گروه راه و شهرسازی|
نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی چندی است محل مناقشه سازندگان خودروهای دیزلی، دولت و شهرداری قرار گرفته است. نصب فیلتر دوده روی خودورهای دیزلی یکی از راه‌حل‌های شهرداری تهران برای کاهش آلودگی هوا به شمار می‌رود. سال ۹۳ با حمایت سازمان محیط زیست، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت صمت و دیگر نهاد‌ها طرح الزام نصب فیلتر جذب ذرات معلق روی خودروهای دیزلی کلید خورد و درنهایت با وجود مخالفت‌های گسترده خودروساز‌های داخلی قانون «نصب فیلتر دوده روی وسایل نقلیه دیزلی» از مهرماه سال ۱۳۹۵ ابلاغ شد. دولت در نهایت خودروسازان را مکلف کرد تا روی خودروهای دیزلی فیلتر دوده نصب کنند. ماده ۲ و ماده ۸ قانون هوای پاک نیز فشار بیشتری به خودروسازان وارد کرد تا وارد مرحله عملیاتی شوند.
اما هفته گذشته سعید لیلاز، قائم مقام ایران خودرو دیزل به دلیل ارتباط نزدیک با دولت و اسحاق جهانگیری توانست معاون اول رییس‌جمهور را مجاب کند تا بدون در نظر گرفتن تبعات زیست محیطی توقف طرح، از وزیر صمت و رییس سازمان محیط زیست بخواهد تا پایان تحریم‌ها، اجرای این مصوبه را متوقف کنند. تصمیمی که قطعا به ضرر شهروندان تهرانی خواهد بود. زیرا این ابتدای سرپیچی کارخانه‌های تولید خودروهای دیزلی است و به گفته محسن پورسیدآقایی این کار می‌تواند مقدمه معاف شدن سایر خودروسازان از نصب فیلتر دوده باشد که مساله‌ای بسیار خطرناک است.
به گزارش «تعادل» هر سال با آغاز فصل مدارس و افزایش ترافیک موضوع آلودگی هوا پر رنگ‌تر می‌شود. به گفته سردار محمدرضا مهماندار، رییس پلیس راهور پایتخت امسال نزدیک به یک میلیون و ۱۰۰ هزار دانش‌آموز در تهران با آغاز سال تحصیلی به مدرسه می‌روند و پیش بینی می‌شود ترافیک در تهران نسبت به تابستان افزایش ۳۰ درصدی داشته باشد. بنابراین درست در شرایطی که انتظار آن نمی‌رفت، معاون اول رییس‌جمهور از وزیر صمت و رییس سازمان محیط زیست کشور خواست تا با توقف الزام نصب فیلتر جذب ذرات معلق روی خودروهای دیزلی با خودروسازان همکاری کنند.
اما و اگر حذف فیلتر دوده
محسن پورسیدآقایی، معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در واکنش به تقاضای ایران خودرو دیزل مبنی بر حذف فیلتر دوده اظهارکرد: این درخواست مربوط به کامیون‌های ایران خودرو دیزل است و ربطی به اتوبوس‌های شهری ندارد و با توجه به اینکه این کامیون‌ها برون‌شهری هستند، فعلا روی هوای تهران اثر ندارد.
معاون شهردار تهران تصریح کرد: اما این کار می‌تواند مقدمه معاف شدن سایر خودروسازان از نصب فیلتر دوده باشد که مساله‌ای بسیار خطرناک است. پورسیدآقایی با بیان اینکه به‌نظر می‌رسد این خبر توسط رسانه‌ها بزرگ‌نمایی شده باشد در توضیح دلایل آن گفت: دستور جهانگیری که در این نامه ذکر شده به منزله یک توصیه به وزیران ذی‌ربط برای مساعدت است و قطعا عملیاتی شدن آن نیاز به تصویب مراجع قانونی دارد، زیرا الزام نصب فلیتر یک الزام قانونی است و تنها با دستور وزیر صنعت قابل لغو نخواهد بود.
معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران در پاسخ به اینکه درصورت اجرای این قانون تکلیف کامیون‌هایی که در سطح شهر تردد می‌کنند، چه می‌شود و آیا این معاونت اجازه تردد کامیون‌های ایران خودرو در سطح شهر تهران را می‌دهد، گفت: شرط تردد کامیون‌ها در داخل تهران داشتن معاینه فنی معتبر است.
همچنین یوسف حجت، مدیرعامل سازمان حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز در این باره گفت: اتوبوس‌ها و تریلی‌های بین‌شهری که در جاده‌ها تردد دارند، نیازی به فیلتر دوده ندارند.
