گروه راه و شهرسازی |
«ناامیدی از بودجه 1401 کشور» دیروز در کلام اعضای شورای شهر تهران و همچنین مسوولان شهرداری موج می‌زد، گویی دست روزگار آنها را هم مانند سلف خود، به «هسته سخت واقعیت» رسانده است؛ به بی‌پولی! به شرایطی که هر گونه توسعه و پیشرفت امور شهر در حوزه ترافیک و کاهش آلودگی هوا به رفع تنگناهای مالی گره خورده و به ویژه به کمک‌های مالی دولت وابسته شده است. اگر چه ترافیک و آلودگی هوا دو روی یک سکه‌اند، اما حل بنیادین هر دوی این مشکلات از مسیر «توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله مترو، اتوبوس و تاکسیرانی» می‌گذرد. مسیری که به قول اقتصاددانان «سرمایه بر» است و با اقدامات مبتنی بر نیروی انسانی طی نمی‌شود.
یکی از انتقاداتی که طی سه ماهه گذشته از سوی متولیان شهری از مدیریت شهری پیشین شده است، عدم توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی، خالی شدن انبار قطعات اتوبوسرانی و مترو، کاهش ناوگان اتوبوسرانی از 6 هزار به هزار دستگاه و مسائلی از این دست است. اما حالا برای همه مشخص شده است که بروز چنین شرایطی بیش از اینکه به بی‌تدبیری مدیریت سابق گره خورده باشد به عدم اجرای تعهدات دولت‌های پیشین در دوران تحریم و تورم تعلق دارد. همچنین درآمدهای شهرداری به دلیل شرایط حاکم بر اقتصاد کشور و اقتصاد بازار مسکن به‌شدت افت کرده و همزمان هزینه‌های خرید، تعمیر و نگهداری ناوگان به‌شدت افزایش یافته است. و این واگرایی بر دامنه مشکلات افزوده است. در چنین شرایطی است که دیروز مهدی چمران، رییس شورای شهر تهران با بیان اینکه دولت بودجه‌ای را که در لایحه بودجه ۱۴۰۱ برای شهرداری تهران درنظر گرفته از بودجه ۱۴۰۰ هم کمتر بود، گفت: قرار شد زاکانی شهردار تهران با حضور در هیات دولت این مسائل را مطرح کند که مطرح هم کرد تا بودجه اصلاح شود.
اما دوباره وقتی لایحه به مجلس رفت دیدیم که همان اشکالات وجود دارد و اعداد اعلامی در بودجه رقمی نیست که حتی درد کوچکی از تهران را دوا کند. چمران دیروز پس از جلسه شورای شهر تهران با حضور در جمع خبرنگاران با اشاره به لایحه بودجه ۱۴۰۱ دولت گفت: ما قبل از آنکه بودجه به صحن هیات دولت بیاید با سازمان برنامه و بودجه جلسه گذاشته‌ایم و مسائل و مشکلاتی که به تهران ضربه وارد می‌کرد را مطرح کردیم. با ۵۰ میلیارد بودجه مترو، چندمترو هم نمی‌توان ساخت و حتی یک واگن مترو هم نمی‌توان خرید.ما با بودجه‌های ۱۶۰۰ میلیارد تومانی مترو می‌ساختیم، با این ارقام نمی‌شود مترو را توسعه داد.
چمران یکی از مشکلات بودجه ۱۴۰۱ دولت را نادیده انگاری سهم دولت در پرداخت وام و فاینانس‌های شهرداری‌ها برشمرد و گفت: شهرداری‌ها در خواستشان این بود که این سهم دولت بالاتر برود و به هشتاد درصد برسد؛ اما در این بودجه سهم ۵۰ درصدی دولت هم حذف شده است و اگر فاینانسی باز شود باید ۱۰۰ درصدش را شهرداری‌ها بپردازند و این در حالی است که درآمد شهرداری‌ها به‌شدت کم شد. وی بودجه را قابل اصلاح دانست و گفت: دولت باید همفکری کند ما به مجلس هم نامه نوشتیم و جلساتی با آنها برگزار می‌کنیم چون اگر این بودجه اصلاح نشود همه دغدغه‌های ما در حوزه حمل و نقل عمومی با شدت بیشتری ادامه خواهد داشت. چمران علت این کاهش بودجه را در افزایش سهم یک درصدی شهرداری‌ها از عوارض مالیات بر ارزش افزوده خواند و گفت: البته این یک درصد هم به وزارت کشور داده شده تا ماشین آلات مورد نیاز شهرداری‌ها را بخرد و در اختیار شهرداری‌ها قرا ر دهد. درحالی که مشکل در نحوه خرید نیست، مشکل بودجه است.
