گروه انرژی
بیژن زنگنه، شنبه شب در برنامه نگاه یک حضور یافت تا پاسخگوی سوالات بسیار مجری این برنامه باشد. تفاوت این مصاحبه وزیر نفت با حضورهای قبلی او در تلویزیون در آن است که این‌بار، ضمن آنکه بحث تصویب لایحه بودجه 96 وجود دارد، گزارش دیوان محاسبات اداری از تفریغ بودجه 95 منتشر شده تا ابهام‌ها و اتهام‌های بسیاری به سازمان‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه وزارت نفت شکل بگیرد.
زنگنه که پیش از این برنامه تلویزیونی هم چندبار تلاش کرده بود تا به اتهام‌های دیوان محاسبات پاسخ دهد، باز هم مجبور شد تا 15 دقیقه از این گفت‌وگوی 60 دقیقه‌یی را به توضیح درباره ابهاماتی که درباره عملکرد مالی وزارت نیرو در سال 95 وجود دارد، اختصاص دهد. چند ساعت پیش از این برنامه، محمدباقر نوبخت رییس سازمان برنامه و بودجه کشور، در دفاع از عملکرد نهادهای زیردست وزیر نفت، عنوان کرده بود که همه عملکرد و گزارش‌های مالی روشن و واضح است. انتقاد او از دیوان محاسبات اداری این بود که پیش از اعلام و انتشار اطلاعاتی که می‌توانند شبهه‌برانگیز باشند و برای اذهان عمومی ایجاد تردید کنند، سوال‌ها و ابهام‌ها از خود وزارت نفت پرسیده نشده بودند. نوبخت تاکید کرد که می‌توان به تمام ابهام‌ها و سوال‌ها پاسخ داد اما اکنون این دشواری هم وجود دارد که باید برای همه مردم، موضوع را روشن کرد. زنگنه نیز با همین رویکرد در تلویزیون حضور یافت تا شاید بتواند اندکی از ابهام‌های ایجاد شده در پی گزارش دیوان محاسبات اداری را روشن کند؛ ضمن آنکه او هم دقیقا انتقاد نوبخت را از دیوان محاسبات کشور داشت و ناراحتی وی از ناهماهنگی دیوان و مدیران وزارت نفت به وضوح در صدا و چهره او خود را نشان می‌داد.
در هر صورت، زنگنه طبق روال همیشه، ابتدا توضیحاتی درباره عملکرد فنی وزارت نفت در ماه‌های اخیر ارائه داد و سپس بخش قابل‌توجهی از زمان و انرژی خود را صرف ابهام‌زدایی کرد.
به گزارش «تعادل»، بیژن زنگنه زمانی در استودیوی شبکه یک حضور یافت که بارش برف تهران، چند ساعتی شروع شده بود و نیاز به خانه‌های گرم‌تر و جریان مستمر گاز احساس می‌شد. از این رو، او ترجیح داد تا گزارش عملکرد و صحبت‌های خود را با موضوع گاز شروع کند. وی با اشاره به وضعیت گازرسانی در زمستان سال گذشته گفت: سال گذشته گازرسانی در مازندران دچار مشکل بود که این مشکل با راه‌اندازی خط دامغان-ساری-نکا برطرف شد. از سوی دیگر خط ششم سراسری هم در حال تکمیل است اما از مردم درخواست می‌کنیم در مصرف گاز صرفه‌جویی کنند تا هیچ یک از مشترکین گاز کشور با مشکل کمبود گاز مواجه نشوند.
