گروه راه و شهرسازی|
آن گونه که برخی از اعضای شورای شهر تهران دیروز در صحن علنی این شورا گزارش کردند، زیر سایه ناآرامی‌های اخیر در تهران و افت توان نظارتی شهرداری در این رویدادها، ساخت و ساز غیرمجاز مسکن در برخی از مناطق پایتخت شیوع یافته است، از همین رو، از مسوولان شهرداری خواستند تا در این رابطه دقت و نظارت بیشتری اعمال کند. ساخت و ساز غیرمجاز در تهران و حاشیه سایر کلان‌شهرها پدیده‌ای اقتصادی- اجتماعی است که نیازمند واکاوی و مداقه علمی و کارشناسی است. چه آنکه انجام ساخت و ساز در روز «جمعه» را نمی‌توان معلول بلافصل ناآرامی‌های اخیر قلمداد کرد و انتخاب این زمان برای ساخت و ساز به خوبی نشان می‌دهد که سازندگان با توجه به تعطیلی آخر هفته کارکنان شهرداری و کمرنگ شدن نظارت آنها در روزهای تعطیل، از فرصت روز تعطیل و نه خلأ ایجاد شده به دلیل ناآرامی‌ها سوءاستفاده کرده‌اند. از این رو، همزمانی تشدید ساخت و سازهای غیرمجاز در تهران با ناآرامی‌ها را نمی‌توان به عنوان علت و معلول یکدیگر قلمداد کرد و باید «علت» آن را در مسائل دیگری ریشه یابی کرد. در این حال، فارغ از مساله انتخاب «زمان» برای ساخت و ساز غیرمجاز، ضروری است اعضای شورای شهر و سایر مسوولان شهری به‌طور ریشه‌ای وجود چنین پدیده‌ای را بررسی کنند. بی‌گمان، بیکاری فراگیر در شهرها و روستاهای کشور و جذابیت تهران برای اشتغال، بسیاری از افراد را برای کوچ به تهران ترغیب کرده و می‌کند. از این رو، اولین مساله مهاجران به تهران، مساله سرپناه خواهد بود که تقاضا برای استقرار در مناطق جنوبی و حاشیه‌ای شهر را افزایش می‌دهد و به ساخت و سازهای غیرمجاز و ارزان قیمت و غیراستاندارد دامن می‌زند.
پیشگیری آسان‌تر از درمان!
دیروز مهدی عباسی، رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای اسلامی تهران، در نود و هشتمین جلسه شورا در خصوص ساخت و ساز غیرمجاز در تهران متذکر شد و گفت: بارها با مدیران و مسوولان شهرداری در این رابطه تماس گرفته و گفت‌وگو کرده‌ایم، نه تنها این مشکل حل نشده بلکه شرایط به مراتب وخیم‌تر شده است.
عباسی افزود: با استفاده از وضعیت حاکم بر تهران به دلیل اغتشاشات، عده‌ای سودجو از فرصت پیش آمده سوءاستفاده کرده و با تصرف، اقدام به ساخت و ساز می‌کنند؛ آنها با این کار برای مدیریت شهری میراثی را از جنس تخریب، ناکارآمدی و آسیب اجتماعی به جای می‌گذارند. در دراز مدت نمی‌توان با اینها مواجه شد و آنها را رد کرد. در حال حاضر پیشگیری به مراتب آسان‌تر است.
رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورا با اشاره به اتفاقات گذشته و مدیریت مناسب شهرداری تاکید کرد: در گذشته شهرداری توفان‌های بسیاری را به خود دیده اما اجازه ساخت و ساز نداده است، حالا چه شده که با بادی همه‌چیز بهم ریخته و ساخت و ساز آزاد شده است.
وی ادامه داد: تقاضای ما این است شهرداری با بدنه‌ای که در خود دارد، از گسترش این مساله پیشگیری کرده و اقدامات لازم را در این زمینه انجام دهد. شهرداری در مناطقی که ساخت و ساز غیرمجاز صورت گرفته به سرعت نسبت به رفع تصرف از اراضی که متعلق به همه شهروندان تهرانی است و نیز برخورد با مدیران ناکارآمد اقدام کند.
