گروه راه و شهرسازی| آن‌گونه که از تازه‌ترین اظهارات رییس سازمان نوسازی شهر تهران می‌توان استنباط کرد، فروش متری مسکن که قرار است در بازار سهام عملیاتی شود، طرحی جز «پیش‌فروش» متری واحدهای در دست احداث متعلق به شهرداری تهران نیست. در واقع، شهرداری تهران با در اختیار داشتن زمین شهری، قدرت صدور پروانه‌های ساختمانی و همچنین امکان استفاده از وام 450 میلیون تومانی ساخت برای هر واحد مسکونی در چهارچوب طرح نهضت ملی مسکن، تمایل دارد، در آینده نزدیک بخشی از منابع ریالی مورد نیاز برای تامین هزینه مصالح ساختمانی و پرداخت دستمزد کارگران و مهندسان پروژه‌های خود را از طریق «پیش‌فروش» متری واحدهای در دست ساخت یادشده تامین کند.
در پایان عملیات احداث این واحدهای ساختمانی، شهروندانی که از طریق بازار سرمایه توانسته‌اند چند متر مسکن «پیش خرید» کنند، در اولویت واگذاری واحدهای مسکونی قرار خواهند داشت و می‌توانند با پرداخت مابقی قیمت یک واحد به نرخ روز، مالک آن شوند. به‌طور مثال، اگر شهروندی تا پیش از پایان عملیات احداث ساختمان‌های شهرداری (یعنی تا حدود 3 سال دیگر) 10 متر واحد مسکونی خریداری کرده است و یک واحد 50 متری آماده فروش است، می‌تواند با پرداخت قیمت 40 متر، صاحب آن خانه 50 متری شود.
اگر چه طرح «پیش‌فروش» متری مسکن تا قبل از سال 1397 و پیش از آغاز نوسان‌های شدید قیمت مسکن و تورم می‌توانست برای مستاجران و به ویژه برای زوج‌های جوان راهگشا باشد، اما با توجه به شرایط فعلی اقتصاد به نظر نمی‌رسد، جمعیت قابل توجهی از شهروندان عادی به اندازه‌ای تمکن مالی داشته باشند تا در این طرح مشارکت کنند. از این رو، بیم آن می‌رود که همچون پروژه مسکن مهر شهر پردیس، گروهی از دلالان روی این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
در این شرایط، این پروژه اگر نفعی برای شهروندان عادی نداشته باشد، برای دلالان و شهرداری تهران دارای منفعت است. چه آنکه شهرداری تهران می‌تواند با دستیابی به منابع پولی جدید، بخشی از مشکلات مالی خود را حل کند و همچنین از محل ساخت و ساز، سودی نیز به دست آورد. چه آنکه تا سه سال آینده (البته استاندارد تحویل واحدهای مسکونی 18 تا 24 ماه است نه36 ماه) به اندازی تورم به قیمت این واحدها خواهد خورد که سودهای کلانی را قسمت شهرداری بکند.
به گزارش «تعادل» بنا بر اعلام مراجع رسمی، هم اینک متوسط قیمت مسکن در شهر تهران حدود 50 میلیون تومان است. اگر فرض کنیم قیمت پیش فروش یک متر از واحدهای در دست احداث شهرداری تهران که قاعدتا در این واقع شده‌اند، 20 میلیون تومان باشد، پیش فروش یک واحد 50 متری در این طرح، یک میلیارد تومان هزینه در بردارد. واحدی که قرار است سه سال دیگر تحویل شود و این به معنی این است که خانوار یادشده باید طی 36 ماه آتی، کرایه منزل نیز برای اسکان در یک واحد استیجاری نیز پرداخت کند. بدیهی است که در شرایط کنونی اقتصاد که حدود 50 درصد از خانوارهای کشور زیر خط فقر 18 میلیون تومانی قرار دارند، توان پس انداز یک میلیارد تومانی، تامین هزینه اجاره به مدت 36 ماه و تامین هزینه روزمره خود را ندارند.
جزییات فروش متری مسکن
رییس سازمان نوسازی شهر تهران با بیان اینکه اقدامات اولیه برای فروش متری مسکن در تهران آغاز شده است، گفت: طی 2 هفته آینده لایحه فروش متری مسکن آماده و به شورا ارایه می‌شود.
