گروه انرژی
در سال‌های اخیر تمرکز اصلی فعالیت‌های ایران در زمینه تولید گاز بر فازهای مختلف پارس جنوبی بوده است. به نوعی ذخایر عظیم موجود در میدان مشترک بین ایران و قطر، دیگر میدان‌های گازی ایران را تحت‌الشعاع قرار داده است. میدان‌های گازی نار و کنگان که تا پیش از بهره‌برداری از پارس جنوبی، تامین‌کننده اصلی گاز کشور بودند، از این موارد هستند که براساس اظهارات روز گذشته وزیر نفت با کاهش افت فشار و روند کاهشی تولید مواجه‌اند. گاز این دو میدان، خوراک اصلی پالایشگاه گازی فجر جم است و از این‌رو برای ادامه حیات این واحد پالایشگاهی نیاز است تا برنامه‌های جدیدی در رابطه با افزایش تولید گاز از نار و کنگان یا جایگزینی خوراک گازی این میدان‌ها با گاز پارس جنوبی مدنظر قرار بگیرد. از این‌رو روز گذشته شرکت ملی نفت ایران و شرکت انرژی گستر سینا از شرکت‌های زیرمجموعه بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، دو تفاهمنامه با محوریت پالایشگاه فجر جم امضا کردند.
پالایشگاه فجر جم که پیش از این با نام پالایشگاه کنگان شناخته می‌شد پس از آن احداث شد که در تیرماه سال 1353، میدان گازی کنگان توسط گروهی از شرکت‌های اروپایی که به اختصار EGOCO که مخفف European Group of Oil Companies است، کشف شد. از جمله این شرکت‌های اروپایی می‌توان به Ruhr Gas آلمان، فرنچ‌گاز فرانسه و او‌ام‌وی اتریش در کنار چند شرکت از شوروی سابق اشاره کرد. کشف این میدان در آن تاریخ انعکاس قابل توجهی در سطح جهانی داشت. حدود یک‌سال بعد، گاز میدان نار نیز همچون میدان کنگان کشف شد. با کشف این دو میدان که ظرفیت تولید گاز ایران را به میزان قابل توجهی افزایش می‌داد، ایده احداث خط لوله سراسری دوم گاز نیز شکل گرفت و از همین رو نیاز به ساخت پالایشگاهی برای تصفیه گاز این دو میدان به وجود آمد.
گاز ترش حوزه کنگان و نار به وسیله 3خط لوله به این پالایشگاه منتقل می‌شوند. ظرفیت اولیه تصفیه گاز این پالایشگاه به میزان 79میلیون مترمکعب بود که در سال 1380 و با اجرای طرح افزایش تولید به 110میلیون مترمکعب افزایش پیدا کرد.
شرکت پالایش گاز فجر جم تا سال 1380 و پیش از بهره‌برداری از میدان گازی پارس جنوبی، بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز کشور بود و بیش از نیمی از نیاز ایران را تامین می‌کرد. براساس اطلاعات موجود در تارنمای شرکت ملی گاز هم‌اکنون نیز این شرکت رتبه دوم تولید در کشور را پس از پارس جنوبی داراست. از این‌رو امضای تفاهمنامه‌یی در این رابطه از اهمیت زیادی برخوردار است و باید مورد کندوکاو قرار بگیرد. افت تولید در میدان‌های گازی نار و کنگان، زنگ خطر را برای مسوولان وزارت نفت به صدا درآورده و آنها به همین منظور به دنبال تلاش برای تامین پایدار خوراک پالایشگاه کنگان هستند. روز گذشته، بیژن زنگنه در حاشیه امضای تفاهمنامه با بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی در این زمینه گفت: «مدت طولانی است که خوراک ورودی به پالایشگاه فجر جم از میدان‌های نار و کنگان برداشت می‌شود و در حال افت است. از این‌رو باید مطالعات بالادستی در این زمینه صورت بگیرد تا از وضعیت تامین خوراک پالایشگاه مطمئن شویم و پس از آن بدانیم که چه کاری را باید انجام بدهیم.»