عباسی با بیان اینکه در آینده این مناطق چه مشکلاتی خواهند داشت، تذکر داد: دشمن یک دهه دیگر از این مساله به عنوان نقطه ضعفی برای جمهوری اسلامی ایران و کشور عزیزمان و نیز لکه ننگی برای تهران زیبا، استفاده خواهد کرد.
مقابله با مافیای ساخت و ساز غیرمجاز
مهدی چمران، رییس شورا نیز در تایید تذکر عباسی مبنی بر ساخت و سازهای غیرمجاز در تهران گفت: تشکر می‌کنم از یادآوری این موضوع و نیز تلاش‌های شهردار منطقه 19 تهران به ویژه در این ایام با همکاری نیروی انتظامی و دادستانی سخت ایستادگی کردند. چمران افزود: امیدواریم در مناطق دیگر تهران نیز اقدامات و تلاش‌های اینچنینی صورت بپذیرد تا شاهد مناطقی مانند «مرتضی گرد» نباشیم که ساخت و سازها انجام شود و در نهایت بگوییم کاری است که انجام شده و دیگر نمی‌توان اقدامی کرد. این تنها یک نمونه است. در سایر نقاط نیز شاهد این اقدامات متخلفانه بوده‌ایم. رییس شورای اسلامی شهر تهران گفت: درخواست ما از شهردار تهران و شهرداران دیگر این است که به جد و قاطعانه مقابل ساخت و سازهای غیرمجاز بایستند. همانطور که ذکر شد اینها مردم عادی نیستند بلکه مافیا هستند که از این اقدام سودهای فراوانی عایدشان می‌شود، عده‌ای هم از شهرستان‌ها آمده وناآگاهانه در تله این افراد قرار می‌گیرند و اموال خود را به دلیل کلاهبرداری آنها از دست می‌دهند؛ در نهایت چیزی که نصیبشان می‌شود ساختمان‌های ناایمن و بسیار فرسوده است.
سازوکار قوی‌تری طراحی شود
ناصر امانی، عضو شورای اسلامی شهر تهران نیز با اشاره به بروز برخی اقدامات در حوزه ساخت و سازهای غیرمجاز در منطقه 19 شهرداری تهران اظهار کرد: باید ساز و کار قوی‌تری در شهرداری تهران برای مقابله و برخورد قاطع با این موضوع طراحی شود. امانی گفت: روز دوشنبه برخی از مسوولان استان با ما تماس گرفتند و گفتند در منطقه 19 هستیم و چرا شورا و شهرداری در رابطه با موضوع ساخت و ساز غیرمجاز در این منطقه کار جدی و تعیین‌کننده‌ای انجام نداده است؟ توقع دوستان این بود قبل از اینکه استانداری و فرمانداری وارد این موضوع شوند، شهرداری تهران ورود کند و مانع ساخت و سازهای غیرقانونی شود. بنده توضیحاتی خدمتشان دادم و گفتم شهردار منطقه جدیدا به آنجا آمده و با توجه به اینکه در حوزه شهرسازی صاحب نظرند و از پیشکسوتان حوزه شهرسازی شهرداری تهران هستند، حتما برنامه خواهد داشت و مانع این کار می‌شود.
او ادامه داد: نظر آنان این بود که شهرداری منطقه به تنهایی توان برخورد با این موضوع را ندارد و جریانات اخیر باعث شده عده‌ای در پناه و تحت تاثیر توجه نهادهای نظارتی به آن موضوع، اندکی نظارتشان در این حوزه کمتر گردد. روز جمعه از منطقه 19 تماس داشتیم و مردم به ما آدرس دادند که پشت فلان مجموعه در روز جمعه در حال ساخت و ساز هستند و همان موقع به آقای فرهادی اطلاع دادم و گفتند در جریان بوده و در حال پیگیری هستیم. به نظر می‌آید باید یک ساز و کار قوی‌تری در شهرداری تهران برای این موضوع طراحی شود و خیلی خوب بود قبل از اینکه فرماندار تهران یا معاونین استانداری به آنجا بروند، شهردار تهران و معاونان‌شان حضور پیدا می‌کردند و این سیگنال و علامت را به جامعه می‌دادند که هوشیار و در جریانند و پای کار هستند و مانع این کار می‌شوند تا نیازی نباشد که شورای تامین شهرستان بخواهد برای این موضوع تصمیم‌گیری کند. خواهش من این است که هم کمیسیون شهرسازی و هم شهردار تهران و معاونان که در این زمینه مسوولیت دارند قدری بیشتر در این زمینه جدیت به خرج دهند.
