گروه راه و شهرسازی|
اگر چه همواره بازار مسکن در فروردین ماه به دلیل تعطیلات دو هفته‌ای نوروز کم رمق بود، اما امسال کرونا موجب شد که این تعطیلات برای برخی از مشاغل واز جمله بنگاه‌های معاملات ملکی به 4 هفته افزایش یابد و طی دو هفته پس از تعطیلات عید، دفاتر مشاور املاک به دستور ستاد مقابله با کرونا تا امروز فعالیت خود را متوقف کنند.
تعطیلی یک ماهه بازار مسکن در شرایطی رخ داد که این بازار در مجموع طی سال گذشته دچار رکود تورمی بود و قدرت خرید متقاضیان مصرفی ملک در پی جهش‌های قیمتی به‌شدت تضعیف شده بود. از این رو، در سال 1398 تعداد کل معاملات واحدهای مسکونی با افت 34.9 درصدی به 84.9 هزار فقره رسید و متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی آپارتمانی نیز به 13.33 میلیون تومان بالغ شد که نسبت به سال قبل، 61.7 درصد افزایش داشته است.
کارنامه آخرین ماه سال گذشته نیز مثبت نبود. بر اساس گزارش دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی، متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در اسفند سال گذشته در شهر تهران، 15.66 میلیون تومان بوده است که نسبت به ماه قبل 8.7 درصد و نسبت به ماه مشابه سال قبل 42.2 درصد افزایش داشته است.میانگین رشد ماهانه متوسط قیمت مسکن، برای دوره 12 ماهه منتهی به اسفند 98 در شهر تهران 3.1 درصد بوده است. در این بازه زمانی، متوسط قیمت مسکن در اردیبهشت 98 بیشترین رشد (11.4 درصد) و در شهریور سال گذشته کمترین رشد (3.5 درصد) را تجربه کرده است.همچنین در اسفند 98، تعداد کل معاملات مسکن در شهر تهران به 10.2 هزار واحد مسکونی رسید که نسبت به ماه قبل از آن 24.4 درصد و نسبت به اسفند سال قبل 21.4 درصد کاهش داشته است.در همین حال، آمارهای مربوط به ساخت وساز نیز نشان می‌دهد در سال ۹۸، ۶۶ هزار و ۲۰۰ واحد مسکونی در شهر تهران ساخته شدند که نسبت به سال ۹۷ معادل 13.5 درصد افت داشته است. این روند نسبت به دو سال گذشته نشان‌دهنده رسیدن تیراژ ساخت‌وساز به پایین‌ترین سطح است. در سال‌های ۹۶ و ۹۷ به ترتیب ۷۰ هزار و ۷۸۰ واحد و ۷۶ هزار و ۵۶۰ واحد مسکونی در پایتخت ساخته شدند.در چنین شرایطی، از ابتدای اسفند ماه سال گذشته، سایه کرونا بر بازار مسکن تهران سنگینی کرد و منجر به کاهش مراجعات به بنگاه‌های معاملاتی و افت تعداد بازدیدها از واحدهای مسکونی به فروش گذاشته شده، شد.
همه فشارها را بر دوش مردم نیندازیم
در همین رابطه، فرشید پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان اظهار کرد: نزدیک به 2 ماه است که کشور با بحران ویروس کرونا در جنگ است. به‌طوری‌که این اپیدمی تمامی صنوف و مشاغل خرد و کلان را تحت تأثیر خود قرار داده و بسیاری از خانواده‌ها را داغدار و مصیبت‌زده یا درگیر مداوا و خانه‌نشین کرده است.وی ادامه داد: در همین مدت بسیاری از کارآفرینان و کارفرمایان و همچنین جامعه کارگری و بخش خدمات از حمله این ویروس مهلک در امان نمانده و از کار بیکار و بخش تولید و کارآفرینی به‌کلی از کار افتاد.
وی در گفت‌وگو با تسنیم تصریح کرد: از وزارت راه و شهرسازی و بانک مرکزی انتظار می‌رفت با توجه به تعطیلی بسیاری از کارگاه‌های ساختمانی و رکود بی‌سابقه در بخش مسکن و آسیبی که دهک‌های پایین و اقشار کم‌درآمد متحمل شدند، بخشنامه‌ای در جهت تعلیق پرداخت وام مسکن حداقل به مدت 6 ماه به بانک‌های عامل به‌ویژه بانک مسکن ابلاغ می‌شد که متأسفانه در این خصوص هیچ‌گونه اقدام فوری صورت نگرفت و همچنان بی‌مهری و بی‌توجهی نهادهای متولی را در این باره شاهدیم.دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان یادآور شد: در زمان حاضر خانوارها مجبورند علاوه بر فشارهای روحی، روانی و جسمانی ناشی از شیوع بیماری با معضل پرداخت تسهیلات وام مسکن دست‌به‌گریبان باشند.
