گروه راه و شهرسازی|
در شرایطی که تهران به دلیل آلودگی هوای ناشی از مصرف سوخت‌های فسیلی و همچنین کرونا نیازمند سیستم‌های حمل و نقل توسعه‌یافته و به‌روز اتوبوس و مترو است، اما به دلیل تنگنای مالی حاکم بر مناسبات شهرداری تهران، دو سیستم یادشده در وضعیت نامناسبی قرار دارند. به گونه‌ای که 35 درصد از ناوگان 23 ساله درون شهری مترو و 75 درصد از ناوگان برون شهری خط 5 مترو نیازمند اورهال و اعتباری بال بر 7 هزار میلیارد تومان است. از سوی دیگر، به گفته، سید جعفر تشکری هاشمی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شهرداری تهران، در حال حاضر وضعیت اتوبوسرانی اصلا خوب نیست و ناوگان به اندازه کافی نداریم و خیلی از خطوط ما اتوبوسی برای جابه‌جایی مسافر ندارند، ضمن اینکه تغییر ساعات طرح ترافیک هم ضروری است. تشکری هاشمی در گفت‌وگو با ایلنا، درباره وضعیت ترافیک این روزهای تهران و تاثیر تغییر ساعت طرح ترافیک بر آن گفت: اگر مردم در رسیدن به مقصدشان با مشکلاتی مواجه شوند، طبیعی است که باز هم به سمت حمل و نقل شخصی روی می‌آورند و بهبود وضعیت حمل و نقل عمومی الزامی است. او با بیان اینکه در حوزه حمل و نقل عمومی نیاز به اقدامات ضربتی داریم، گفت: تامین اتوبوس کافی کاهش سر فاصله‌ها چه در اتوبوسرانی و چه در مترو از جمله اقداماتی است که باید صورت بگیرد و اینها نیاز به اقدامات ضربتی در سال جاری دارد که در جلسه مشترک با پلیس روی آنها تاکید می‌کنیم. او تصریح کرد: مشکل نبود اتوبوس نیست، بلکه در زمینه تامین منابع برای خرید اتوبوس‌های نو مشکل داریم. منابعی که برای سال جاری پیش بینی کردیم، فقط برای خرید ۲۰۰ دستگاه اتوبوس است و همچنین بازسازی ۶۰۰ دستگاه اتوبوس که شامل ۳۰۰ دستگاه اتوبوس دوکابین و ۳۰۰ دستگاه اتوبوس تک کابین است و به صورت ضربتی در دستور کار است که وارد ناوگان اتوبوسرانی تهران شود و این تعداد در مجموع می‌توانند ظرفیت قابل توجهی را برای حمل و نقل عمومی به وجود آورند. تشکری هاشمی افزود: این واقعیت را بپذیریم اتوبوس‌هایی که الان خدمات می‌دهند بیش از ۹۰ درصدشان به سن فرسودگی رسیده‌اند و اینکه فرض کنیم ماشین نو و سالمی داریم که می‌توانیم فوری جایگزین کنیم وجود ندارد. در نتیجه به شرکت واحد تاکید کردیم بازسازی اتوبوس‌های دودزا را در اولویت بگذارد. اگر اتوبوس‌هایی که به سن فرسودگی رسیدند را کنار بگذاریم مردم چاره‌ای ندارند، جز اینکه با ماشین‌های شخصی در سطح شهر تردد کنند و این می‌تواند فاجعه را عمیق‌تر کند.
افت شدید قدرت خرید شهرداری
رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل گفت: قدرت خرید به‌شدت پایین آمده است و یک اتوبوس تک کابین بیش از چهار میلیارد تومان قیمت دارد و اگر بخواهیم هزار اتوبوس نو خریداری کنیم به 4 هزار میلیارد بودجه نیاز داریم و این اعداد و ارقام با توجه به وضعیت درآمد شهر شدنی نیستند. بنابراین فعلا بیشتر به سمت بازسازی می‌رویم. برای سال ۱۴۰۱ به‌طور ویژه به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنیم که تحول مورد انتظار در این بخش اتفاق بیفتد.
