گروه انرژی
شاید بتوان گفت، شکافی که دو روز پیش در یکی از خطوط لوله انتقال نفت انگلستان رخ داد مانند هدیه‌یی زود هنگام به مناسبت سال نو به قیمت‌های جهانی نفت خام بود که به تازگی نیز توسط تمدید 9ماهه توافق اوپک تهییج شده بودند. این عوامل سبب شدند واپسین روزهای سال 2017 به یکی از بالاترین سطوح قیمت نفت خام در چند سال اخیر برسند. با پایان نشست اوپک و فروکش کردن تب و تاب مربوط به آن بازار نیز تقریبا به ثبات نسبی رسیده بود و خبری از تغییرات جدی قیمت نبود. حتی در روز 6 دسامبر یعنی تقریبا یک هفته بعد از این نشست، قیمت نفت برنت با کاهشی جدی به سطح 61 دلار و 22سنت رسید که ناگهان خبری از حوالی دریای شمال منتشر شده و مجددا عصای دست قیمت جهانی نفت شد. شکافی کوچک در خطوط لوله انتقال نفت دریای شمال در جنوب اسکاتلند، اثری بزرگ بر بازار نفت داشت و قیمت برنت را به بالای 65 دلار نیز رساند. سطحی از قیمت که برای دو سال خبری از آن نبود. هر چند هیجان بازار روز گذشته اندکی فروکش کرد و قیمت برنت پس از سقوطی موقت به کانال 63 دلاری تا لحظه نگارش این گزارش در ساعت 4روز چهارشنبه هر بشکه 64 دلار و 5 سنت معامله شد. اما آیا می‌توان روی این اختلال نفتی، حساب بلندمدت‌تری کرد و امیدوار بود که در سال آینده عاملی برای رشد قیمت باشد؟ پایگاه فایننشال‌تایمز در گزارشی به بررسی اثر این موضوع بر بازار نفت در کنار 4 فاکتور مهم دیگر در سال 2018 پرداخته است که در ادامه می‌خوانید.
بازار نفت برای نخستین بار پس از سال 2015 به بالای 65 دلار در هر بشکه رسید و علت اصلی آن نشت نفت از بزرگ‌ترین خط لوله بریتانیاست. این اتفاق همزمان با تمدید توافق کاهش تولید، عرضه نفت خام دریای شمال به بازار را کاهش داده است. اکنون و درحالی که صنعت نفت در آستانه ورود به سال 2018میلادی است، چشم‌انداز عرضه بازار کماکان مبهم است چراکه از یک سو پیش‌بینی می‌شود، تولید نفت شیل امریکا به صورت قابل توجهی افزایش پیدا کند و از سوی دیگر تولیدکنندگان غیراوپکی خصوصا روسیه تحت فشار هستند که تولید خود را مجددا به سطح عادی برسانند.
درحالی که بازار نفت ورود به سال 2018 را انتظار می‌کشد، فایننشال تایمز در گزارشی 5 فاکتور موثر بر بازار در سال آینده را بررسی می‌کند.
خطوط لوله فورتیز
خطوط لوله فورتیز Forties در سال 2003 و توسط کمپانی بی پی برای انتقال نفت دریای شمال احداث شد. این شرکت در آوریل سال 2017 طی توافق‌نامه‌یی این سیستم را به شرکت اینیوس فروخت. با توجه به سهم 40درصدی این خطوط لوله در عرضه نفت و گاز از دریای شمال، اختلال اخیر منجر به کاهش 400هزار بشکه‌یی انتقال نفت در هر روز شده و این مساله شرکت‌های عملیاتی را مجبور کرده است که تولید خود از 85 میدان را کاهش دهند.
بریتانیا تولیدکننده کوچکی در سطح جهان به حساب می‌آید و کاهش 400هزار بشکه‌یی در تولید روزانه این کشور برابر با تعهدی است که عربستان سعودی به عنوان بزرگ‌ترین صادرکننده نفت در توافق کاهش تولید داده است. اما از آنجا که نفت برنت یک مرجع بین‌المللی است و توسط میدان‌هایی حمایت می‌شود که اکنون با قطع تولید مواجه شده‌اند، بازار به این موضوع واکنش سریعی نشان داده است.
اولیور جاکوب، کارشناس شرکت پتروماتریکس در گفت‌وگو با فایننشال تایمز حادثه اخیر را اختلالی جدی در عرضه توصیف می‌کند که احتمالا بر جریان جهانی تاثیر منفی خواهد گذاشت. جاکوب معتقد است که اختلالات خط لوله فورتیز تنها محدود به از دست رفتن بشکه‌های نفت در بازار نیست بلکه در رابطه با از دست دادن بخش مهمی از اصلی‌ترین نفت خام مرجعی است که از دریا تولید و توزیع می‌شود.»
