صعود نفت از مجرای گردباد «هاروی»

زمانی که شما این گزارش را می‌خوانید احتمالا اخبار بسیاری از امریکا و بازارهای جهانی نفت به گوش می‌رسد:«گردباد سهمگین هاروی، امریکا را در نوردید»، «برق نواحی جنوبی امریکا قطع شده و زمان وصل مجدد آن مشخص نیست»، «تولید نفت امریکا تا 30‌درصد کاهش یافت»، «قیمت‌های جهانی نفت تا 3‌درصد افزایش یافته است»، «پالایشگاه‌های ایالت تگزاس آسیب دیدند» و بسیاری از خبرهای مشابه دیگر.

گردباد هاروی که یکی از توفان‌های گرمسیری متداول در اقیانوس اطلس و مرزهای امریکاست از روز چهارشنبه روی نقشه‌های هواشناسی دیده شد و به تدریج مسیر حرکت خود را به سمت مرزهای امریکا در خلیج مکزیک تعیین کرد. دامنه و سرعت این گردباد از روز پنج‌شنبه افزایش یافت و پیش‌بینی می‌شود که بزرگ‌ترین توفان کل ایالات متحده امریکا در 12سال گذشته را رقم بزند. در سال 2005 توفان ویلما با سرعت 220کیلومتر بر ساعت وارد امریکا شد و خسارات سنگینی بر جای گذاشت. مرکز ملی هاریکین در امریکا انتظار دارد که توفان کنونی در برخی از مناطق تا 75سانتیمتر بارش و سرعتی بیش از 200کیلومتر در ساعت هم داشته باشد. سیلاب، قطعی آب و برق، بی‌خانمان شدن بسیاری از شهروندان امریکا و افزایش 3.5متری سطح آب در سواحل تگزاس از نتایج این توفان خواهد بود. اما اهمیت جهانی این توفان در آن است که سواحل تگزاس یعنی مقر چاه‌های نفتی امریکا و مراکز پتروشیمی این کشور را نشانه رفته است. 

تا لحظه نگارش این گزارش که بنابر پیش‌بینی‌ها 12تا 15ساعت پیش از وقوع توفان هاروی است، خطر وقوع آن باعث افزایش قابل توجه قیمت نفت در بازارهای جهانی شده است. قیمت هر بشکه نفت خام امریکا با 33سنت معادل 0.7‌درصد افزایش به 47دلار و 76سنت در روز جمعه رسیده و قیمت هر بشکه نفت برنت نیز با 38سنت معادل 0.7‌درصد افزایش به 52 دلار و 52 سنت رسیده است. این درحالی است که قیمت‌های پنج‌شنبه هم یک درصد افزایش را تجربه کرده بودند. اما این افزایش‌ها احتمالا نه تنها در روزهای آینده ادامه خواهد یافت بلکه ممکن است آثار آن را بتوان تا چند ماه دیگر همچنان مشاهده کرد. رویترز دلیل این افزایش قیمتی را تعطیلی واحدهای تولیدی نفت در مناطق تحت خطر دانسته است. همچنین انتظار می‌رود این تعطیلی‌ها در صورت وقوع خسارات گسترده توفان تداوم یابد. قیمت بنزین در امریکا از روز چهارشنبه تقریبا 10‌درصد افزایش یافته و به 1.73دلار در هر گالن رسیده که بالاترین رقم از ماه آوریل تاکنون است. این افزایش قیمت به دلیل تعطیلی پالایشگاه‌ها رخ داده است.  بندر کورپوس کریستی در ساحل تگزاس به روی کشتی‌ها بسته شده است. پالایشگاه‌های نفتی در این شهر نیز که توسط شرکت‌های سیتگو پترولیوم، والرو انرژی و فلینت هیلز ریسورسز اداره می‌شوند در آستانه توفان تعطیل شده‌اند. اما تجربه توفان 2008 تگزاس نشان می‌دهد که پیامدهای این توفان و افزایش قیمت‌های نفت آن در همین حد باقی نخواهد ماند. 

 توفان آیک 2008

آخرین گردباد گرمسیری بزرگی که سواحل خلیج مکزیک و ایالت تگزاس امریکا را درنوردید، توفان آیک در میانه سپتامبر 2008 بود. این توفان علاوه بر آنکه 84کشته مستقیم و غیرمستقیم در تگزاس برجای گذاشت و بسیاری را بی‌خانمان کرد منجر به قطع انرژی برق و افزایش شدید قیمت بنزین و نفت و گاز در امریکا شد. در آن زمان نه تنها عرضه نفت و فرآورده‌های نفتی به ‌شدت کاهش یافت بلکه نگرانی شهروندان امریکا از آینده هم منجر به خرید بیش از حد حامل‌های انرژی شد. 