قرارداد ۱۷۵ دستگاه اتوبوس با ایران خودرو دیزل
شهردار تهران نیز در جلسه مشترک با فراکسیون محیط زیست مجلس با اشاره به موضوع اتوبوس‌های پایتخت گفت: حدود یک ماه و نیم قبل قرارداد ۱۷۵ دستگاه اتوبوس با ایران خودرو دیزل منعقد شده و ۱۱۰ دستگاه تاکنون تحویل گرفته شده و مابقی نیز در مسیر ورود است. از سوی دیگر به‌طور همزمان قرارداد ۵۰ دستگاه اتوبوس برقی نیز با یکی از شرکت‌های داخلی بسته شده است. اما در این حوزه علی رغم وجود چند مجموعه همچنان توان تولید انبوه وجود ندارد و همزمان نیازمند واردات از خارج نیز هستیم تا بتوانیم نیاز خود را برطرف کنیم. وی گفت: از ۵ هزار دستگاه اتوبوس تهران ۲۲۵۰ دستگاه اتوبوس فعال است و تا پایان سال ۵۰۰ دستگاه اتوبوس نیز با تغییر مخزن گاز و ۵۰۰ دستگاه نیز با اورهال کردن وارد ناوگان خواهد شد. شهردار تهران افزود: در حوزه مترو نیز حدود ۸۵ درصد واگن‌های مترو تولید داخل است اما همچنان برای مابقی آن نیازمند واردات هستیم. وی با اشاره به اینکه مجبوریم هم واردات داشته باشیم، هم پیش خرید داخلی انجام دهیم، افزود: استفاده از موتورسیکلت‌ها و اتوبوس‌های برقی و تاکسی‌های برقی و هیبریدی در دستورکار شهرداری تهران است.
مترو در تنگنای نقدینگی و نبود قطعات
در این حال، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه گفت: با گذشت بیش از ۲۳ سال از بهره‌برداری از متروی تهران هم‌اکنون حجم بسیار بالایی از ناوگان فعال در خطوط هفتگانه مترو، با گذشتن از محدوده مجاز برای اورهال با وضعیت اضطراری مواجه هستند. عبداله پور در این باره گفت: تا پایان مهرماه امسال ۳۵ درصد قطارهای درون شهری و بیش از ۷۵ درصد ناوگان خط ۵ از محدوده مجاز جهت انجام اورهال عبور کرده‌اند که جهت به روز رسانی این ناوگان و انجام اورهال تا سال ۱۴۰۳ اعتباری بالغ بر ۷۰۰۰ میلیارد تومان نیاز است. وی با اشاره به اینکه عدم پیش‌بینی اعتبار در قوانین بودجه سنواتی کل کشور و عدم توانایی شهرداری تهران در تامین هزینه‌های اورهال باعث انباشتگی بیش از پیش این تعمیرات شده است، تصریح کرد: در حال حاضر شهرداری تهران در تامین هزینه‌های جاری شرکت بهره‌برداری متروی تهران تنهاست به‌طوری که از کل هزینه‌های جاری سال ۱۳۹۹، کمتر از یک درصد توسط دولت، ۱۴ درصد توسط مسافران و ۸۵ درصد توسط شهرداری تهران تامین شده است. مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه گفت: شرکت بهره‌برداری متروی تهران علیرغم افزایش ایستگاه‌ها و در پی شیوع کرونا، که منجر به کاهش قابل توجه مسافران مترو شد، با مشکلات مالی زیادی رو برو شده است. عبداله پور افزود: این کمبود نقدینگی با توجه به عدم ثبات قیمت ارز، هزینه‌های بالای اورهال ناوگان مترو که نیازمند تامین برخی از قطعاتش از خارج کشور است، این ناوگان انبوه بر را با وضعیت اضطراری روبرو کرده است اما با تمام این مشکلات طی دو سال و هشت ماه گذشته بدون لحظه‌ای توقف با تلاش و همیاری کارکنان شرکت بهره‌برداری مترو، با استفاده از تمامی توان و امکانات موجود به شهروندان و مسافران خدمات رسانی کرده‌ایم. وی با بیان اینکه خراب شدن یک قطار همانند دیگر وسایل حمل و نقل نیست و اگر یک واگن یا یک قطار نتواند خوب کار کند کل سرویس دهی خط را دچار اختلال می‌کند.گفت: در حال حاضر مشکل متروی تهران اورهال ناوگان است و باید فکر اساسی به حال آن کرد. مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه تصریح کرد: در حال حاضر ۱۶۱ رام قطار در خطوط هفتگانه مترو فعال هستند که برخی از آنها بیش از ۹۰۰ کیلومتر کارکرد داشته و باید اورهال شوند، اما به دلیل کمبود ناوگان از این قطارها استفاده می‌کنیم. که ممکن است در حین سرویس دهی دچار خرابی شوند. وی خاطرنشان کرد: اولویت اصلی اورهال تکیه بر توان داخلی است و در این سال‌ها همکاری‌های خوبی با تولیدکنندگان داخلی انجام شده اما هنوز در تامین بعضی از قطعات با مشکل روبرو هستیم که امیدواریم هرچه زودتر این مشکل برطرف شود . عبداله پور با اشاره به اینکه در حال حاضر اورهال ۶رام قطار درون شهری و۳ واگن از ناوگان خط۵ در حال انجام است. افزود: ۳۳ واگن دو طبقه و ۱۲ لوکوموتیو ناوگان خط۵ و ۳ رام قطار درون شهری به دلیل کمبود قطعه از سرویس خارج شده‌اند.
