گروه انرژی|
بازار نفت دیروز یک بار دیگر تحت تأثیر نیروهایی خارج از بازار و عرضه اقتصاد افزایش قیمت پیدا کرد. خبر شهادت سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس ایران و ابومهدی المهندس، فرمانده حشدالشعبی به دست نیروهای امریکایی در عراق به نگرانی‌های معامله‌گران نفت درباره کمبود عرضه در پی افزایش تنش‌ها در خاورمیانه دامن زد و قیمت نفت را حدود 4 درصد بالا برد. تحلیلگران به بلومبرگ و سی‌ان‌ان گفتند که این اقدام امریکا فراتر از یک ماجراجویی ساده و زهر‌چشم گرفتن از ایران بوده و رسما رفتاری تحریک‌آمیز و درخور پاسخ بوده است. تحلیلگران به اتفاق معتقدند که در صورت پاسخ ایران و وقوع درگیری در منطقه خاورمیانه، کشور عراق از این درگیری‌ها مصون نخواهد ماند و زیرساخت‌های انرژی و نفتکش‌ها جزو نخستین اهدافی هستند که آسیب خواهند دید. بنابراین در منطقه‌ای که 60 درصد نفت جهان را در دل خود جای داده و 30 درصد تجارت دریایی نفت را به خود اختصاص داده است، می‌توان انتظار داشت که بازار جهانی نفت تحت تأثیر افزایش نگرانی‌ها درباره تنش‌های نظامی، با افزایش قیمت‌های نفت واکنش نشان خواهد داد. با این حال، برخی معتقدند که در صورت افزایش درگیری‌ها در خاورمیانه و کاهش تولید نفت کشورهای عضو اوپک، انقلاب نفت شیل امریکا قادر به جبران کاهش عرضه نفت خواهد بود.
سی‌ان‌ان دیروز گزارش داد که پس از ترور یک ژنرال عالی مقام ایرانی در حمله هوایی امریکا که به دستور دونالد ترامپ، رییس‌جمهور ایالات متحده صورت گرفت، قیمت نفت بالا رفت. معاملات آتی شاخص جهانی نفت، برنت در روز جمعه پس از اعلام خبر شهادت سردار قاسم سلیمانی، فرمانده سپاه قدس جمهوری اسلامی ایران و ابومهدی المهندس، فرمانده میدانی شبه‌نظامی‌های حشدالشعبی عراق ابتدا بیش از 3 دلار یا 4.3 درصد بالا رفت و به 69 دلار و 16 سنت در هر بشکه رسید. در ادامه روز اما، این شاخص کمی کاهش قیمت داشت و در محدوده 68 دلار و 80 سنت در هر بشکه متوقف شد.معاملات آتی شاخص نفت امریکا، دبلیو‌تی‌آی نیز ابتدا نزدیک به 3 دلار یا 4.1 درصد رشد را تجربه کرد و به 63 دلار و 69 سنت در هر بشکه رسید. این شاخص نیز در ادامه روز کمی کاهش یافت و در محدوده 63 دلار و 44 سنت در هر بشکه قرار گرفت.
هر دو این شاخص‌ها بزرگ‌ترین رشد روزانه خود در حدود یک ماه و بالاترین قیمت‌ها از ماه سپتامبر که به تأسیسات نفتی عربستان سعودی حمله پهپادی صورت گرفت را ثبت کردند.
به گفته منابع خبری خارجی، شهادت فرمانده پرنفوذ ایرانی در عراق خطر تشدید تنش‌ها در خاورمیانه که دارنده بزرگ‌ترین ذخایر نفتی جهان است را افزایش می‌دهد. دیروز حسن روحانی، رییس‌جمهور ایران در بیانیه‌ای اظهار کرد که انتقام شهادت قاسم سلیمانی گرفته خواهد شد. گفتنی است که حدود 30 درصد از تجارت نفت خام از طریق دریا از تنگه هرمز عبور می‌کند. جفری هالی، تحلیلگر ارشد بازار آسیا در موسسه «اواندا» در یادداشتی با اشاره به این نکته که پاسخ غیرمستقیم قابل انتظارترین عکس‌العمل خواهد بود و تأسیسات نفتی و نفتکش‌ها نخستین حدس‌های من هستند، اضافه کرده است که «اعلام اینکه افزایش قیمت‌های نفت روز جمعه پایدار خواهد بود یا خیر دشوار است.»کیت جوکس، یک استراتژیست از موسسه «سوشیت جنرال» نیز بیان کرد: «با توجه به افزایش دامنه تنش‌ها در منطقه‌ای که تنگه هرمز در آن قرار دارد، خطر قیمت‌های بالاتر نفت برای یک دوره طولانی وجود دارد.»