وی درباره نکات برجسته عملکردی وزارت نیرو در یک سال گذشته، پیشی گرفتن تولید گاز ایران از قطر را مهم‌ترین موضوع دانست و آن را تحقق بخشیدن به خواسته مردم بیان کرد. وی عنوان کرد: در دی‌ماه سال گذشته روزانه ۴۷۰ میلیون متر مکعب گاز از پارس‌جنوبی برداشت می‌شد که امسال به ۵۵۳ میلیون مترمکعب رسیده است و برای نخستین‌بار تولید گاز ایران از میدان مشترک پارس‌جنوبی از قطر بیشتر شده است. به‌طور کلی
۱۱ فاز پارس‌جنوبی در دولت یازدهم به بهره‌برداری رسید و در سال ۹۷ پنج فاز جدید هم به بهره‌برداری می‌رسد و ۱۴۰ میلیون مترمکعب گاز ترش از دریا برداشت می‌شود. فاز ۱۴ نیز سال ۹۸ به مدار خواهد آمد. وزیر نفت با اشاره به برداشت نفت خام از میدان‌های مشترک نیز گفت: تولید در دی‌ماه از میادین مشترک غرب کارون به ۳۰۵ هزار بشکه رسید و تقریبا دوبرابر شد. تا تیرماه سال ۹۷، ۵۰ الی ۶۰ هزار بشکه به این میزان اضافه می‌شود.
زنگنه در ادامه با تاکید بر اینکه در حال حاضر بیش از ۹۱درصد جمعیت ایران از گاز طبیعی استفاده می‌کنند، اظهار کرد: همه شهرهای کشور جز چند شهر در سیستان‌وبلوچستان و ۷۶درصد جمعیت روستایی کشور از گاز طبیعی استفاده می‌کنند. این گازرسانی از منابع صرفه‌جویی سوخت مایع صورت گرفته و دولت منبعی نداشته است. وی ادامه داد: در سال ۹۲، حدود ۴۳درصد سوخت مصرفی نیروگاه‌ها سوخت مایع بود که امسال به زیر ۱۰درصد می‌رسد.
وزیر نفت با بیان اینکه فاز نخست پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس ابتدای سال جاری افتتاح شد، گفت: در حال حاضر ۱۲ میلیون لیتر بنزین یورو در این پالایشگاه تولید می‌شود. تا آخر سال نخستین تولید از فاز دوم آغاز خواهد شد اما همچنان کمبود بنزین داریم زیرا تولید خودرو، تقاضا را افزایش می‌دهد. زنگنه با بیان اینکه سالانه ۷ تا ۸درصد تقاضا برای سوخت افزایش پیدا می‌کند، گفت: اواخر سال آینده فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به مدار خواهد آمد اما تا زمانی که مصرف بالاست نمی‌توان زمان دقیقی برای اینکه ایران چه زمانی صادرکننده بنزین می‌شود، اعلام کرد.
کاهش تولید در برخی میادین نفتی
وزیر نفت، پس از تشریح نکات مثبت عملکردی وزارت نفت در یک سال آینده، سراغ موضوعی رفت که انتقادات و ابهام‌هایی در آن وجود دارد. هفته گذشته و در پی انتشار گزارش دیوان محاسبات اداری کشور، یکی از موضوعاتی که به آن اشاره شد، استفاده نکردن وزارت نفت از ظرفیت‌های قانون تامین اعتبار بود. براساس قانون بودجه 95، به این وزارتخانه اجازه داده شده بود که 5 هزار میلیارد تومان اوراق مشارکت منتشر کند. براساس اعلام دیوان و باوجود ضرورت توجه به توسعه و بهره‌برداری از میدان‌های مشترک نفت و گاز و صیانت از حقوق جمهوری اسلامی ایران، از این ظرفیت قانونی استفاده نشده و اهداف قانون‌گذار محقق نشده است. نکته جالب توجه این است که وزارت نفت در حالی قید انتشار اوراق و تامین 5 هزار میلیارد تومانی منابع موردنیاز برای توسعه میدان‌های مشترک را زده است که نگاهش به منابع صندوق توسعه ملی است. چند روز پیش از انتشار گزارش دیوان محاسبات بود که بیژن زنگنه اعضای کمیسیون انرژی مجلس را به عسلویه برد و آنها را متقاعد کرد که برای برداشت از صندوق توسعه به او یاری دهند. تکمیل 15درصد باقی‌مانده فازهای پارس‌جنوبی به 3.2میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد. این‌بار، زنگنه به این موضوع اشاره کرد که علاوه بر کافی نبودن سرمایه‌گذاری‌ها در پارس‌جنوبی، در میادین نفتی غیرمشترک نیز سرمایه‌گذاری‌های کافی برای نگهداشت میزان تولید انجام نشده و با این وضعیت، در سال‌های آینده شاهد افت تولید خواهیم بود. با این حال، وی عنوان کرد که طرحی 5.5 میلیارد دلاری به شورای اقتصاد ارائه شده که در صورت تصویب آن می‌توان با استفاده از سرمایه‌های مردم، حفظ سطح تولید میادین نفتی غیرمشترک را هم انجام داد.