اکنون تمام نگاه‌ها به شرکت اینیوس(INEOS) به عنوان پیمانکار اصلی است که چه زمانی این خط لوله را تعمیر می‌کند. خط لوله‌یی که در بخش فراساحلی در جنوب شهر آبردین اسکاتلند دچار یک شکاف کوچک شده است. اگر مهندسان اینیوس بتوانند زودتر از موعد مد نظر، این خط لوله را به مدار بازگردانند، ممکن است تب و تاب قیمت نفت برنت نیز فروکش کند.
تقاضا
فاکتور دومی که در گزارش فایننشال تایمز به آن پرداخته شده است، موضوع تقاضاست. در شرایطی که قیمت نفت به 65 دلار رسیده، قدرت رشد تقاضا فاکتور مهمی برای بازار نفت است. در 3سال اخیر و از زمانی که قیمت‌ها به زیر 100دلار سقوط کردند، رشد تقاضا در واکنش به افت قیمت افزایش پیدا کرد. این موضوع با رشد همه‌گیر اقتصادی پس از بحران مالی همراه شد. بدین‌ترتیب تقاضای جهانی از سال 2014 به طور میانگین رشدی معادل با یک میلیون و 500 هزار بشکه در روز داشت. درحالی که در زمان نفت 100دلاری این رشد کمتر از یک میلیون بشکه در روز بود. اکنون که قیمت نفت خام مجددا درحال افزایش است این نااطمینانی وجود دارد که آیا رشد اقتصادی به تنهایی کافی خواهد بود تا به همان میزان رشد مصرف نفت را ایجاد شود؟
بنابراین تلاش اوپک و روسیه برای کاهش ذخایر جهانی نفت به یادگار مانده از مازاد عرضه بعد سال 2014 فاکتور بسیار مهمی است.
در اندیشه استراتژی خروج از توافق
در جریان نشست اخیر اوپک، روسیه اصرار داشت که شرایط خروج از توافق کاهش تولید به بحث گذاشته شود. اما عربستان سعودی اعلام کرد که صحبت در رابطه با این موضوع زود است. با این حال در روزهای اخیر وزرای انرژی و نفت امارات متحده عربی و کویت اعلام کردند که در نشست بعدی اوپک در ماه ژوئن حتی اگر قرار بر تمدید کاهش تولید شود، برنامه تولیدکنندگان مختلف برای خروج از توافق مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
هر چند سهیل المزروعی، وزیر انرژی امارات متحده عربی اعلام کرد که این مساله به معنای خروج از توافق در ماه ژوئن نخواهد بود بلکه بدین معنی است که در ماه ژوئن ما یک استراتژی را تدوین خواهیم کرد. نمایندگان اوپک اعلام کرده‌اند که این موضوع به صورت خصوصی مورد بحث قرار گرفته است چراکه اعضای کارتل نمی‌خواهند با شایعه بازگشت سریع بشکه‌های نفت به بازار شوک وارد کنند.
درحال حاضر تاجران به دقت اظهارات مقامات سعودی و روس را زیر نظر گرفته‌اند. اگر وزرای انرژی این دو کشور پیشنهاد کنند که راهنما و استراتژی‌ای در رابطه با نحوه خروج از توافق تدوین شود بدین معنی است که روسیه و عربستان سعودی به میزان کافی نفت خام را ذخیره کرده‌اند و می‌توانند به سرعت آنها را روانه بازار کنند.
ونزوئلا
شرایط ونزوئلا به گونه‌یی است که در بسیاری از تحلیل‌‌ها وضعیت این کشور به عنوان یکی از ریسک‌های سال آینده بازار نفت در نظر گرفته شده است. کاراکاس که از بنیان‌گذاران کارتل نفتی اوپک است این روزها درگیر بحران‌های مالی و سیاسی‌ای است که تولید این کشور را در آستانه سقوط آزاد قرار داده است.
تولید این کشور از ابتدای سال 2016 تا به امروز از سطح 2میلیون و 500 هزار به یک میلیون و 800 هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرده است. سطحی که بسیار کمتر از سهمیه‌یی است که در توافق کاهش تولید برای این کشور در نظر گرفته شده است.
عرضه غیر اوپک
رشد عرضه از جانب کشورهای خارج از اوپک به رهبری تولید شیل امریکا بزرگ‌ترین پرسشی است که ذهن تاجران نفت برای سال 2018 را به خود مشغول کرده است. پیش‌بینی‌های متفاوتی از میزان رشد تولید نفت شیل در سطح قیمت 65 دلار در هر بشکه ارائه شده که بازه‌یی از رشد 500 هزار بشکه‌یی تا رشد یک میلیون بشکه‌یی در هر روز را در بر می‌گیرد.
علاوه بر این پروژه‌های با مقیاس بزرگ تولید در برزیل و کانادا که با فرض نفت 100دلاری آغاز شده بودند احتمالا امسال به پایان خواهند رسید که می‌تواند، منبع جدیدی برای عرضه نفت با ظرفیت تولید 500 هزار بشکه در روز باشند.