مهدی هدایت، رییس سازمان نوسازی شهر تهران در گفت‌وگو با فارس، درباره جزییات فروش متری مسکن اظهار کرد: ما یکسری پروژه‌هایی خودمان در شهرداری داریم، زمین، سند و پروانه هم برای آن می‌گیریم. البته در حال حاضر برای فروش متری مسکن اقدامات اولیه انجام شده است. آسیبی که قبلاً در فروش متری مسکن رخ داد این بود که پیشرفت فیزیکی پروژه خوب نبود و منابع حاصل از فروش متری مسکن در جای دیگری مصرف شد و به درستی مدیریت نشد. اما تصمیم داریم در طرحی که قرار است اجرا کنیم تمامی عایدی‌ها از راه فروش متری مسکن صرف همین پروژه شود. در بورس هم تضامینی داده می‌شود و با این کار منابع خرد شهروندان به سمت مسکن حرکت می‌کند. حلقه مفقوده در بحث رونق مسکن فروش متری مسکن است.
او افزود: ما لوایحی در این زمینه داریم مشاورینی گرفته‌ایم تا موضوع را به صورت کامل بررسی کنند. پروژه‌هایی که در بورس عرضه می‌کنیم برای‌شان پروانه صادر می‌شود. ما استارت کار را زده‌ایم و فعلاً عرضه آغاز نشده است به محض اینکه طرح فروش متری مسکن در شورای اسلامی شهر تهران تصویب شود ما کار عرضه را آغاز می‌کنیم. در فروش متری مسکن مدل‌هایی داریم. از بخش خصوصی استفاده می‌کنیم و تأمین منابع صورت می‌گیرد. اگر بتوانیم یک الگوی موفق در تهران داشته باشیم قطعاً در سایر کلان‌شهرها هم می‌توان از آن استفاده کرد.
به گفته هدایت، شهروندان می‌توانند در طول سه سال از پروژه‌های مختلف خرید کنند. او افزود: ما بازارگردان داریم بعد از اتمام کار به شهروند اعلام می‌شود که مثلاً شما 10 متر خانه خریده‌اید و واحد ما مثلاً 45 متری است اولویت خرید به قیمت روز با شما است. اگر فرد بخواهد مسکن را می‌خرد اگر هم نخواست آن را می‌فروشد. افراد فرصت دارند تا اتمام پروژه خرید کنندو شهروندان می‌توانند یک متر یک متر صاحب خانه شوند و پول‌های سرگردان هم با این کار به سمت مسکن‌سازی سوق می‌یابد.
هدف فروش متری مسکن
رییس سازمان نوسازی شهر تهران در پاسخ به اینکه هدف طرح فروش متری مسکن چیست؟ اظهار کرد: عموماً در شهر تهران تعداد مستأجرین زیاد است؛ البته در سایر شهرها هم اجاره‌نشینی وجود دارد اما در تهران بیشتر است. فرقی که بین مستأجرین تهرانی با سایر شهرها وجود دارد این است که در تهران تورم مسکن بالاتر است. تقریباً ما طی چند سال گذشته افزایش 30 درصدی قیمت اجاره را داشته‌ایم و هر سال هم اضافه شده است و مستأجرین نمی‌توانند به این افزایش اجاره بی‌تفاوت باشند. به همین منظور ساخت مسکن استطاعت‌پذیر در دستور کار قرار گرفته است.
او افزود: طی بررسی‌هایی که انجام داده‌ایم یکی از موضوعات مهم در تهران بحث مسکن است. در گذشته سرمایه‌گذاران زیادی در حوزه مسکن داشتیم که در حال حاضر راغب به سرمایه‌گذاری نیستند. براساس آمارها نشان می‌دهد، در 40 سال گذشته بیشترین افزایش قیمت بر روی سکه، دلار و مسکن بوده است و افزایش قیمت مسکن از سکه و دلار هم بیشتر بوده است. البته این موضوع دلایلی دارد. ما باید به بحث سرمایه‌گذاری مردم در بحث مسکن توجه کنیم.
بی‌اعتمادی مردم به پیش‌فروش ساختمان
به گفته هدایت، مردم اعتمادی به بحث پیش‌فروش ساختمان چه به بخش دولتی چه خصوصی ندارند. آسیب‌هایی زیادی به اعتماد شهروندان در این بخش وارد شده است. به همین دلیل شهروندان بیشتر به سمت دلار و سکه رفته‌اند. ما تقاضای زیادی در بحث مسکن داریم در جامعه ما بیشترین نقدینگی وجود دارد و این جریان نقدینگی به هر سمتی برود قدری باعث بروز مشکل می‌شود و در برخی موارد به تهدید تبدیل می‌شود.
