گروه راه و شهرسازی|
در حالی که بازنشستگان هواپیمایی ایران از انتقال صندوق بازنشستگی «هما» به صندوق بازنشستگی کشوری ابراز نارضایتی کرده‌اند، سرپرست هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران از تهیه دستورالعمل انتقال این صندوق بازنشستگی به صندوق بازنشستگی کشوری خبر داد. طی سال‌های اخیر، انجام تعهدات صندوق بازنشستگی «هما» به بازنشستگان مشترک این صندوق بیمه‌ای با مشکلات متعددی مواجه شده و از همین رو، تعهداتی نظیر پرداخت حقوق مستمری ماهانه با تاخیر انجام شده است. از همین رو، در این مدت، بازنشستگان صندوق «هما» با برگزاری تجمع و نامه‌نگاری با مسوولان تلاش داشته‌اند تا شیوه مدیریت و اداره این صندوق سامان یابد، غافل از اینکه مشکلات صندوق‌های بیمه‌ای کشور فراتر از وضعیت کنونی آنها است و ریشه در مسائل دیگری دارد. مسوولان اما راه دیگری را در پیش گرفته‌اند و درصدند تا صندوق بازنشستگی هما را به صندوق کشوری منتقل کنند.
به گزارش «تعادل»، بحران صندوق‌های بازنشستگی، یکی از چالش‌های اقتصادی کشور به شمار می‌رود و طی سال‌های اخیر بارها و بارها از سوی اقتصاددانان برجسته کشور نسبت به بروز این بحران هشدار داده شده است. «نسبت پشتیبانی» یا «تعداد جمعیت بیمه‌شدگان به تعداد جمعیت مستمری بگیران» شاخص کلیدی در همه صندوق‌های بازنشستگی به شمار می‌رود. این شاخص نشان‌دهنده میزان ورودی منابع مالی به صندوق‌های بیمه‌ای و همچنین میزان خروجی منابع مالی از این صندوق‌ها به شمار می‌رود. از این رو، هر چقدر نسبت تعداد بیمه‌شدگان (بیمه‌پردازان) به تعداد بازنشستگان (دریافت‌کنندگان مستمری) بیشتر شود، وضعیت منابع مالی صندوق بیمه‌ای در شرایط مطلوب‌تری قرار دارد. این نسبت اما در اغلب صندوق‌های بیمه‌ای کشور از جمله سازمان تامین اجتماعی به عنوان بزرگ‌ترین صندوق بیمه‌ای و همچنین صندوق بازنشستگی کشوری به عنوان دومین صندوق بیمه‌ای کشور در وضعیت نامطلوبی قرار دارد. نسبت پشتیبانی مطلوب نظام بازنشستگی بین ۶ تا ۷ و حداقل این نسبت برای جلوگیری از ورشکستگی صندوق‌ها، ۳ است. برای مثال، اگر ۲۵ درصد حقوق یک کارمند به حق بیمه اختصاص یابد و دریافتی یک بازنشسته ۷۵ درصد حقوق یک کارمند باشد، باید به ازای هر بازنشسته بیش از سه نفر حق بیمه بپردازند تا بتوان پس از کسر دستمزد کارکنان صندوق، مقرری وی را پرداخت کرد.
بر اساس برخی آمارها، سازمان تامین اجتماعی در سال ۹۸، ۱۴.۳ میلیون بیمه شده اصلی و ۴ میلیون مستمری بگیر داشته است. بنابراین نسبت پشتیبانی این سازمان ۳.۶ است که نزدیک به حداقل نسبت پشتیبانی برای عدم ورشکستگی یک سازمان بیمه‌ای است. صندوق بازنشستگی کشوری نیز در سال ۹۸، یک میلیون بیمه شده اصلی (شاغل کسورپرداز) و ۱.۶ میلیون بازنشسته داشته است. بنابراین نسبت پشتیبانی این صندوق در این سال ۰.۶۴ است که نشان‌دهنده وضعیت فوق بحرانی آن است. هم‌اکنون بخش عمده هزینه تعهدات صندوق بازنشستگی کشوری توسط دولت و از بودجه عمومی پرداخت می‌شود. از این رو، به نظر می‌رسد که انتقال صندوق بازنشستگی «هما» به صندوق بازنشستگی کشوری منجر به رفع مشکلات بازنشستگان این صندوق نخواهد شد. آنگونه که خبرگزاری مهر گزارش کرده است، بر اساس بند «ز» تبصره ۱۷ قانون بودجه ۱۴۰۱ قرار است صندوق بازنشستگی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران به صندوق بازنشستگی کشوری منتقل شود.
متن کامل این بند از قانون بودجه امسال به این شرح است: موسسه صندوق بازنشستگی و وظیفه کارکنان شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» با کلیه وظایف، اختیارات، تعهدات و دارایی‌ها از جمله اموال منقول و غیرمنقول، سهام، امتیازات، موجودی، اسناد و اوراق و سایر حقوق ظرف سه ماه از تاریخ تصویب این قانون به صندوق بازنشستگی کشوری منتقل می‌گردد.
