گروه راه و شهرسازی|
جلسه روز گذشته شورای شهر تهران پیرامون مسائل مربوط به آلودگی هوا و ناوگان حمل و نقل عمومی گذشت. در ابتدای جلسه محسن هاشمی رییس شورای شهر از توافق شهرداری و دستگاه‌های مرتبط برای تامین 3 هزار اتوبوس شهری خبر داد. در این جلسه آرش میلانی رییس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر نیز در نطق پیش از دستور خود درباره عبور سیستم اتوبوسرانی از وضعیت هشدار خبر داد. در ادامه کلیات لایحه تعیین ماموریت‌ها، حدود و اختیارات شوراهای معماری مناطق مورد رسیدگی قرار گرفت و به تصویب رسید. همچنین بعد از 6 جلسه پیاپی بالاخره بررسی لایحه سیاست‌های بودجه شهرداری به پایان رسید.
هر ساله در آستانه ماه آذر شورای اسلامی شهر تهران لایحه سیاست‌های بودجه سال بعد مدیریت شهری را تدوین می‌کند. شهرداری تهران موظف است، براساس چارچوب‌های این لایحه و سیاست‌های موجود در آن اقدام به تهیه لایحه بودجه سال بعد کند.
از بنزین تا آلودگی هوا
به گزارش «تعادل»، طی هفته‌های گذشته آلودگی هوا شدت یافته و تقریبا هر هفته یک یا دو روز مدارس و دانشگاه‌ها به دلیل آلودگی هوا تعطیل شده‌اند. امروز و دیروز نیز به همین دلیل مدارس تعطیل شدند. با شدت گرفتن آلودگی هوا مسوولان شهری به فکر راهکارهای بلندمدت توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی از جمله اتوبوس و مترو افتاده‌اند. همزمان با افزایش آلودگی هوا، قیمت بنزین نیز یک شبه افزایش یافت واین امر باعث بالارفتن تعدادمسافران وسایل حمل و نقل عمومی به ویژه مترو و اتوبوس شد. به دلیل افزایش ناگهانی مسافران میزان نارضایتی شهروندان از سیستم حمل و نقل عمومی نیز افزایش یافته و حتی در روزهای تعطیل نیز شاهد تعداد زیاد مسافران در خطوط مختلف مترو هستیم.
در همین حال، بر اساس قانون هدفمندی یارانه‌ها، باید بخشی از درآمدهای ناشی از افزایش پلکانی و سالانه نرخ بنزین صرف توسعه حمل و نقل عمومی شود که این امر در دوره‌های قبل محقق نشده است. در نتیجه حدود یک ماه پیش همزمان با افزایش نرخ سوخت محسن هاشمی نامه‌ای به اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس‌جمهوری ارسال کرد و خواستار تشکیل کارگروه ویژه ناوگان اتوبوس و مترو با هدف تخصیص بخشی از درآمدهای ناشی از افزایش نرخ بنزین به حمل و نقل عمومی شد. هاشمی یک بار دیگر هم به جهانگیری نامه نوشت که نتیجه آن برگزاری جلسه مهمی با حضور معاون اول ریاست‌جمهوری و مسوولان همه دستگاه‌ها و سازمان‌های مرتبط با سیستم حمل ونقل عمومی از جمله وزرای نفت، صمت، راه و شهرسازی، رییس کل بانک مرکزی، رییس صندوق توسعه ملی و معاون وزارت کشور شد. این جلسه منجر به تصمیمات قابل توجهی از جمله تامین 3 هزار دستگاه اتوبوس برای تهران و واگن‌های مورد نیاز مترو شد .
نتیجه جلسه مشترک دستگاه‌های دولتی؟
محسن هاشمی درباره نتایج این جلسه که هفته گذشته برگزار شد، توضیحاتی ارایه کرد و گفت: با برگزاری این جلسه و مصوبات آن، ناهماهنگی‌های بین دستگاه‌ها برطرف شده و دستگاه‌های موثر در این موضوع در بالاترین سطح، پذیرفتند که هماهنگی لازم را برای اجرایی شدن اقدامات صورت دهند و از این مرحله به بعد نقش مدیریت شهری تهران در پیگیری و تسریع اقدامات اجرایی مورد انتظار است. امیدواریم با انعقاد قرارداد تولید اتوبوس با کارخانه‌های سازنده و انعقاد قرارداد تولید قطارهای مترو با واگن‌سازان داخلی، مراحل تولید بخش داخلی ناوگان حمل ونقل عمومی تهران هرچه سریع‌تر آغاز شود.