وزیر نفت ادامه داد: به‌طور کلی طبق برنامه باید ۱۳۰میلیارد برای بخش بالادستی نفت جذب می‌شد که مقدار کمی محقق شده و سعی می‌شود این سرمایه با استفاده از منابع خارجی، صندوق توسعه و بازار سرمایه داخل و خارج جذب شود که در این راستا تمرکز روی قرارداد با شرکت‌های خارجی بسیار بالاست.
وی درباره سرمایه‌گذاری توتال در پارس‌جنوبی و احتمال کناره‌گیری این شرکت هم بیان کرد: توتال برای توسعه فاز 11، قرارداد امضا کرده و تاکنون نیز قراردادی را رها نکرده است. از ابتدا هم اعلام کردیم اگر این شرکت ظرف یک تا یک‌سال و نیم ۵۰۰ میلیون دلار هزینه نکند، قرارداد را لغو خواهیم کرد. شواهد نشان نمی‌دهد که توتال قصد کناره‌گیری دارد. وزیر نفت ادامه داد: مناقصه‌ها برگزار شده و تا ۲۰ روز آینده اعلام می‌شود.
وضعیت صادرات نفت و میعانات
زنگنه در ادامه در مورد آخرین میزان صادرات نفت خام و میعانات گازی ایران گفت: صادرات نفت خام و میعانات گازی روزانه به 2میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه رسیده است. ظرفیت تولید ایران کمتر از 4میلیون بشکه در روز و هدف‌گذاری 4.5میلیون بشکه تا پایان برنامه است. البته مذاکرات ادامه دارد و اگر به نتیجه برسد، میزان تولید نفت افزایش خواهد یافت.
وی با اشاره به وضعیت صادرات گاز به عراق و ترکیه نیز گفت: میزان صادرات گاز به عراق به ۱۳میلیون مترمکعب رسیده و میزان صادرات به ترکیه ۳۰ میلیون مترمکعب است.
وزیر نفت ادامه داد: بدهی ما به ترکیه تمام شده و به زودی از این کشور پول می‌گیریم. در حال حاضر هیچ پولی از نفت بلوکه نمی‌شود. برخی کشورها مانند کره‌جنوبی و چین مشکل انتقال بعد از وصول دارند. یعنی مجبور هستیم، هزینه‌یی برای انتقال پرداخت کنیم. به نظر من روابط بانکی ما هنوز دچار تحریم است.
ابهام‌زدایی‌های وزیر نفت
در ادامه برنامه نگاه یک با حضور وزیر نفت، نوبت به ابهام‌زدایی‌ها رسید. به گزارش ایسنا، زنگنه با اشاره به گزارش دیوان محاسبات نیز گفت: در گزارش دیوان محاسبات بین تولید و عرضه ۷ میلیون بشکه مغایرت اعلام شده و گفته‌اند معلوم نیست چه شده است.
زنگنه ادامه داد: هنگامی که نفت‌خام صادر می‌شود تا سنت آخر به بانک مرکزی منتقل یا به پالایشگاه‌های داخلی داده می‌شود. هنگامی که میادین را توسعه می‌دهیم، لوله‌کشی انجام می‌شود و باید مقداری نفت داخل این لوله‌ها باشد. در واقع نفت به لوله تزریق می‌شود اما عرضه نمی‌شود. عدد صادرات مهم است و بقیه نفت در لوله‌هاست. دستگاه‌های نظارتی به این موضوع نظارت می‌کنند.