۱- اعتبارات لازم برای پرداخت حقوق کارکنان بازنشسته، مستمری و وظیفه بگیر شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» در اعتبارات سالانه صندوق بازنشستگی کشوری پیش بینی و لحاظ می‌گردد.
۲- شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران موظف است کلیه دارایی‌ها و پرونده‌های شاغلین، بازنشستگان و مستمری بگیران را ظرف سه ماه بعد از ابلاغ این قانون تحویل صندوق بازنشستگی کشوری نماید.
نامه بازنشستگان هما به مقامات ارشد نظام
با این حال تعدادی از اعضای صندوق بازنشستگی هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) در نامه‌ای که در تاریخ ۹ اسفند سال گذشته نگاشته شده و به امضای غلامرضا خانی دهنوی مدیرعامل کانون بازنشستگان هما رسیده بود، از برخی مقامات ارشد نظام خواسته بودند تا جلوی انتقال موسسه صندوق بازنشستگی هما به صندوق بازنشستگی کشوری گرفته شود.
همچنین در این نامه، اطلاق موسسه به صندوق بازنشستگی هما نیز خلاف مقررات ارزیابی شده است.
انتقال، پیشنهاد دولت بود
در همین ارتباط محمد محمدی بخش رییس سازمان هواپیمایی کشوری درباره انتقال صندوق باز نشستگی ایران ایر به صندوق بازنشستگی کشوری به مهر گفت: این انتقال، پیشنهاد دولت بود تا صندوق بازنشستگی هما به صندوق بازنشستگی کشوری منتقل شود و پس از تصویب آن در مجلس، باید طبق قانون بودجه ۱۴۰۱ اجرایی شود.
سرپرست هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران ادامه داد: خواسته‌های بازنشستگان، خواسته‌های به حق و درستی است که در دستور العمل انتقال دیده می‌شود.
وی مهم‌ترین مطالبات بازنشستگان عضو صندوق بازنشستگی هما را پرداخت منظم حقوق و مزایا، بیمه تکمیلی و ... است؛ بحث بلیت‌هایی که هر ساله به بازنشستگان پرداخت می‌شد، نیز بحث جداگانه‌ای است و به بازنشسته و شاغل اختصاص ندارد بلکه موضوعی است که بحث جداگانه‌ای دارد.
معاون وزیر راه و شهرسازی گفت: من روی اصل موضوع بلیت‌های اختصاصی کارکنان هما اعم از شاغل و بازنشسته بحث دارم و اصلاً چنین موضوعی را نباید به همه افراد تعمیم داد. وی خاطرنشان کرد: این مساله باید بررسی شود و ظرفیت خاصی دارد و برای یک دوره خاص تعریف شده است؛ اگر قانون گذار این اختیار را بدهد، بر اساس قانون افراد می‌توانند استفاده کنند و اگر هم قانونگذار اختصاص ندهد، کسی نمی‌تواند استفاده کند.
هما قابل واگذاری است؟
رییس سازمان هواپیمایی کشوری درباره واگذاری ایران ایر گفت: انتقال هما به بخش خصوصی، به مصوبه هیات دولت نیاز دارد.
گفتنی است هیات دولت در ۲۷ اسفند ۱۳۹۳ هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) را به پیشنهاد
وزارتخانه‌های اقتصاد و راه از لیست واگذاری‌ها خارج کرد و این مصوبه در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۳۹۳ به وزارتخانه‌های راه و اقتصاد ابلاغ شد.
در آن زمان استدلال وزارت راه برای خروج هما از لیست واگذاری‌ها، «به منظور بازسازی ساختاری و فراهم نمودن مقدمات واگذاری» بود.
در مصوبه دولت نیز بازسازی ساختاری هما و همچنین فراهم شدن زیرساخت‌های لازم برای تبدیل شخصیت حقوقی هما به شرکت سهامی عام مورد تأکید قرار گرفته بود. هیات وزیران در جلسه 27 اسفند 1393 به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های امور اقتصادی و دارایی و راه و شهرسازی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب کرد:
۱. شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران (هما) به منظور بازسازی ساختاری و فراهم نمودن مقدمات واگذاری از فهرست واگذاری‌ها خارج می‌شود.
۲. بازسازی ساختاری شرکت یاد شده، صرفاً در چارچوب مصوبات هیات واگذاری و به منظور سود ده نمودن آن از طریق اقداماتی نظیر اصلاح اساسنامه، تبدیل شخصیت حقوقی شرکت به سهامی عام، ساماندهی و تعیین تکلیف موسسه صندوق بازنشستگی کارکنان و سایر روش‌ها و اقدامات مندرج در ماده (۱۶) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل (۴۴) قانون اساسی انجام می‌شود.
۳. وزارت راه و شهرسازی و سازمان خصوصی‌سازی مکلفند گزارش نحوه بازسازی ساختاری را ظرف یک سال به هیات واگذاری ارایه نمایند.
۴. منابع لازم برای بازسازی ساختاری این شرکت از محل اعتبارات مندرج در قوانین بودجه سنواتی و همچنین منابع داخلی شرکت قابل تأمین است.
