گروه انرژی| نادی صبوری|
سیلاب اخیر بر تولید نفت خام از یکی از بزرگ‌ترین میادین نفتی جهان که ایران و عراق به صورت مشترک بر آن مالکیت دارند اثر گذاشته است. اخبار منتشر شده از هر دو کشور نشان می‌دهد که غرب و شرق میدان نفتی که در ایران با نام آزادگان و در عراق با نام مجنون فعالیت می‌کند تولید نفت در حداقل 10 چاه در ایران و 5 چاه در عراق به حالت تعلیق در آمده است. تولید نفت خام ایران در روزهای اخیر 15 الی 20 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. این خبری است که دیروز تورج دهقانی مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت خام در حاشیه بازدید بخشی از خبرنگاران از میادین نفتی غرب کارون داده است. آقای دهقانی گفته است که تصمیم بر توقف بعضی از چاه‌های قرار گرفته در سیلاب گرفته شده است که علت آن نیز مشکل فنی نیست و برای جلوگیری از بروز مشکلات زیست‌محیطی اتخاذ شده است. ایران در مالکیت ذخایر نفتی غرب کارون با عراق مشترک است، مدیرعامل شرکت متن گفته است که قطعا عراقی‌ها هم از این وضعیت متاثر شده‌اند. 21 مارس اس‌اند بی‌گلوبال پلتس به نقل از مسوولان عراقی نوشت که 4 چاه نفتی در میدان نفتی مجنون به دلیل بالا آمدن سطح آب به حالت متوقف در آمده است.
دیروز در جریان بازدید گروهی از خبرنگاران از آخرین وضعیت میادین نفتی ایران در غرب کارون، تورج دهقانی مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت خام گفته است: «حدود ۱۰ تا ۱۲ چاه را به دلیل احتیاط از جلوگیری آسیب‌های زیست‌محیطی بستیم که در نتیجه آن، حدود ۱۵ تا ۲۰ هزار بشکه از تولید کاهش یافت.»
طبق گزارش منابع ثانویه اوپک، ایران در ماه مارس روزانه 2 میلیون و 698 هزار بشکه نفت خام تولید کرده است. به این ترتیب توقف تولید در 10 الی 12 چاه در غرب کارون، تولید نفت خام ایران را نیم درصد کاسته است.
خبرگزاری مهر این گفته‌های دهقانی را منتشر کرده است. او در ادامه عنوان کرده است: « جز حدود 10 تا 15 چاه که به دلیل بالا آمدگی سطح آب تولیدشان را متوقف کرده‌ایم، نگرانی بابت روند تولید نداریم. ضمن اینکه بسته شدن این چاه‌ها نیز به دلیل فنی نبوده بلکه فقط نگرانی بابت احتمال بروز مشکلات زیست‌محیطی بوده است.»
در حالی که در روزهای اخیر برخی مسائل و شایعه‌ها از مجاری نامشخص درباره نشت نفت و آلودگی نفتی از غرب کارون منتشر شده است مدیرعامل شرکت متن گفته است: «در شرایطی که ما سعی می‌کنیم بحران پیش‌آمده را مدیریت کرده و جلوی نشتی احتمالی را بگیریم و همچنین تولید را در یک میدان مشترک حفظ کنیم، باید وقت‌مان را صرف پاسخ به شبهه‌سازی‌های بی‌خود کنیم.»
او در ادامه عنوان کرده است: « در این وضعیت نیاز داریم که تمرکز کنیم و مدیریت چندجانبه هم برای تولید در یک نبرد اقتصادی در سال رونق تولید داشته باشیم و هم باید مراقبت کنیم تا تاسیسات زیر آب نرود. ضمن اینکه مراقبت می‌کنیم مردمی که در اطراف زندگی می‌کنند آسیب نبینند و محیط زیست تالاب و هور را حفظ کنیم. تمام اینها تمرکز می‌خواهد اما برخی مستمراً با انگیزه‌های تخریب شانتاژ و دروغ‌پردازی می‌کنند.»
دهقانی توضیح داده است: «به هیچ‌وجه در هیچیک از حوضچه‌های هور نشتی نداشته‌ایم و لکه‌های سیاهی هم که بعضاً دیده می‌شود جلبک هستند.»
دهقانی درباره روند پیش بردن کارها عنوان کرده است: «ما عملیات را در شرایط بحرانی مدیریت می‌کنیم و مستمراً و بطور شبانه‌روزی چاه به چاه پایش می‌شود. اگر در آستانه نقطه بحرانی قرار بگیریم بلافاصله نسبت به توقف تولید اقدام می‌کنیم.»
مدیرعامل متن در مورد حجم خسارات و آن‌چه که باید برای بازگشت به وضعیت عادی انجام شود گفته است: «با توجه به شرایط موجود، باید زیرساخت‌هایمان را بر اساس شرایط جدید تغییر دهیم که نیازمند تأسیسات و تجهیزات خاص است. چرا که در برهه کنونی مهم‌ترین چالش، جاده‌ها است و باید این جاده‌ها به سرعت ترمیم و تقویت و برای بهره‌برداری طولانی مدت آماده شوند که این اقدامات در مجموع حدود ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلیارد تومان هزینه دربر دارد.
مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت خام ایران گفته است که مذاکراتی که ایران برای توسعه میادین غرب کارون با شرکت‌های بین‌المللی داشت ادامه دارد. او در این زمینه عنوان کرده است: «برای توسعه میدان یادآوران در حال مذاکره با سینوپک چین و برای آزادگان شمالی با CNTC مذاکراتی داشته‌ایم که تلاش می‌کنیم سریع‌تر نهایی شود.»
وضعیت بارندگی و سیل در جنوب غرب ایران همچنان شدید است و این موضوع سطح سدها را به طرز بی‌سابقه‌ای بالا برده است. دیروز ایرنا گزارش داد که دبی رودخانه کارون در مقطع اهواز به سه هزار و 165 مترمکعب در ثانیه است که در مقایسه با دبی این رودخانه در حالت طبیعی که در حدود 250 مترمکعب در ثانیه است، افزایش چشمگیری را نشان می‌دهد.
آمارهای منتشر شده از سوی وزارت نیروی ایران نشان می‌دهد که این حجم از بارندگی در نیمی از ایران در نیم قرن اخیر بی‌سابقه بوده و در 70 سال اخیر ایران چنین سیلابی به خود ندیده است. سیل اخیر تاکنون جان 70 نفر را گرفته است.
از سوی دیگر وضعیت سدها در عراق نیز به حالت سرریز در آمده است. وب‌سایت ودر دات کام چند روز پیش نوشت که بعضی از سدها در جنوب شرق عراق به مقداری از ذخیره رسیده‌اند که از زمان تاسیس تاکنون سابقه نداشته است. به ساکنان نزدیک سد دوکان در عراق گفته شده است که خانه‌هایشان را تخلیه کنند.
میادین نفتی غرب کارون در ایران با عراق مشترک است و آن سوی مرزها با نام «مجنون» شناخته می‌شود. این منطقه همچنین به این دلیل که تنها نقطه دسترسی عراق به خلیج فارس است نقطه کلیدی این کشور برای بارگیری و صادرات نفت خام محسوب می‌شود. اس‌اند پی گلوبال پلتس در خبری که حدود 1 ماه پیش در مورد توقف تولید برخی از چاه‌های نفتی عراق به دنبال سیل نوشته بود عنوان کرده بود که شرکت نفت بصره از وزارت آب این کشور خواسته است در آینده با احداث سدهای بیشتر جلوی آسیب دیدن میدان نفتی مجنون از سیلاب را بگیرد.
در گزارشی که وزارت نفت عراق نیز چندی پیش منتشر کرد عنوان شده بود که صادرات نفت خام این کشور از بصره به دلیل سیلاب اخیر با کاهش روبرو شده است. رویترز 12 فروردین به نقل از یک منبع آگاه در عراق نوشت که باران شدید و سیلاب بیش از یک بار آنها را مجبور کرده است که عملیات بارگیری محموله‌های صادراتی نفت خام را متوقف کنند. او همچنین گفته بود که به دنبال توقف در عملیات بارگیری، آنها به دفعات مجبور شدند تولید در برخی میادین را نیز متوقف کنند.
تولید عراق از میدان نفتی مجنون که اوایل ماه مارچ 240 هزار بشکه در روز بود طبق گزارش رویترز در میانه این ماه به 140 هزار بشکه در روز رسید که آب و هوای بد عامل آن عنوان شد.
ضوابط تاسیسات متناسب با سیلاب تهیه شود
وزیرنفت دستورعمل «اصلاح ضوابط طراحی و اجرای تاسیسات نفتی در منطقه عمومی غرب‌کارون» را به معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری ابلاغ کرد.در ابلاغیه بیژن زنگنه خطاب به سعیدمحمدزاده، معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت آمده است: با توجه به اقدام‌هایی که تاکنون برای تعیین ارقام اطمینان‌بخش برای حفاظت از تاسیسات نفتی در منطقه عمومی غرب کارون در برابر سیلاب، به عمل آمده و به‌ویژه با توجه به سیلاب‌های اخیر در دشت آزادگان و با توجه به حجم عظیم تاسیساتی که باید در آینده در این منطقه احداث شود و نیز در عملیات بازسازی تاسیسات آسیب‌دیده در سیلاب اخیر، لازم است برای احداث انواع تاسیسات نفتی در این منطقه (از جمله چاه‌ها، چندراهه‌ها، تلمبه‌خانه‌ها، واحدهای بهره‌برداری و نمک‌زدایی، سامانه‌های تزریق آب و گاز، انواع خطوط لوله و راه‌های ارتباطی/مواصلاتی) و نیز نحوه ایمن‌سازی این تاسیسات در برابر سیلاب‌ها (با بررسی وضع تاسیسات در دست بهره‌برداری در سیلاب‌های اخیر) با همکاری شرکت ملی نفت ایران، ضوابط لازم تهیه و برای ابلاغ ارایه شود. در تنظیم یادشده، باید به مساله تجزیه و تحلیل اقتصادی ریسک توجه شود.