به گزارش «تعادل»، پیش از این خلیل محبت خواه، مدیرکل راه و شهرسازی استان تهران نیز در تاریخ 20 دی ماه سال جاری با اشاره به ارتکاب 25 هزار مورد کلاهبرداری در حوزه پیش فروش ساختمان طی نامه‌ای به مدیران عامل شرکت‌های دیوار و شیپور در خصوص انتشار آگهی پیش فروش ساختمان بدون اخذ مجوز هشدار داد.
هدایت منابع خرد به سمت مسکن
او اظهار کرد: ما برای فروش متری مسکن دلایل مختلفی داریم و می‌خواهیم که منابع خرد مردم به سمت مسکن برود. اگر این اقدام انجام شود و اعتماد مردم در این زمینه به وجود بیاید می‌توانیم مسکن استطاعت‌پذیر ایجاد کرده و همچنین رونق ساخت‌وساز را ایجاد کنیم. ما به دنبال عرضه فروش متری مسکن در بورس هستیم. شهروندان به بورس اعتماد بیشتری دارند. در سازمان نوسازی شهر تهران در جهت مسکن استطاعت‌پذیر و سوق دادن منابع خرد و ایجاد امید بین مردم برای صاحب‌خانه شدن اقدام به فروش متری مسکن خواهیم کرد.
رییس سازمان نوسازی شهر تهران در پاسخ به اینکه در گذشته فروش متری مسکن انجام شد اما موفق نبود، گفت: قبلاً این اتفاق رخ داده بود اما تجربه ناموفقی بود. ما نقاط قوت و ضعف طرح قبلی را درآورده و تلاش می‌کنیم که این طرح موفق و به نفع مردم باشد. طی دو هفته آینده لایحه فروش متری مسکن آماده و به شورای اسلامی شهر تهران ارایه می‌شود.
با همراهی شهرداری‌ها طرح جهادی مسکن نتیجه می‌دهد
هدایت با بیان اینکه هیچ برنامه مسکنی در کشور بدون همراهی شهرداری‌ها موفق نبوده است، اظهار کرد: اگر طرح جهادی مسکن تا به امروز موفق نشد به دلیل این بود که شهرداری‌ها همراهی نکردند. حتماً باید شهرداری‌ها در بحث مسکن همراهی داشته باشند. نباید به شهروندان بی‌توجه باشیم. ببینید به دلیل افزایش اجاره‌بها مستأجرین از مناطق شمالی به سمت جنوب و بعد به حاشیه رانده می‌شوند. مثلاً شهروندی که می‌توانست سال گذشته در غرب تهران خانه‌ای اجاره کند امسال به دلیل افزایش نرخ اجاره‌بها دیگر نمی‌تواند هزینه‌ها را تأمین کند.
او افزود: ما در تهران عموماً مسکن‌های اضافه‌مان در مناطق یک و دو که جزو مناطق برخوردار است وجود دارد و مسکن در آنجا مصرفی نیست بلکه سرمایه‌گذاری است. ما به دنبال مسکن برای مصرف‌کننده هستیم.
رییس سازمان نوسازی شهر تهران در پاسخ به اینکه قیمت هر متر مربع فروش متری مسکن چقدر است؟ نیز گفت: قیمت هنوز درنیامده است. قطعاً با نظر کارشناسان رسمی قیمت‌گذاری صورت می‌گیرد.
هدایت همچنین با بیان اینکه جزییات پروژه را در سایت بارگذاری می‌کنیم و ریزترین مشخصات هم داده می‌شود، اظهار کرد: این کار در فضای بسیار شفافی انجام می‌شود. حتی مشخصات شیرآلات هم داده می‌شود تا فرد در یک نگاه کامل و جامع اقدام به خرید کندو قطعاً‌به صورت هفتگی روند پیشرفت فیزیکی پروژه در دسترس خریدار قرار می‌گیرد.
رییس سازمان نوسازی شهر تهران در پاسخ به اینکه در چه بازه زمانی این مسکن‌ها تحویل داده می‌شود؟ اعلام کرد: پروژه حدوداً سه ساله است اما تلاش می‌کنیم که ظرف مدت کمتری پروژه را واگذار کنیم. اگر دولت حمایت کند در مقطع کنونی فروش متری مسکن بسیار خوب است و حتی در تولید و اشتغال هم کمک می‌کند.
