گروه راه و شهرسازی|
تلاقی تامین سرپناه برای بیش از 200 هزار خانوار کارگری با اجرای طرح اقدام ملی مسکن، چشم‌انداز مثبتی از خانه‌دار شدن جمعیتی هر چند کوچک اما قابل توجه از کارگران ترسیم کرده است. دی ماه سال گذشته بود که محمد شریعتمداری, وزیر کار خبر از امضای تفاهم‌نامه وزارت راه و وزارت کار برای تأمین مسکن کارگران, بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی داد. به گفته او، در قالب این تفاهم‌نامه طی دو سال آینده، اجرای 200 هزار واحد مسکونی برای جامعه کارگری، بازنشستگی و مستمری‌بگیر کشور هدف‌گذاری شده است. همانطور که اعلام شد، علاوه بر این، از ظرفیت شرکت شهرک‌های صنعتی نیز برای تأمین مسکن کارگران با به‌کارگیری ظرفیت کارفرمایان شهرک‌های صنعتی استفاده خواهد شد. ابراهیم صادقی‌فر، معاون فرهنگی اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به امضای تفاهم‌نامه وزارت کار با وزارت راه برای تأمین 200 هزار واحد مسکونی برای کارگران, بازنشستگان و مستمری‌بگیران تأمین اجتماعی گفت: این اقدام زمینهای را فراهم می‌کند که کارگران دهک‌های پایین جامعه با شرایط بهتری بتوانند صاحب مسکن شوند. آمارهای مختلفی درباره زمان انتظار کارگران برای صاحب مسکن شدن وجود دارد، اما برخی آمارها حکایت از این دارد که گاهی 114 سال و گاهی 140سال طول می‌کشد تا یک کارگر دهک پایین جامعه در کلان‌شهرها صاحب خانه شود.
مدل‌های 9گانه
وی با اعلام اینکه تأمین مسکن کارگران در چندین مدل طراحی شده است گفت: مدل اول، حمایت از کارگران ثبت‌نام‌شده در طرح اقدام ملی مسکن است, طرح 2 حمایت از کارفرمایان برای اجرای ماده 149 قانون کار است. مدل 3 احداث واحدهای مسکونی توسط شرکت‌های تابعه وزارت کار برای کارگران فاقد مسکن شاغل در مجموعه خود, مدل 4 همکاری در تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام تعاونی‌های مسکن کارگران و مدل 5 همکاری در تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام مسکن مهر, مدل 6 تأمین مسکن دهک‌های 1 تا 3 با همکاری بنیاد مسکن, ستاد اجرایی فرمان امام, بسیج مستضعفان, کمیته امداد و خیرین مسکن‌ساز, مدل 7 تأمین مسکن جوانان کارگر با همکاری وزارت راه, وزارت ورزش و وزارت کار و مدل 8 تأمین مسکن کارگران وزارت کار و سازمان‌های تابعه با همکاری وزارت راه، مدل 9 تأمین مسکن استیجاری حمایتی برای خانواده‌های کارگری است.
مراحل چندگانه در کانال اول
صادقی‌فر در گفت‌وگو با تسنیم اظهار کرد: در مدل اول که بحث حمایت از کارگران ثبت‌نام‌شده در طرح اقدام ملی مسکن است چند مرحله وجود دارد؛ مرحله اول تعیین واجدین شرایط هستند که متقاضیان در سامانه وزارت راه ثبت‌نام می‌کنند و از سوی وزارت کار شناسایی می‌شوند، که تأمین زمین به‌صورت 99ساله و قسطی از سوی وزارت راه است، اما وزارت کار هم در این زمینه همکاری می‌کند.
معاون فرهنگی وزارت کار گفت: تأمین منابع مالی در این طرح از طریق تسهیلات حمایتی از وزارت راه و بانک مسکن و تسهیلات حمایتی وزارت کار از سوی بانک رفاه, بانک توسعه تعاون, صندوق ضمانت توسعه تعاون و سازمان تأمین اجتماعی است. تأمین مصالح ساختمانی در این طرح از طریق بازار مشارکتی مصالح تامسکار و تحت پیمانکاری وزارت راه, بخش خصوصی و تعاونی‌های مسکن قرار است انجام شود. 70درصد هزینه مسکن در تأمین مصالح است.