وزیر نفت ادامه داد: در بخشی دیگر گفته شده است بخشی از پول صادرات فرآورده باید به حساب صندوق توسعه ملی می‌رفته است. در سال ۹۵ طبق ماده ۱۳ رفع موانع تولید و با اجازه‌یی که از معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری گرفتیم، قرار شد این پول را به خزانه واریز کنیم.
در واقع این موضوع یک اختلاف دیدگاه است. وی با بیان اینکه گفته شد بخشی از پول گاز واریز نشده است، اظهار کرد: واریز نشدن پول گاز به این دلیل بود که صرف بازپرداخت بدهی به ترکیه شد. زنگنه با تاکید بر اینکه روال قانونی در حال طی شدن است، تصریح کرد: موضوعی که بد و ناراحت‌کننده است، این است که به مردم این طور القا می‌کنند که منابعی که باید صرف هزینه‌های عمومی می‌شده، نشده است.
وزیر نفت تاکید کرد: دیوان محاسبات کشور قبل از ارائه گزارش در مورد تفریغ بودجه سال ۹۵ هیچ گفت‌وگویی با من و مدیران وزارت نفت نداشته است. تقاضای من از مجلس و کمیسیون انرژی و کمیسیون برنامه و بودجه و حتی رییس مجلس این است که به این موضوع ورود کنند.
وی با اشاره به هدفمندی یارانه‌ها اظهار کرد: در مورد هدفمندی یارانه‌ها صحبت‌هایی می‌شود و از ۷۷هزار میلیارد تومان نام می‌برند. این عدد ۷۷هزار میلیارد تومان از کجا آمده است؟ بر اساس گزارش کمیسیون تلفیق مجلس وقتی در سال ۹۷ کل فروش فرآورده‌های نفتی ۴۰ هزار میلیارد تومان می‌شود، این رقم ۷۷هزار میلیارد تومان از کجا آمده است؟
زنگنه ادامه داد: عده‌یی فکر می‌کنند پول‌ها را بردند، خوردند و رفت پی کارش. چه کسی برد؟
اختلاسی که باید زنگ هشدار باشد
وزیر نفت در ادامه با اشاره به اختلاسی که در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت رخ داده، گفت: معنی حقوقی اختلاس با دزدی فرق می‌کند. برداشت از حساب‌ها در مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت از سال ۸۸ شروع شده بوده است. مدیر حسابداری مدیریت اکتشاف متوجه می‌شود و آن فرد هم فراری می‌شود. در حال حاضر نیز قوه قضاییه پیگیر این موضوع است.
وی افزود: به نظرم این فرد شایعه می‌کند که در کاناداست. من معتقدم در کانادا نیست و همین دور و بر است. زنگنه با تاکید بر اینکه برداشت از پول خزانه شرکت بسیار عجیب است، تصریح کرد: همه مراجع نظارتی از بازرس قانونی شرکت تا سازمان بازرسی کل کشور و دیوان محاسبات و غیره نتوانستند کشف کنند و این موضوع نشان می‌دهد ضعفی در سیستم داریم. البته فرد ظاهرالصلاح بوده است. مقدار زیادی هم پول به بهانه اینکه در زندگی دچار مشکل مالی است از همکارهای خود قرض کرده است. قوه قضاییه در حال بازجویی از عده‌یی است. این مورد فساد عجیبی است اما بیشتر نگران فسادهای دیگر هستم که نمی‌توان آن را کشف کرد.
وزیر نفت با بیان اینکه وزارت نفت ابزاری برای شناسایی مدیران دوتابعیتی ندارد، گفت: اگر دستگاه‌های امنیتی اعلام کنند ما آنها را برکنار می‌کنیم. طبق قانون اساسی فرد دوتابعیتی کارمند هم نمی‌تواند باشد چه برسد به مدیر دولتی. استعلام در مورد سابقه مدیران باید از سوی وزارت اطلاعات صورت بگیرد.
