به هر کالایی که بدون گذراندن مراحل قانونی وارد کشور شود «قاچاق» گفته می‌شود و در این خصوص نگاه‌ها به کوله بران و ورود کالا از طریق آنها است. حال آنکه درصد زیادی از قاچاق از مبادی رسمی و گمرکات کشور وارد می‌شود و با توجه به سود سرشار برای سوداگران، انگیزه دو چندانی را برای آنها ایجاد کرده و در کشور ما نیز این اتفاق در سایه خلأهای قانونی و عدم نظارت مسوولان ضربه سنگینی را به بدنه اقتصاد وارد کرده است.
با وجود اینکه برخی مسوولان از کاهش قاچاق کالا به کشور نسبت به سال‌های گذشته سخن می‌گویند، اما آمارها همچنان نگران‌کننده است و آخرین خبرها حاکی از وارد شدن چند ده میلیارد دلار کالای قاچاق حکایت دارد که اگر نیمی از این هزینه در تولید داخل صرف شود علاوه بر افزایش تولید و ارتقای کیفیت، می‌تواند اشتغال را به همراه داشته باشد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که واردات بی‌رویه کالا چه قانونی و چه غیرقانونی به تولید داخل صدمه می‌زند و دولت نیز این موضوع را به خوبی دریافته است و در جلسه قبلی هیات دولت، واردات 114 قلم کالای دیگر که تولید داخلی دارند، ممنوع شد که نشان از عزم دولت دارد، اما باید دید که این سیاست کارایی لازم را داشته یا موجب افزایش تولید داخل و اشتغال خواهد شد یا خیر. در این بین اما برداشت‌های متفاوت از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی در این مورد قابل توجه است که برای حمایت از تولید داخل، تعرفه‌های واردات کالا افزایش یافته اما برخی معتقدند بالابردن دیوار تعرفه انگیزه را برای قاچاق افزایش می‌دهد و به نظر می‌رسد راهکارهای دیگر از جمله کنترل دقیق مبادی رسمی و وضع مجازات سخت برای قاچاق باید در دستور کار قرار گیرد.
40 درصد قاچاق از مبادی رسمی وارد می‌شود
قاسم خورشیدی سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار داشت: از مجموع کالای قاچاق 12. 6 میلیارد دلاری که درسال گذشته وارد کشور شده، 3.6 میلیارد دلار از طریق کوله بری صورت می‌گیرد که برای اقتصاد کشور مشکل زا خواهد بود.
وی افزود: دلیل این حجم از قاچاق یکی نداشتن قانون مناسب است که در خصوص کوله بری قانون وجود ندارد و در برخی حوزه‌ها که قانون وجود دارد مانند حمل و نقل مسافری (که از این طریق نیز قاچاق قابل توجهی صورت می‌گیرد) قانون وجود دارد، اما امکان اجرایی شدن ندارد.
سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق با اشاره به اینکه روش‌های مختلفی برای دور زدن قانون و ورود کالای قاچاق در کشور وجود دارد، گفت: در سال‌های اخیر با الکترونیکی شدن فرآیندهای تجاری کشور توفیقات خوب و قابل ملاحظه‌یی در کنترل ورورد قاچاق از مبادی رسمی حاصل شده، اما این به معنی صفر شدن قاچاق از این طریق نیست و کاهش قابل توجهی در این زمینه داشته است.
خورشیدی تصریح کرد: سهم مبادی رسمی و گمرکات از کل واردات کالای قاچاق به کشور حدود 40درصد است که البته استفاده از دستگاه‌ها و تجهیزات موجب کاهش قاچاق از این راه شده است.
سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالابیان کرد: کیف و کفش و منسوجات با 2/3 میلیارد دلاربیشترین حجم قاچاق را به خود اختصاص داده و لوازم آرایشی بهداشتی و طلا و مصنوعات آن در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
وی با بیان اینکه اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی می‌تواند موجب کاهش قاچاق کالا شود، گفت: ارتقای سطح کیفی کالاهای داخلی یکی از راه‌های کنترل قاچاق است و در واقع اگر تولید مناسب صورت گیرد، انگیزه‌های قاچاق کم می‌شود و مبارزه با قاچاق فقط برخورد سلبی و کنترل مرزها نیست، بلکه حمایت از تولیدکنندگان داخلی بخشی از آن به شمار می‌رود.
سیاست بی‌فایده افزایش تعرفه صادرات
محمد لاهوتی رییس فدراسیون صادرات ایران در گفت‌وگو با خبرنگار صنعت، تجارت و کشاورزی درخصوص واردات قاچاق کالا به کشور گفت: در سال‌های گذشته واردات قاچاق کاهش چشمگیری داشته و از حدود 24 میلیارد دلار به حدود 15میلیارد دلار رسیده که البته این رقم بسیار بزرگی است و صدمه زیادی به اقتصاد کشور وارد می‌کند.
وی افزود: استفاده از تجهیزات و دستگاه‌های پیشرفته در گمرکات کشور و همچنین ایجاد پنجره واحد تجارت فرا مرزی تاثیر بسزایی در کنترل قاچاق کالا و کاهش آن داشته، اما حجم قاچاق وارداتی به کشور به یک معضل اساسی در اقتصاد کشور مبدل شده است. رییس فدراسیون صادرات ایران با اشاره به اینکه قاچاق در جهان معطوف به برخی مقولات مانند قاچاق موادمخدر، ارز و انسان می‌شود، گفت: ایران از معدود کشورهایی است که در آن کالاهای اساسی و مایحتاج روزمره قاچاق به وفور در بازارها دیده می‌شود که این امر به تعطیلی بسیاری از واحدهای تولیدی انجامیده است.
لاهوتی با بیان اینکه سیاست افزایش تعرفه واردات برای حمایت از تولید داخل نتیجه مطلوبی نداشته، گفت: این طرح موجب شده انگیزه برای واردات کالا از مبادی غیررسمی بیشتر شود و از طرفی به کیفیت تولیدات داخلی کمک نکرده و در این خصوص باید حمایت‌ها به گونه‌یی باشد که کالاهای ایرانی قابلیت رقابت در بازارهای جهانی را داشته باشد، در آن‌صورت قاچاق هم کاهش خواهد یافت.
وی در پایان تاکید کرد: کاهش حجم قاچاق قطعا به نفع اقتصاد کشور خواهد بود و برای بهبود وضع اقتصادی باید حمایت از تولید و کنترل قاچاق از مقولات الزامی است.