وی گفت: با توجه به اینکه پیش‌بینی می‌کردیم شاید تمام کارگران از این طرح مطلع نبوده‌اند, درخواست رسمی به وزارت راه مطرح کردیم که سامانه یک بار به‌صورت ویژه برای کارگران باز و امکان ثبت‌نام مهیا شود. 200هزار واحد مسکونی در قالب طرح اقدام ملی مسکن است. مقرر شده است که مبلغ یکصد میلیون تومان در قالب تسهیلات از سوی وزارت راه به کارگران برای طرح اقدام ملی مسکن پرداخت شود. تاکنون حدود 847 هزار نفر افراد در طرح اقدام ملی مسکن واجد شرایط شناسایی شدند. یکی از شرایط این بود که افراد از تسهیلات دولتی مسکن استفاده نکرده باشند و چند سال ساکن آن شهری باشند که متقاضی مسکن هستند و همچنین مسکنی به اسم متقاضی و افراد تحت تکفلش نباشد. تسهیلات به فرد پرداخت نمی‌شود بلکه تسهیلات به سازندگان طرح قرارداد وزارت راه اعطا می‌شود. در طرح اقدام ملی مسکن کارگران به عنوان برشی از جامعه هستند و برای آنها شهرک یا محیط جداگانه‌ای طراحی نشده است. وی اضافه کرد: در طرح اقدام ملی مسکن و تفاهم‌نامه‌ای که با وزارت راه منعقد کرده‌ایم, تأمین مسکن دهک‌های 1 تا 3 کارگران و زنان سرپرست خانوار مورد توجه است. تلاش داریم بخشی از تسهیلات را برای این افراد بلاعوض کنیم که توانایی خانه‌دار شدن را داشته باشند، اما اینکه میزان تسهیلات حمایتی چقدر است هنوز مشخص نشده است. تاکنون تعیین شده است که کارگران در این طرح از سوی وزارت کار مشمول تسهیلات 100میلیونی می‌شوند. تأکید بر این است که تسهیلات به کسانی تعلق بگیرد که حتماً نیاز دارند. صادقی‌فر با بیان اینکه بر اساس اطلاعات ثبت‌نام‌شوندگان طرح اقدام ملی مسکن از بین 847 هزار و 722 نفر حدود 358 هزار و 700نفر کارگر هستند، از این تعداد 8 هزار و 951 نفر از آنها زنان کارگر سرپرست خانوار هستند. تفاهم‌نامه برای این ثبت‌نام 200 هزار نفر بود اما اکنون 358 هزار کارگر ثبت‌نام کرده‌اند که باید حمایت شوند تا توانمند شوند و بتوانند آورده مورد نیاز را بیاورند.
کارفرمایان وارد گود می‌شوند
وی درباره جزییات مدل 2 که حمایت از کارفرمایان در قالب اجرای ماده 149 قانون کار است گفت: در این طرح دو طرح تأمین مسکن کارگران توسط کارفرمایان و تأمین مسکن کارگران شاغل شهرک‌های صنعتی توسط کارفرمایان دنبال می‌شود. در طرح تأمین مسکن کارگران توسط کارفرمایان متقاضیان توسط کارفرمایان ثبت‌نام می‌کنند و سپس از سوی وزارت تعاون شناسایی می‌شوند و تأمین زمین از سوی کارفرما و همکاری در تغییر کاربری از سوی وزارت راه است که تأمین منابع مالی آن از تسهیلات حمایتی بانکی وزارت راه, تسهیلات حمایتی بانکی وزارت کار و تأمین مصالح ساختمانی از طریق مشارکت مصالح تامسکار است که سازندگی این طرح با پیمانکاری وزارت راه و بخش خصوصی و تعاونی‌های ساخت است.
در طرح تأمین مسکن کارکنان شاغل شهرک‌های صنعتی توسط کارفرمایان نیز ثبت‌نام متقاضیان توسط شرکت شهرک‌های صنعتی صورت می‌گیرد و وزارت کار شناسایی متقاضیان را انجام می‌دهد و تأمین زمین توسط شرکت شهرک‌های صنعتی با همکاری کارفرمایان است.
همیاری تامین اجتماعی
در مدل 3 که احداث واحدهای مسکونی توسط شرکت‌های زیرمجموعه وزارتخانه برای گروه‌های تحت پوشش است, قرار است ثبت‌نام توسط تأمین اجتماعی انجام شود و از سوی وزارت کار متقاضیان شناسایی شوند و تأمین زمین با وزارت راه به‌صورت 99ساله و اقساط و از سوی تأمین اجتماعی به‌صورت اقساط باشد. منابع مالی در این طرح از تسهیلات وزارت راه و بانک مسکن و تسهیلات کم‌بهره از سوی تأمین اجتماعی از بانک رفاه, بانک توسعه تعاون و کانون بازنشستگان باشد. تعاونی‌ها و پیمانکاران بخش خصوصی قرار است در ساخت دخیل باشند.