با تمام این تفاسیر، برخی تحلیلگران معتقدند که نگرانی‌ها درباره کمبود عرضه نفت می‌تواند به آسانی فروکش کند. به گفته این تحلیلگران، در حالی که در زمان حمله پهپادی به تأسیسات نفتی عربستان سعودی، قیمت نفت افزایش چشمگیری یافت، اما قیمت‌ها به سرعت عقب‌نشینی کردند و به نگرانی از مازاد عرضه مبدل شدند. زیرا سیگنال‌های بازار نفت پس از انقلاب نفت شیل امریکا تغییر کرده‌اند.
علاوه بر این، اوپک بیش از سه سال است که سیاست کاهش تولید نفت را در پیش گرفته و این امر سبب شده است که مقادیر عظیمی از ظرفیت مازاد تولید نفت را داشته باشد. کشورهای عمده مصرف کننده نفت مثل چین و امریکا هم میلیون‌ها بشکه نفت را در ذخایر استراتژیک خود ذخیره کرده‌اند.
از بزرگ‌ترین نشانه‌های تحول در بازار نفت، گزارش‌هایی است که نشان می‌دهد ایالات متحده نخستین ماه‌های خود طی 75 سال گذشته را به عنوان صادرکننده خالص نفت سپری می‌کند. در ماه اکتبر ایالات متحده به صورت خالص 389 هزار بشکه نفت خام صادر کرد که در مقایسه با واردات نزدیک به 9 میلیون بشکه در روز طی یک دهه گذشته و تا همین اواخر معنی پیدا می‌کند.
تهدید کمیاب‌تر شدن نفت سنگین
در بازار جهانی
آمریتا سن، رییس بخش نفت موسسه «انرژی اسپکت» در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی بلومبرگ گفت از آنجا که عرضه نفت خام سنگین دو تولیدکننده بزرگ جهان، یعنی ایران و ونزوئلا بسیار محدود شده است و عراق نیز نفت خام سنگین عرضه می‌کند، هر گونه درگیری گسترده در عراق که به کاهش تولید نفت این کشور منجر شود، عرضه نفت خام سنگین به بازار جهانی را دچار اختلال کرده و باعث افزایش قیمت‌های نفت خواهد شد.
وی همچنین گفت: «فکر می‌کنم بازار نفت هفته بسیار پربسامدی را پیش رو خواهد داشت.»
همچنین جیسون بردف، یک مقام سابق دولت امریکا در زمان زمامداری باراک اوباما به عنوان رییس‌جمهور ایالات متحده به بلومبرگ گفت: «این یک وضعیت متزلزل در منطقه خاورمیانه است. این بده بستان‌های تنش‌آلود میان امریکا و ایران از کنترل خارج خواهد شد. واکنش ایران شدید و کشنده خواهد بود و مطمئنأ منجر به تشدید حملات به زیرساخت‌های انرژی در خاورمیانه خواهد شد.» پنج تولیدکننده بزرگ اوپک در خاورمیانه حضور دارند.به گزارش بلومبرگ، در حالی که بر اثر حملات بامداد روز جمعه امریکا به دو خودرو حامل فرماندهان ایرانی و حشدالشعبی عراق، باعث آسیب فیزیکی به هیچ تأسیسات نفتی نشده است، اما هدف قرار دادن یکی از قدرتمندترین فرماندهان ایرانی، تنش‌ها بین واشینگتن و تهران را افزایش داده و احتمال درگیری مسلحانه میان این دو کشور را بیشتر کرده است؛ درگیری‌هایی که می‌توانند در کشورهای دیگر رخ دهند.