پورحاجت با اشاره به اینکه طبق برخی پیش‌بینی‌ها این ویروس حداقل تا پایان سال جاری مهمان کشور است گفت: در صورت ادامه این روند و عدم ابلاغ بخشنامه تعلیق وام مسکن کارآفرینان و تولیدکنندگان بخش مسکن دچار آسیب و خسران جبران‌ناپذیری می‌شوند. هم‌اکنون چرخه اقتصادی کشور دچار اخلال جدید شده و بازار عرضه و تقاضای مسکن نیز تعادلش را ازدست‌داده است. وی اضافه کرد: از ستاد ملی مقابله با کرونا انتظار می‌رود ضمن توجه به خواست‌های اقشار مختلف به‌ویژه دهک‌های پایین نسبت به تعلیق وام مسکن اقدام فوری و اتخاذ تصمیم کند تا اندکی از فشار مضاعف اقتصادی که بر دوش خانوارها است کاسته شود. دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان با تاکید بر اینکه نمی‌توان همه فشارها را بر دوش مردم انداخت، گفت: دولت باید با مدیریت وضع موجود به جامعه اجازه نفس کشیدن و بقا در شرایط اضطرار را بدهد. ابلاغ بخشنامه تعلیق پرداخت وام مسکن می‌تواند تا حدودی از فشارهای اقتصادی بر خانوارها کاسته و اراده آنها را برای مبارزه با کرونا ویروس قوی‌تر کند.
پورحاجت افزود: یکی از راه‌های مبارزه با شیوع بیماری تقویت دفاع نهادی واکسینه‌سازی خانواده‌های ایرانی در قبال این دشمن خطرناک است. در غیر این‌صورت و تداوم روند کنونی شاهد فشار هر چه بیشتر بر خانواده‌های ایرانی پس از اعلام پایان جنگ با ویروس کرونا خواهیم بود که با خود پیامدهای اقتصادی و اجتماعی خطرناکی به همراه خواهد داشت.
توقف فعالیت‌های ساختمانی
در همین حال، هادی ساداتی، نایب‌رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی نیز با اشاره به توقف فعالیت بسیاری از مشاغل ساختمانی به دلیل کرونا، گفت: علیرغم آنکه بسیاری از مشاغل و رسته شغل‌های بخش ساختمان از شیوع کرونا تاثیرپذیرفته اما شغلی از بین نرفته است.ساداتی در گفت‌وگو با ایسنا، درباره مشاغل ساختمانی که تحت تاثیر کرونا آسیب دیده‌اند، گفت: اکثر شغل‌ها درگیر شدند و روند فعالیت‌شان کند یا متوقف شده ولی شغلی به دلیل کرونا از بین نرفته است. بیشتر رسته شغل‌های بخش ساختمان از جمله گچکار، بنا، نجار، کاشیکار و جوشکار و همه گروه‌ها به دلیل گسترش کرونا از اسفند سال گذشته تاکنون دچار توقف فعالیت شده‌اند و این امر موجب شد کارگران شاغل در این بخش‌ها پروتکل‌های بهداشتی را برای حفظ سلامت خود و خانواده‌هایشان رعایت کنند.نایب‌رییس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی در پاسخ به اینکه آیا از ابتدای سال پروژه‌های عمرانی آغاز شده است یا نه؟ گفت: پروژه‌ها در حد محدود و با فشار کارگران شروع شده است، چون کارگران ساختمانی روزمزد هستند و برای امرار معاش ناچارند که سر ساختمان و پروژه‌ها حاضر شوند.وی گفت: در حال حاضر به جز مشاغلی که وجود آنها در جامعه ضرورت دارد خیلی از مشاغل هنوز راکد هستند و تحرک بازار را به آن صورت شاهد نیستیم.
ساداتی با اشاره به کاهش معاملات مسکن از اواخر سال گذشته تاکنون گفت: صرفنظر از شیوع کرونا، به دلیل آنکه قدرت خرید مردم کاهش یافته و نقدینگی از بازار جمع شده است با کاهش معاملات مسکن روبرو هستیم، از طرفی قیمت برخی مواد اولیه و مصالح ساختمانی هم بالا رفته که در این زمینه بی‌تاثیر نبوده است.
افت 30 درصدی در اسفند
نگاه آماری به وضعیت ساختمان ایران در اسفندماه ۹۸ نیز نشان می‌دهد که شامخ (شاخص مدیران خرید) ساختمان در ماه اسفند نسبت به بهمن روند کاهشی داشته و میزان فعالیت‌های تولیدی یا ارایه خدمات ساختمانی نسبت به بهمن ماه بیش از ۳۰ درصد کاهش پیدا کرده است.بر اساس گزارش مرکز آمار و برنامه‌ریزی اتاق تعاون ایران، صرفنظر از تاثیر شیوع کرونا بر کاهش میزان فعالیت‌های تولیدی ساختمان، بخشی از این کاهش به دلیل تحویل سفارشات پیش از اسفند برخی صنایع تولیدی بوده است اما در برخی از هلدینگ‌های فعال در زمینه پروژه‌های ساختمانی، به دلیل انجام و تکمیل قراردادهای قبلی، میزان فعالیت‌های انجام شده اندکی بهبود یافته است.
از طرف دیگر، عدم اطمینان از وضعیت بازار میزان سفارشات جدید را تا ۳۳ درصد کاهش داده که به تبع آن مواد اولیه کمتری خریداری شده است این در حالی است که قیمت مواد اولیه در حدود ۱۰ درصد افزایش یافته است.در بخش نیروی انسانی علیرغم مشکلات موجود، کارفرمایان تلاش کرده‌اند نیروهای کار خود را حفظ کنند به نحوی که تعداد نیروهای انسانی در مجموع ۴ درصد کاهش داشته و میزان کارهای معوق نیز به دلیل تحویل سفارشات قبلی از کاهشی ۱۱ درصدی برخوردار بوده است.