وی ادامه داد: در مدل 4 که تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام تعاونی‌های مسکن کارگران است شناسایی و دسته‌بندی مشکلات و موانع, تأمین تسهیلات با مکانیسم مختلف در دستور کار است که تأمین تسهیلات از سوی وزارت راه, بانک توسعه تعاون و صندوق ضمانت است. ساخت و تکمیل این پروژه از سوی کارفرمای متقاضی, پیمانکاران وزارت راه و تعاونی‌ها انجام می‌شود. صادقی‌فر ابراز کرد: در مدل 5 که تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام مسکن مهر است شناسایی و دسته‌بندی مشکلات و موانع با مسوولیت معاونت تعاون انجام می‌شود، ساخت و تکمیل با کارفرمای متقاضی و پیمانکاران وزارت راه و تعاونی‌ها و بخش خصوصی است.
همیاری نهادهای حکومتی
معاون فرهنگی وزارت کار بیان کرد: در مدل 6 که تأمین مسکن دهک‌های 1 تا 3 کارگران با همکاری بنیاد مسکن, ستاد اجرایی فرمان امام, بسیج مستضعفان و کمیته امداد امام خمینی و خیرین مسکن‌ساز است قرار است واحدهای مسکن مهر فاقد متقاضی با مساعدت وزارت راه و حمایت وزارت کار به این منظور تهیه شود. در این طرح تأمین زمین با وزارت راه با قیمت صفر و سازمان اوقاف و امور خیریه است.
همچنین تأمین منابع مالی با تسهیلات وزارت راه, تسهیلات کم‌بهره بانک‌های زیرمجموعه وزارت کار و کمک‌های بلاعوض خیرین مسکن‌ساز و کمک‌های بلاعوض دولتی با نرخ عوارض به‌میزان صفر با حمایت دولت انجام می‌شود.
وی درباره مدل 7 که تأمین مسکن کارگران جوان با همکاری وزارت راه و وزارت ورزش و وزارت تعاون است گفت: در این طرح ثبت‌نام متقاضیان از سوی وزارت ورزش انجام می‌شود و شناسایی توسط وزارت کار است. تأمین زمین به‌عهده وزارت راه, وزارت ورزش و وزارت کار است. بحث ساخت آن توسط شرکت‌های زیرمجموعه وزارت‌های راه, ورزش و کار, بخش تعاونی و بخش خصوصی است. صادقی‌فر در توضیح مدل 8 که تأمین مسکن کارکنان با همکاری وزارت کار و سازمان‌های تابعه است گفت: تأمین زمین از طریق زمینهای در اختیار وزارتخانه و سازمان‌های زیرمجموعه است. تأمین تسهیلات از سوی وزارت راه و بانک‌های زیرمجموعه وزارتخانه است. در طرح 9 که تأمین مسکن استیجاری حمایتی برای خانواده‌های کارگری است ابتدا باید تعیین واجدین شرایط مدنظر قرار گیرد. شرط اصلی در این طرح کارگران تحت پوشش قانون کار فاقد مسکن اعم از بیمه‌شده و بیمه‌نشده است. تأمین زمین از سوی وزارت راه, کارفرمایان مشمول ماده 149 و سازمان تأمین اجتماعی, شرکت سرمایه‌گذاری تأمین اجتماعی شستا است. تأمین منابع مالی از سوی سرمایه‌گذاری بخش خصوصی, تسهیلات بانکی و صندوق مسکن کارگران است. سازنده این طرح قرار است پیمانکاران وزارت راه, اتحادیه مرکزی تعاونی‌های مسکن کارگران ایران (اسکان) , سایر تعاونی‌های ساخت, بخش خصوصی, بنیاد مسکن, ستاد اجرایی فرمان امام و شرکت‌های سازنده زیرمجموعه وزارت کار باشند. صادقی‌فر تأکید کرد: بی‌تردید ارتقای وضعیت معیشتی، تأمین رفاه و برنامه‌ریزی در حوزه‌های مسکن، سهام و کاهش آسیب‌های اجتماعی کارگران از مهم‌ترین برنامه‌هایی است که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اهتمام ویژه‌ای در عملیاتی شدن آن دارد.
وی افزود: عطف به مستندات قانونی به‌ویژه اصل 31 قانون اساسی و نیز ماده 149 قانون کار و آیین‌نامه اجرایی آن در موضوع مسکن کارگری و همچنین تأکید رییس‌جمهور و اهتمام ویژه وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، تفاهم‌نامه مشترک میان وزارتخانه‌های تعاون، کار و رفاه اجتماعی و راه و شهرسازی با هدف احداث 200 هزار واحد مسکونی برای کارگران، بازنشستگان و مستمری‌بگیران سازمان تأمین اجتماعی در دی 98 منعقد شد. این معاونت، مسوولیت راهبری، هماهنگی، انسجام‌بخشی و تنظیم بخش‌های متعدد و پیشبرد تفاهم‌نامه را به‌عهده دارد.