او با بیان اینکه کمبودهای حوزه حمل و نقل عمومی در این جلسه بررسی شد، تصریح کرد: همچنین در این جلسه مصوب شد، حمایت از حمل و نقل عمومی سرعت بیشتری داده شود و ۳ هزار دستگاه اتوبوس برای پایتخت از محل صندوق ذخیره ارزی خریداری شود.
هاشمی تأکید کرد: خوشبختانه در این جلسه در خصوص استفاده از ظرفیت کارخانه‌های اتوبوس‌سازی و واگن‌سازی تصمیمات خوبی گرفته شد و ما منتظر صورت جلسه هستیم تا ببینیم در صورتجلسه، این تصمیمات چگونه منعکس شده است. امیدواریم امید بالای ما به ناامیدی تبدیل نشود. امسال این تصمیمات به مصوبه تبدیل می‌شود و محصول آن برای سال آینده است.
خرید ۶۳۰ واگن برای مترو پایتخت؟
محمد علیخانی، رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران نیز در جمع خبرنگاران اعلام کرد: اتفاقات خوبی برای خرید واگن‌های مترو مطرح و خرید ۶۳۰ واگن جدی شده است. او درباره زمان ورود اتوبوس‌هایی که هاشمی خبر آن را اعلام کرد نیز گفت: خرید3 هزار اتوبوس در یک مقطع کوتاه امکان پذیر نیست، چرا که امکان تولید نداریم.
آرش میلانی حسینی، رییس کمیته محیط زیست و خدمات شهری شورا نیز در نطق پیش از دستور خود را به چالش فرسودگی ناوگان اتوبوسرانی اختصاص داد. او با بیان اینکه امروز موضوع بهبود وضعیت اتوبوس‌ها از مرحله اهمیت گذشته و به یک الزام تبدیل شده است، گفت: باید ۵۲۶۷ را به خاطر سپرد. این عدد، آمار اتوبوس‌های فرسوده تهران در 4 سال دیگر است. به عبارت دیگر، در سال ۱۴۰۲ با فرض عدم افزایش ناوگان، ۸۹ درصد اتوبوس‌های پایتخت فرسوده خواهند بود.این آمار هشداردهنده‌ای است و چنانچه سیستم حمل و نقل عمومی را اصلاح نکنیم، قطعا سیاست‌های کنترلی، جریمه و طرح ترافیک یا ارتقای استاندارد خودروها، تاثیر کافی را نخواهند گذاشت و محیط زیست شهر تهران آلوده‌تر و شهر تهران با ترافیک بیشتری روبرو خواهد شد.
این عضو شورای شهر با بیان اینکه تهران در آذر ماه امسال، وضعیت نامناسبی را از نظر شاخص‌های آلودگی هوا تجربه کرد، گفت: هوای تهران در آذر ماه، ۱۲روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز در شرایط ناسالم برای همه جامعه قرار داشت اما با وجود آنکه آلودگی و وضعیت اضطراری برای تک تک شهروندان احساس می‌شد و می‌شود، همچنان ۴۰ درصد مردم از خودروهای شخصی استفاده می‌کنند.
میلانی با بیان اینکه گرانی بنزین و اعمال محدودیت‌های تردد نتوانسته از میزان تردد خودروهای شخصی در سطح خیابان‌ها و معابر شهر تهران بکاهد، تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین دلایل آن است که شهر تهران از یک سیستم حمل و نقل عمومی روزآمد، کافی و مجهز برخودار نیست. همین مساله باعث شده تا شهروندان نسبت به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی در شرایط کنونی رغبت چندانی نداشته باشند. تصوری که اغلب شهروندان از وسایل حمل و نقل عمومی دارند، اتوبوس‌ها و واگن‌های فرسوده، متراکم و انباشته از انبوه جمعیت و دیر آمدن این وسایل برای جابه‌جایی افراد است که در اغلب موارد این شرایط به دلیل کمبود ناوگان است.سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری با بیان اینکه ظرفیت متروی تهران انجام 5 میلیون سفر در روز است، تصریح کرد: در حال حاضر مترو از یک سوم ظرفیت خود بهره می‌گیرد. در شهر تهران حدود5 هزار و ۹۰۰ دستگاه اتوبوس فعال است که ۵۴ درصد از این ناوگان، فرسوده هستند. در حالی که حداکثر عمر مفید فعالیت اتوبوس‌ها 8 سال است اما میانگین طول عمر اتوبوس‌های تهران در حال حاضر بیش از ۱۱ سال است.