البته نه وزیر نفت و نه رییس بنیاد مستضعفان که در محل امضای تفاهمنامه حضور داشتند، اطلاعات بیشتری از اینکه جزئیات امضای این تفاهمنامه و برنامه‌های شرکت انرژی گستر سینا برای تامین خوراک پالایشگاه چه چیزی است، ارائه ندادند. زنگنه تنها به ذکر این نکته بسنده کرد که به شرکت یاد شده، 6ماه زمان داده و توافق شده که از مشاوره شرکت‌های بین‌المللی نیز در این زمینه استفاده شود. به گزارش «تعادل» و به نقل از شانا، زنگنه ادامه داد: «پس از مشخص شدن نتایج مطالعات و با پیشنهادی که بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی ارائه می‌دهد برای تاسیساتی که در آینده شرکت انرژی گستر سینا ایجاد خواهد کرد در زمینه طراحی مفهومی توافق حاصل خواهد شد.»همچنین تفاهمنامه دیگری نیز در زمینه استحصال گاز C2+ پالایشگاه فجر جم در حضور وزیر نفت بین مدیرعامل شرکت ملی گاز و مدیرعامل شرکت انرژی گستر سینا امضا شد.
انتقاد از همیشه مخالفان
در حالی که روز شنبه، وزیر نفت پس از دیدار با معاون نخست‌وزیر ازبکستان اعلام کرد که تحریم شورای امنیت تنها راه فسخ قرارداد توتال است، دیروز نیز پس از امضای تفاهمنامه‌های یاد شده، بار دیگر در جمع خبرنگاران در زمینه قرارداد توتال مورد پرسش قرار گرفت. این‌بار زنگنه با لحنی تندتر خطاب به کسانی که شائبه لغو قرارداد توتال را ترویج می‌کنند و حتی آنهایی که مدام پیگیر اعتبار این قرارداد هستند، پاسخ داد و آنها را بیمار خواند.
به گزارش ایلنا، زنگنه در این باره گفت: «بحث مخالفت با توتال بیمارگونه شده است. یک مریضی است که عده‌یی فقط به دنبال این هستند که بگویند آیا این بیمار می‌میرد یا زنده می‌ماند. (ما) یک قرارداد معتبر با توتال داریم که در حال پیشرفت است.»
وزیر نفت همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر کندی امضای قراردادهای جدید نفتی از انتقادها در این زمینه گلایه کرد و گفت: «اگر قرارداد امضا کنیم، می‌گویند چرا با خارجی‌ها قرارداد امضا کردید. از طرف دیگر عده‌یی نیز فشار می‌آورند که چرا تاخیر می‌کنید و وقتی هم امضا می‌کنیم باز هم به ما انتقاد می‌شود. اگر بخواهیم قرارداد امضا کنیم و بعد بگویند چرا با خارجی‌ها امضا می‌کنید از هم‌اکنون بگویند.»
ادامه سهمیه 3.8میلیون بشکه‌ای ایران
در صورت تمدید توافق
کمتر از 10روز به برگزاری نشست وزرای کشورهای عضو اوپک در وین باقی مانده و گمانه‌زنی‌ها همگی حاکی از تصمیم اعضای این کارتل به تمدید توافق کاهش تولید تا پایان سال 2018 است. روز گذشته از وزیر نفت ایران نیز در این زمینه پرسیده شد که پاسخ وی نیز در راستای تقویت این گمانه‌زنی‌ها بود. زنگنه در این باره گفت: «بیشتر پیشنهادها مبنی بر تمدید کاهش تولید است اما تصمیم نهایی در نشست وزیران گرفته می‌شود.»
به گزارش «تعادل» و به نقل از شانا، وی در پاسخ به این پرسش که آیا در صورت تمدید کاهش تولید اعضای اوپک، ایران دوباره از کاهش تولید مستثنا می‌شود، گفت: «اگر کاهش تولید تمدید شود، مستثنا بودن ایران از کاهش تولید هم تمدید می‌شود.»