کم‌لطفی دولت به شهرداری
لطف‌الله فروزنده، معاون شهردار تهران نیز درباره کاهش سهم شهرداری‌ها از بودجه دولت گفت: به نظرم دولت کم لطفی کرده است چرا که رییس‌جمهور و معاون اول در مورد تبصره‌های شهرداری تاکید داشتند و حتی آقای میرکاظمی در این خصوص تاکید دارد اما نمی‌دانم چرا در لایحه‌ای که به مجلس ارایه کردند تبصره‌ها را حذف کردند. فروزنده در جلسه دیروز شورای شهر تهران درباره رایزنی با دولت درخصوص بودجه ۱۴۰۱ گفت: وقتی بحث بودجه مطرح شد تبصره‌هایی که در بودجه ۱۴۰۰ موجود بود و تبصره‌هایی که باید اضافه می‌شد را آماده کردیم و با هماهنگی کمیسیون بودجه برای سازمان برنامه و بودجه ارسال کردیم. با کارشناسان مختلف نیز صحبت کردیم و آنها را توجیه کردیم. آقای زاکانی نیز در دولت از تبصره‌ها دفاع کردند و تاکید رییس‌جمهور و معاون اول این بود که تبصره‌ها دیده شود. او با بیان اینکه در نهایت جلسه‌ای در سازمان مدیریت برگزار شد گفت: به ما قول دادند آنها را در بودجه لحاظ کنند اما آنچه که اتفاق افتاد تقریبا ۵۰ درصد بوده و ۵۰ درصد آن محقق نشده است. باید بتوانیم این مساله را در مجلس پیگیری کنیم. معاون شهردار تهران همچنین در رابطه با سهم شهرداری‌ها از مالیات بر ارزش افزوده گفت: در رابطه با ارزش افزوده دوستان‌مان یک تفسیر غلط دارند که در این رابطه با رییس سازمان مدیریت تهران و استاندار صحبت کردیم و گفتند آن را بررسی می‌کنیم وحتی به صورت مکتوب به وزیر کشور و سازمان بازرسی اطلاع دادیم.
سهم‌خواهی استانداری از مالیات ارزش افزوده
فروزنده افزود: خیلی صریح می‌گویم که تفسیر استانداری غلط است. طبق بند «ز» تبصره ۸ اعلام شده که حاشیه و خارج از حاشیه تهران حدود ۳۱۱ هزار نفر جمعیت دارد و این 4 میلیون اعلامی از سوی استانداری اشتباه است. معاون شهردار گفت: باید نهادهای نظارتی و وزارت کشور وارد شوند. آقای زاکانی با وزیر کشور صحبت کردند و خواهش می‌کنم مراجع در این زمینه کمک کنند تا شهرداری‌ها دچار مشکل نشوند. در همین رابطه، میثم مظفر، عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران در تذکری در صحن علنی شورای شهر با اشاره به سهم شهرداری تهران از مالیات بر ارزش افزوده گفت: سه درصد از مالیات بر ارزش افزوده متعلق به شهرداری تهران است اما متاسفانه استانداری تهران در اقدامی جدید در تفسیر خلاف قانون بودجه سال ۱۴۰۰ اعلام کرده که جمعیت سکونتگاه‌های غیررسمی حریم تهران ۳۱۱ هزار نفر نیست بلکه 4 میلیون نفر است و از این میان درصدی از سهم شهرداری برای ساماندهی سکونتگاه‌ها را خواستار شده است. عضو کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران عنوان کرد: استانداری با فشار به سازمان برنامه می‌خواهد که ۳۰ درصد از کل ارزش افزوده را از شهرداری کسر کرده و به استانداری داده که این اتفاق حادی است. مظفر با بیان اینکه صراحتا در قانون بودجه عدد ۳۱۱ هزار نفر قید شده و حالا فشار به سازمان برنامه می‌آورند که این عدد چهار میلیون است و بایستی ۳۰ درصد از سهم شهرداری‌ها از محل ارزش افزوده به استانداری داده شود، گفت: باید سازمان بازرسی، دیوان محاسبات وارد شود و حتی مذاکره فوری با رییس قوه مقننه داشته باشیم تا اتفاقی در این خصوص نیفتد.