میلانی با بیان اینکه سهم اتوبوس‌ها در جابه‌جایی افراد در تهران حدود ۱۶ درصد است، اظهار کرد: با افزایش نرخ بنزین این سهم افزایش داشته است. به اعتبار این مساله می‌توان گفت یکی از چالش‌های اصلی پیش روی شهر تهران که شکل زیرپوستی آن در حال بروز دادن خود است، فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی به ویژه در عرصه اتوبوس است.
او با تاکید بر اینکه متاسفانه ۸ سال است که دولت هیچ اتوبوس جدیدی را به شهرداری تهران تحویل نداده است، بیان کرد: از آن زمان، روند نوسازی ناوگان اتوبوسرانی بسیار کند شده و شرایطی را به وجود آورده است که در چالش فرسودگی ناوگان اتوبوس، از وضعیت هشدار هم عبور کرده‌ایم، چراکه روزانه ۳۰۰ دستگاه اتوبوس به دلیل فرسودگی در سطح شهر تهران متوقف می‌شوند.
این عضو شورای شهر اضافه کرد: این موضوع، هم سبب ایجاد نارضایتی شهروندان شده و هم هزینه‌های ناشی از تعمیر و نگهداری را افزایش داده است. این در حالی است که قوانین متعددی درباره توسعه حمل و نقل عمومی وجود دارد که عصاره آن را می‌توان در قانون هوای پاک، قانون توسعه حمل و نقل عمومی و قانون هدفمندی یارانه‌ها دانست اما متاسفانه اجرای این قوانین مورد غفلت واقع شده و تنها در یک بازه زمانی کوتاه‌مدت که وارونگی هوا شدت می‌یابد، مورد توجه قرار می‌گیرد و سپس مجددا به بوته فراموشی سپرده می‌شوند.
میلانی با بیان اینکه در قانون هدفمندی یارانه‌ها، بخشی از درآمد حاصل از آزادسازی قیمت‌ها باید به حمل و نقل عمومی اختصاص پیدا کند، یادآور شد: تا به امروز، مقادیر ناچیزی به حساب شهرداری تهران واریز شده است. در طرح پیشنهادی شهرداری برای کاهش آلودگی هوا اعتباری برابر با ۱۵۸۴ میلیارد تومان از محل بودجه عمومی و ۳۷۸۰ میلیارد تومان از محل تسهیلات برای نوسازی سه هزار اتوبوس مورد نیاز است.
او با بیان اینکه ما با عدم تحقق درآمدهای شهرداری از محل مصوبات دولت (اعم از قانون هوای پاک، پرداخت ۱۰ درصد از جرایم رانندگی سهم شهرداری از محل طرح LEZ) روبرو هستیم، عنوان کرد: مطابق ماده ۹ قانون هوای پاک، وزارت کشور موظف است با همکاری وزارتخانه‌های صمت و اقتصاد، زمینه نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی شهری با اولویت شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر جمعیت را ظرف مدت پنج سال از محل منابع درآمدی ماده (۶) این قانون از طریق کمک بلاعوض، یارانه، تسهیلات یا صفر کردن سود بازرگانی واردات خودروهای برقی ـ بنزینی (هیبریدی) و خودروهای الکتریکی و موتورسیکلت برقی، به انجام برساند.
رییس کمیته محیط زیست و خدمات شهری ادامه داد: همچنین براساس ماده ۱۰ این قانون، وزارت کشور موظف است از محل درآمدهای عمومی شهرداری‌ها و بودجه عمومی خود در قانون بودجه (هر یک به میزان ۵۰ درصد)، ناوگان حمل و نقل عمومی درون‌شهری را به میزان سالانه 5 درصد با اولویت کلانشهرها و شهرهای بالای 500 هزار نفر جمعیت افزایش دهد.