رد ارزان‌فروشی گاز به پروژه اف‌ال‌ان‌جی
پاسخ به ادعای ارزان‌فروشی گاز به پروژه‌های ال‌ان‌جی نیز از صحبت‌های زنگنه در حاشیه مراسم روز گذشته بوده است. اوایل آبان ماه سال جاری بود که خبر امضای نخستین قرارداد فروش گاز ایران برای تولید ال‌ان‌جی منتشر شد. این قرارداد بین شرکت ملی نفت، شرکت پالایش گاز خارگ و شرکت نروژی هملا امضا شد. بر اساس این قرارداد 20ساله، شرکت آی‌اف‌ال‌ان‌جی که شرکتی مشترک بین هملای نروژ و شرکت پالایش خارگ است، شناور ویژه تولید ال‌ان‌جی را از شرکت بلژیکی اکسمار اجاره کرده تا سالانه 500هزار تن ال‌ان‌جی تولید کند. این شناور که مراحل آزمایش آن در چین به پایان رسیده دومین شناور ساخته شده در جهان با قابلیت تولید گاز مایع شده در دریاست و پیش‌بینی می‌شود که روزانه 2میلیون و 300هزار مترمکعب گاز طبیعی از پالایشگاه هفتم پارس جنوبی به آن اختصاص یابد. پس از امضای این قرارداد خبرگزاری فارس، با انتشار گزارشی ادعا کرد که قیمت فروش گاز به این پروژه 7سنت است که از قیمت 8سنتی فروش گاز به پتروشیمی‌ها و قیمت 16 تا 19سنتی فروش گاز به ترکیه پایین‌تر است. روز گذشته زنگنه در پاسخ به این انتقاد اعلام کرد که اگر ایران بخواهد، قیمت فروش گاز به ترکیه را مبنای کار قرار دهد، گاز ایران بدون مشتری باقی خواهد ماند و مشخص نیست که این کشور چه زمانی بتواند به تولید ال‌ان‌جی دست یابد. وی با اشاره به اینکه قیمت گاز تعیین شده برای تولید ال‌ان‌جی، کف قیمت گاز پتروشیمی‌هاست و با قیمت صادراتی به ترکیه متفاوت است، گفت: «در مورد ال‌ان‌جی قیمت را عمومی اعلام کردیم و هرکس بخواهد می‌تواند با آن قیمت سرمایه‌گذاری کند. ابلاغیه ما مختص شرکت خاصی نیست.» وی همچنین ادامه داد: «ما صادرات گاز نداریم بلکه گاز را به یک واحد صنعتی می‌فروشیم و شرکت خریدار است که ال‌ان‌جی تولید شده را می‌فروشد.»
ادامه تلاش‌ها برای مهار آتش رگ‌سفید
بیش از 2هفته از حادثه آتش‌سوزی میدان نفتی رگ‌سفید می‌گذرد و کماکان اخبار رسیده از میدان نشان می‌دهد که پیشرفت خاصی در مهار این آتش دیده نمی‌شود و نفت این چاه کماکان در حال سوختن است. وزیر نفت پیش‌تر در بازدید خود از محل حادثه در 11آبان اعلام کرد که برای مهار این آتش نیاز به حفر دو چاه در کنار چاه اصلی است که به 45روز زمان نیاز خواهد داشت. بدین معنی که احتمالا مهار آتش رگ‌سفید تا پایان آذرماه به طول خواهد انجامید. روز گذشته زنگنه در تشریح آخرین اقدامات صورت گرفته در این زمینه اعلام کرد که حفاری‌های جدید توسط دو دکل ادامه دارد تا بتوان از پایین به آتش حمله کرده و آن را خاموش کرد. از سوی دیگر در بخش سطحی نیز محیط پاک شده، تجهیزات مستقر شده، آب مورد نیاز تامین شده و سعی بر این است تا بدون وارد کردن فشار، چاه از بالا خاموش شود و اتفاق جدیدی رخ ندهد.
بررسی وضع کارکنان موقت
پرسش دیگری که روز گذشته زنگنه به آن پاسخ داد، وضعیت کارکنان مدت موقت صنعت نفت است که شمار زیادی از کارکنان این صنعت را نیز تشکیل می‌دهند و به اذعان وزیر نفت، وضعیت خوبی ندارند. به گفته زنگنه قرار بود که جلسه‌یی در این باره در روز گذشته نیز تشکیل شود تا در رابطه با وضعیت این کارکنان تصمیم‌گیری شود. وی با اشاره به مطالعه چندین ماهه روی این موضوع گفت: «رسیدگی به این مساله کار پیچیده‌یی است. زمانی بر مبنای تصمیم‌های احساسی اقدام‌هایی انجام شد که به این سادگی نمی‌شود آنها را اصلاح کرد و در این زمینه با گرفتاری‌های زیادی روبه‌رو هستیم». وی افزود: «این دسته از کارکنان طبق قانون کار فعالیت دارند. البته آنها خواهان بهبود شرایط حقوقی خود هستند و این موضوع نیز در دست بررسی است.»