گلایه از عدم دسترسی به داده‌های عمومی
امانی همچنین در بخش دیگری از تذکر خود با بیان اینکه یکی از وظایف شورای اسلامی شهر در همه شهرهای کشور برابر قانون نظارت است و این نظارت نیاز به ابزار دارد، اضافه کرد: در شهرداری تهران از دوره‌های قبل سیستم‌هایی وجود دارد که این سیستم‌ها دسترسی مدیران شهری و اعضای شورا را به آنچه که در شهرداری اتفاق می‌افتد تسهیل می‌کند. اگر اعضای شورای اسلامی شهر تهران به این سیستم‌ها دسترسی داشته باشند هم کارشان راحت‌تر می‌شود و هم نیازشان به نیروی انسانی و هم نیازشان به تردد در سطح شهر کمتر می‌گردد. از روز اولی که در شورا مستقر شدیم کتبا و شفاها از شهرداری تهران خواهش کردیم امکان دسترسی ما به این سیستم‌ها را فراهم سازند.
او گفت: مدتی گفتند مشکل سیستمی هست و بعد از آن مساله هک سیستم‌های شهرداری پیش آمد و امروز که بیش از یک سال و اندی از دوره این شورا می‌گذرد ما هنوز به عنوان کمیته تشکیلات و منابع انسانی شورای اسلامی شهر تهران نتوانستیم به این سیستم‌ها که خودمان آنها را ایجاد کردیم دسترسی پیدا کنیم.
بنده زمانی معاون منابع انسانی و معاون برنامه‌ریزی شهرداری بودم. ما در اداره کل تشکیلات که در حال حاضر مرکز تحول و نوسازی اداره شهر شده، سیستم‌های زیادی داریم. در اداره کل سرمایه انسانی شهرداری تهران سیستم داریم و می‌توانیم از کیفیت نیروی انسانی، ترکیب نیروی انسانی و تعداد نیروی انسانی به تفکیک منطقه، به تفکیک معاونت و ستاد گزارش بگیریم. آن زمان گزارش‌هایی که نیاز بود را می‌گرفتیم.
رییس کمیته تشکیلات و منابع انسانی شورای شهر تهران ادامه داد: اشکالی ندارد که این دسترسی را به ما بدهند. اینها اطلاعاتی است که بر اساس قانون بایستی همه مردم به آن دسترسی داشته باشند، نه فقط اعضای شورای شهر؛ اما متاسفانه ما در حال حاضر دسترسی نداریم و ناچاریم برای کوچک‌ترین اطلاعات مرتبا با شهرداری مکاتبه کنیم و به شکل کاغذی بعد از مدت‌ها به دستمان می‌رسد و این نظارت ما را مختل کرده است. تا امروز این تذکر را نداده بودم اما در حال حاضر ناچارم؛ چون اخیرا گفتند موضوع حل شده و یک کد به ما دادند و وارد شدیم و دیدیم فقط می‌توانیم اطلاعات یک فرد را ببینیم؛ یعنی کد پرسنلی یک کارمند شهرداری را بدهیم و اطلاعاتش را ببینیم که این اصلا نیاز ما نیست. ما گزارش‌های مدیریتی برای نظارت بر عملکرد حوزه برنامه‌ریزی و نیروی انسانی شهرداری تهران نیاز داریم و این فقط از طریق دسترسی به سیستم‌ها امکان‌پذیر است و لذا خواهشم این است که این دسترسی را برای ما فراهم کنند.