میلانی با اشاره به مصوبات شورای اقتصاد گفت: بنا بر مصوبه شورای اقتصاد مورخ 20 خرداد 1397 مقرر شده است منابع حاصل از صرفه‌جویی سوخت برای نوسازی ناوگان فرسوده اتوبوس به تعداد ۱۹ هزار دستگاه و پس از تایید شهرداری‌های ذیربط پرداخت شود. در بهمن سال ۹۶ هم رییس‌جمهور درخصوص نوسازی حمل و نقل جاده‌ای و شهری به خصوص کامیون‌ها و اتوبوس‌های فرسوده تاکیداتی داشتند.میلانی با تاکید بر اینکه دولت، وزارت صمت و بانک مرکزی می‌توانند حمایت‌هایی را انجام دهند که مدیریت شهری را تا حدی از تنگنای به وجود آمده برهاند، گفت: با توجه به تحریم‌های ظالمانه‌ای که به کشور تحمیل شده است و امکان ورود قطعات اتوبوس به‌شدت محدود شده است، وزارت صمت با توجه به جمیع ملاحظات اقتصادی و اجتماعی، درباره امکان تامین اتوبوس از محل تولید داخل زودتر تعیین تکلیف کند.او با تاکید بر اینکه نوسازی اتوبوس‌ها در تهران در حال حاضر یکی از اقدامات مهم در کاهش آلودگی هوا است، بیان کرد: اتوبوس‌ها جدا از ایجاد آلودگی به دلیل دیگری نیز باید مورد توجه باشند. افزایش قیمت بنزین، استفاده از اتوبوس‌ها را بیشتر می‌کند. ولی کمبود اتوبوس، امکان خدمت‌رسانی مطلوب به شهروندان را کاهش می‌دهد. حقوق شهروندی در این شرایط از دو جنبه مورد تهدید قرار می‌گیرد: آلودگی هوا و عدم خدمت‌رسانی مناسب. امروز موضوع بهبود وضعیت اتوبوس‌ها از مرحله اهمیت گذشته و به یک الزام تبدیل شده است و این مطالبه به حق شهروندان تهرانی از ما و دولت است.
تصویب کلیات یک لایحه
همچنین در جریان جلسه روز گذشته شورای شهر، کلیات لایحه تعیین ماموریت‌ها، حدود و اختیارات شوراهای معماری مناطق تصویب شد. سید حسن رسولی در دفاع از کلیات لایحه تامین ماموریت‌ها حدود و اختیارات شورای مناطق، اظهار کرد: در ۱۲ مهرماه سال ۹۷ اعضای شورای شهر تهران در قالب طرحی شهرداری را موظف کردند تا لایحه نظام‌مند کردن تصمیمات محلی در حوزه معماری و شهرسازی را به شورا ارایه دهند.
او با بیان اینکه آنچه امروز شهرداری به شورا تقدیم کرده، تکلیف شورا بوده که با تاخیر ارسال شده است، افزود: در این لایحه به دنبال سازماندهی و قانونمند کردن شورای معماری مناطق هستیم این شورا در مناطق وجود دارد اما متاسفانه به دلیل نبود سازماندهی این شورا به ابزار دست مافیا و دلالانی در شهرداری تبدیل شده است. شهروندان در صحبت‌های بی‌پرده خود می‌گویند که برای کارهای معماری و شهرسازی مراجعه می‌کنیم می‌گویند نمی‌شود اما در گوشه و کنار شهرداری مناطق و نواحی عناصری از این مافیا هستند که با دریافت مبالغی کار نشد را شد می‌کنند.
نائب رییس کمیسیون برنامه و بودجه شورای شهر تهران تصریح کرد: ما با اجرای این لایحه به دنبال اجرای اصل شفافیت هستیم که از طریق تعیین دقیق اعضا، ماموریت‌ها، حدود و ثغور اختیارات و تدقیق نظام رسیدگی به درخواست حوزه شهرسازی و معماری به گونه‌‌ای عمل شود که حقوق شهر و شهروندان شود.
عبدالرضا گلپایگانی، معاون معماری و شهرسازی شهرداری تهران در دفاع از این لایحه گفت: یکی از ضرورت‌هایی که در طرح تفصیلی به آن تاکید شده است موضوع شفاف‌سازی عملکرد شوراهای معماری و شهرسازی است.در یکی از بندهای طرح تفصیلی مقرر شده است که باید با توجه به گستردگی وظایف و مسوولیت‌های شوراهای معماری و شهرسازی مناطق فعالیت این شوراها شفاف شود.8 هزار تصمیم شوراهای معماری که در سال ۹۵ اتخاذ شده است را بررسی کردیم و فهمیدیم که 70 درصد این تصمیمات خارج از ضوابط بوده است. در نهایت کلیات این لایحه با ۱۴ رای موافق، ۲ رای مخالف به تصویب رسید.
همچنین در این جلسه بررسی طرح سیاست‌های اجرایی و الزامات تدوین لایحه بودجه سال ۹۹ شهرداری تهران که از چند هفته گذشته در صحن علنی آغاز شده بود، به اتمام رسید. بر این اساس اعضای شورای شهر پیشنهادات متنوعی در ارتباط با سیاست‌های اجرایی در تدوین بودجه را ارایه کردند و مقرر شد شهرداری تهران بر اساس این سیاست‌ها با هدف تحقق انضباط مالی، استفاده از سرمایه‌گذاری در تأمین منابع پروژه‌ها، تحقق محله محوری و نیز بر اساس بُرش سال اول و دوم برنامه پنج‌ساله سوم شهرداری تهران، لایحه بودجه خود را تهیه و به شورای شهر ارایه کند.