بنابر آمارهای اداره اطلاعات انرژی امریکا، تولید نفت این کشور در آن زمان حدود 5 میلیون بشکه در روز بود که با وقوع توفان این رقم به 4میلیون بشکه سقوط کرد. در آن زمان، تولید نفت تگزاس به تنهایی 1.3میلیون بشکه در روز بود و علت اصلی کاهش رشد تولیدات نفتی امریکا هم همین وابستگی به نفت یک ایالت بود. علاوه بر این موارد، سرعت بازسازی‌ها هم به دلیل گستردگی آسیب‌ها بسیار اندک بود و نزدیک به 50 روز طول کشید که تولید نفت امریکا به سطوح قبل از توفان خود بازگردد. واضح است که این تاخیر در بازسازی منجر به کاهش سطح قابل توجه ذخیره‌های تجاری این کشور شد. این وضعیت سبب شد تا خساراتی حدود 40میلیارد دلار به اقتصاد امریکا وارد شود. اما توفان کنونی به دلیل وضعیت صنعت نفت امریکا و بازار آن می‌تواند پیامدهای گسترده‌تر بر جای بگذارد. 

 وضعیت کنونی ذخایر تجاری امریکا

داده‌های اداره اطلاعات انرژی امریکا که اواخر روز چهارشنبه منتشر شد، نشان داد که ذخایر تجاری نفت امریکا در هفته گذشته حدود 13.5‌درصد نسبت به ماه مارس که در بالاترین سطح قرار داشت، کاهش یافته و با 3.3میلیون بشکه کاهش به 463.17میلیون بشکه رسیده است. این هشتمین هفته متوالی است که موجودی نفت امریکا کاهش یافته و می‌توان گفت چنین چیزی برای تجار، نوید بازگشت تعادل به بازار اشباع شده نفت را می‌دهد. 

همچنین داده‌های اداره اطلاعات انرژی امریکا نشان می‌دهد که موجودی بنزین این کشور در هفته گذشته 1.2میلیون بشکه کاهش یافته است. این درحالی است که داده‌های موسسه نفت امریکا در گزارشی که روز سه‌شنبه منتشر کرد، نشان می‌دادند که ذخایر تجاری بنزین امریکا در هفته منتهی به ۱۸آگوست 1.5میلیون بشکه رشد داشته است. تحلیلگران پیش‌بینی کرده بودند که ذخایر بنزین این کشور در هفته مذکور 3.5میلیون بشکه کاهش پیدا کند. 

فواد رزقزاده، تحلیلگر بازار آتی فارکس گفته است: «ذخایر تجاری نفت امریکا برای چندین هفته متوالی کاهش یافته است. اگر کاهش موجودی‌های نفت ادامه پیدا کند، شاهد رشد قیمت نفت خواهیم بود به خصوص با کاهش تولید اعضای اوپک و روسیه.» تولید نفت خام امریکا اکنون به 9.53میلیون بشکه در روز رسیده که چنین سطحی از تولید از ماه جولای سال ۲۰۱۵ بی‌سابقه بوده است. 

 وضعیت پس از توفان نفت امریکا

کاهش ذخیره‌های تجاری نفت و بنزین امریکا که از هفته‌ها و ماه‌های گذشته شروع شده احتمالا در آینده نزدیک سرعت بیشتری خواهد گرفت. همانطور که در سال 2008 توفان باعث کاهش تولیدات نفتی امریکا شد، این اتفاق هم در سال جاری میلادی اتفاق خواهد افتاد. با این تفاوت که هم‌اکنون میزان وابستگی تولید نفت امریکا به ایالت تگزاس حتی از گذشته هم بیشتر شده است. در سال 2008 حدود 26‌درصد از نفت امریکا در تگزاس تولید می‌شده اما هم‌اکنون این رقم برابر با 35‌درصد است(1.3میلیون بشکه تولید روزانه در مقابل 3.4میلیون بشکه تولید روزانه کنونی). با تعلیق تولید بخش اعظم این 3.4میلیون بشکه، تولید نفت امریکا به ‌شدت کاهش خواهد یافت و بازار جهانی به تعادل خواهد رسید. 

این موضوع را در فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی هم مشاهده خواهیم کرد. درحالی که هم‌اکنون نیز فعالیت پالایشگاه‌های مناطق در خطر توفان تگزاس متوقف شده، مصرف بنزین و میزان خرید آن در ایالات متحده افزایش خواهد یافت که این کشور باید برای تامین آن به بازارهای جهانی روی آورد. درحال حاضر 29پالایشگاه ایالت تگزاس هر روز 5 میلیون بشکه نفت خام وارد فرآیندهای خود می‌کنند که برابر با 30‌درصد ظرفیت پالایشگاهی امریکاست. هم‌اکنون نفتکش‌ها نمی‌توانند محموله‌های خود را تحویل این پالایشگاه‌ها دهند و فعالیت‌های آنها متوقف شده است. در صورت آسیب احتمالی این مجتمع‌ها، عادی شدن فرآیندها مدت بیشتری به طول خواهد انجامید و بیش از همه امریکا از آن متضرر خواهد شد.