کاهش عجیب سهم حمل و نقل عمومی
جعفر تشکری هاشمی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران نیز دیروز در تذکر پیش از دستور خود با اشاره به اینکه تهران در سال‌های طولانی از مشکل آلودگی هوا رنج می‌برد و به سبب تولید آلاینده‌ها سلامت مردم در خطر است و این مساله از سوی دستگاه‌های مسوول تذکر داده شده است، گفت: اگر در بودجه‌های سالانه به آن توجه جدی نشود خطر انباشت آلودگی‌ها را خواهیم بود. وی گفت: با کنترل شدن شیوع کرونا و برگشت زندگی به حالت عادی و بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها، حجم ترافیک تهران افزوده می‌شود، چراکه بیش از 16 درصد سفرهای شهری مربوط به سفرهای آموزشی است.
وی با اشاره به عقب‌ماندگی 8 ساله دولت قبل در رسیدگی به حمل و نقل عمومی و تکمیل زیرساخت‌ها ووضع آلودگی هوا دیگر نیازی به تکرار ندارد و همین طور عملکرد 4 سال گذشته شهرداری که بسیاری از زیرساخت‌های حمل و نقلی به فراموشی سپرده شده بود، گفت: سامانه‌های حمل و نقل عمومی و واگن‌ها به‌شدت فرسوده شده‌اند و قادر خدمات دهی نیستند. وقتی بودجه 1401 به مجلس تقدیم شد این نگرانی‌ها به‌شدت افزایش یافت وبرخلاف باور همراهی دولت به مساله آلودگی هوا و کمک به تهران شاهد اعلام اعداد و ارقام بودجه‌ای بسیار نگران‌کننده بودیم.
تنها 46 متر بودجه برای تکمیل خطوط مترو
وی با اشاره به اینکه تنها 57.2 میلیارد تومان برای تکمیل خطوط اولویت‌دار مترو تهران در نظر گرفته شده در حالی که هزینه ساخت یک تونل مترو برای 46 متر فقط بودجه اختصاص داده شده است، اختصاص این مقدار بودجه را باعث خجالت دانست. وی ادامه داد: در برنامه جامع ترافیک تهران و مصوبات قبلی دولت، توسعه سالانه 18 کیلومترمترو پیش بینی شده است در حالی که برای احداث قطار حومه‌ای پرند که طبق مصوبه دولت به شرکت قطارهای حومه‌ای باز می‌گردد به اندازه ساخت یک ایستگاه اعتبار در نظر گرفته شده است. رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران گفت: برای تامین تجهیزات واگن مترو کل کشور، 44 میلیارد تومان در نظر گرفته شده است و کمتر از 15 واگن برای کل کشور بودجه در نظر گرفته شده در حالی که حدود 900 واگن متروی تهران نیاز به اورهال دارند.
نصف شدن بودجه یارانه مترو و اتوبوس
وی وضعیت یارانه در نظر گرفته شده برای بلیت مترو و اتوبوس را نیز تاسف بار خواند و گفت: امسال بودجه بلیت نصف شده و به 500 میلیارد تومان خواهد رسید. درحالی که شرایط تامین مابه تفاوت اسفناک است. چون نه مردم توان پرداخت آن را دارند ونه شهردرای‌ها. تشکری هاشمی کمک دولت به توسعه و نوسازی حمل و نقل عمومی را تنها 463 میلیارد تومان اعلام کرد که معادل 15 واگن در کل کشور است و اگر تبدیل به اتوبوس شود معادل 100 دستگاه اتوبوس است، درحالی که تهران تنها سالانه نیاز به هزار اتوبوس دارد و کمبود واگن‌ها هزار تا 1700 دستگاه است.