به گزارش بلومبرگ، علاوه بر ایران و امریکا، یک پای دیگر تنش‌ها کشور عراق است. ایران و عراق به تنهایی 6 میلیون و 700 هزار بشکه در روز نفت خام تولید می‌کنند. استفان اینز، استراتژیست ارشد بازار در موسسه «آکسی‌تریدر» در یادداشتی نوشت: «هدف قرار دادن فرمانده ارشد ایرانی توسط امریکا چیزی بیشتر از زهر چشم گرفتن از ایران است. این یک نمایش تهاجمی با استفاده از زور و تحریک آشکار است که می‌تواند یک جنگ دیگر در خاورمیانه را آغاز کند.»
اثرگذاری تنش‌ها بر قیمت نفت
از عوامل اقتصادی پیشی گرفت
در همین راستا، نرسی قربان، تحلیلگر اقتصادی نفت به «تعادل» گفت: «افزایش تنش‌های سیاسی در منطقه به دنبال اقدام خصمانه امریکا علیه ایران و به شهادت رساندن سردار سلیمانی، از آن جهت بازارهای نفت را تحت تأثیر قرار داده است که معامله‌گران نگران وقوع جنگ در خاورمیانه هستند.»
وی ادامه داد: «چنین اتفاقی به‌طور مستقیم به اقتصاد انرژی یا نفت ارتباط پیدا نمی‌کند و مساله‌ای استراتژیک و سیاسی است و باید منتظر بمانیم و ببینیم که پس از این چه اتفاقی خواهد افتاد.»
تاثیر منفی ترور سردار سلیمانی بر اقتصاد هند
منابع اقتصادی اعلام کردند؛ شهادت سردار «قاسم سلیمانی» فرمانده سپاه قدس به دستور دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا موجب بالا رفتن قیمت جهانی نفت و در پی آن کاهش ارزش پول ملی هند و تاثیر منفی بر اقتصاد این کشور شده است.
نشریه «بیزینس استاندارد» روز جمعه نوشت: افزایش قیمت نفت در نتیجه حمله امریکا بر ارزش روپیه هند در مقابل دلار امریکا تاثیر منفی گذاشت.
بر اساس گزارش رسانه‌های هند، هر دلار امریکا به قیمت ۷۱.۶۱ روپیه در بازارهای ارزی هند معامله شد که این کمترین ارزش روپیه هند در مقابل دلار در یک ماه گذشته محسوب می‌شود.
قیمت هر بشکه نفت خام برنت در روز جمعه با ۳ دلار افزایش به ۶۹.۱۶ دلار رسید.هند ۸۴ درصد از نیاز خود به نفت را از طریق واردات تامین می‌کند و جهش در قیمت جهانی نفت بر اقتصاد این کشور تاثیر زیادی می‌گذارد.
اقتصاد هند هم‌اکنون با رکود مواجه است و با رشد اقتصادی ۴.۵ درصد یکی از پایین‌ترین نرخ‌های رشد اقتصادی خود را در چند سال گذشته تجربه می‌کند.تحولات اخیر موجب شد روز جمعه سهام شرکت‌های نفتی هند در بازار بورس این کشور سقوط کند. ارزش سهام شرکت هندوستان پترولیوم ۲.۵ درصد کاهش یافت و هر سهم به قیمت ۲۶۲.۸۵ روپیه معامله شد.تحلیل گران هندی اعلام کرده‌اند که تحولات روز جمعه در کوتاه‌مدت بر اقتصاد هند تاثیر خواهد گذاشت.جی چوکالینگان یک تحلیلگر اقتصادی در موسسه تحقیقاتی و مشاوره‌ای «اکونومیکس» گفت: در صورت ادامه تنش‌ها در منطقه قیمت نفت افزایش خواهد یافت و این امر بر اقتصاد هند تاثیر خواهد گذاشت.منابع رسمی رسانه‌ای در عراق سحرگاه جمعه اعلام کردند که سردار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس به همراه «ابو مهدی مهندس» جانشین فرمانده الحشد الشعبی طی یک عملیات تروریستی در بغداد به شهادت رسیدند.رسانه‌های عراقی به نقل از مقام‌های رسمی این کشور اعلام کردند که سردار سلیمانی و ابومهندس زمانی که با دو خودرو از فروگاه بین‌المللی بغداد خارج شدند، هدف قرار گرفتند و هر دو شهید (ترور) شدند.