به گفته یوسف حجت، حذف فیلتر دوده از خودروهای دیزلی به ضرر هوای تهران است و باعث افزایش آلودگی هوا می‌شود. وقتی ماشین جدید تولید می‌شود قطعا باید فیلتر دوده روی آن نصب شود، اما نسبت به نصب فیلتر دوده روی ماشین‌های در حال کار نظرات متعددی وجود دارد.
او افزود: برخی معتقدند نصب فیلتر دوده روی خودروهای درحال کار جواب نمی‌دهد، زیرا برای این موضوع ساخته نشده‌اند، اما برخی هم می‌گویند فیلتر دوده خوب جواب می‌دهد. آنچه ایران خودرو دیزل درخواست داده است، حذف فیلتر دوده برای ماشین‌های جدید است که طبیعتا باید فیلتر دوده داشته باشند. از نظر من اتوبوس‌ها و تریلی‌های بین‌شهری که در جاده‌ها حرکت می‌کنند و در محیط شهری رفت‌و‌آمد ندارند، نیازی به فیلتر دوده ندارند، اما اتوبوس‌های داخل شهر مانند اتوبوس‌های شرکت واحد حتما نیازمند نصب فیلتر دوده هستند.
او درباره موضع‌گیری معاونت حمل ونقل و ترافیک شهرداری تهران نسبت به نامه‌ای که مورد موافقت معاون اول رییس‌جمهور قرار گرفته تصریح کرد: با این نامه مخالف هستیم، اما اینکه اقدامی درباره آن داشته باشیم، هنوز در سازمان حمل ونقل و ترافیک تصمیمی درباره آن نگرفته‌ایم و فعلا برنامه‌ای برای موضع‌گیری در قبال این نامه نداریم.
حجت تصریح کرد: عمده اتوبوس‌های شهر تهران متعلق به شرکت واحد اتوبوسرانی است . بنابراین، این شرکت به همراه معاونت حمل ونقل و ترافیک یا شرکت کنترل کیفیت هوای تهران که مسوولیت مستقل‌تری نسبت به خودروها دارند باید روی این مساله حساس باشند. سازمان حمل ونقل و ترافیک کمتر با خودروها سروکار دارد و گاردریل‌ها، تابلوها و مسیرها بیشتر هدف ماست.
مدیرعامل سازمان حمل ونقل وترافیک شهرداری تهران درخصوص اولویت نصب فیلتر دوده روی خودورهای دیزلی اظهار کرد: اتوبوس‌های شرکت واحد در اولویت اول هستند و حذف فیلتر دوده از اتوبوس‌های جدید اصلا کار درستی نیست. اما برای اتوبوس‌های برون شهری با توجه به شرایط موجود کشور و تحریم‌ها می‌توان فیلتر دوده نصب نکرد.
وی افزود: اما در شرایط عادی باید روی همه خودروهای دیزلی نصب شود و اگر بخواهیم کوتاه بیاییم، در ارتباط با کامیونت‌ها و تریلی‌های برون‌شهری هستند. یکسری کامیون در سطح شهر تهران وجود دارند که شب‌ها نخاله‌های ساختمانی را جابه‌جا می‌کنند و به‌شدت آلاینده هستند و درست نیست بدون فیلتر اجازه فعالیت داشته باشند.
حجت درخصوص شیوه تفکیک کامیونت‌های درون‌شهری و برون شهری به منظور نصب فیلتر دوده اظهار کرد: این کار مشکلی است و نیازمند سیستم شناسایی است اما می‌توان از طریق سیستم‌های باربر که به کامیونت‌ها می‌دهیم این شناسایی را انجام داد.
آن‌طور که گفته می‌شود ۲.۶ میلیارد دلار خسارت آلودگی هوای تهران است و یکی از مهم‌ترین آلاینده‌هایی که در کلان‌شهری مانند تهران داریم، ذرات معلقی است که قطعا با حذف فیلتر دوده در هوا افزایش پیدا می‌کند. مسوولان شهرداری مدعی‌اند بعد از نصب فیلتر دوده‌ها روی اتوبوس‌ها عدد ذرات معلق در هوا نزدیک به صفر بوده است.
به گفته یک کارشناس آلودگی هوا، فیلتر دوده یک تکنولوژی شناخته شده است و این طور نیست که در مرحله تست و آزمایش باشد بلکه به مرحله بلوغ رسیده است، به‌طوری که امروز در برخی کشورها روی ماشین‌های راهسازی نیز نصب می‌شود. فیلتر، ذرات آلاینده را که عمدتا دوده ناشی از موتورهای دیزلی هستند، جذب می‌کند و در کاهش جرم و تعداد ذرات اثرگذار است. همچنین این قطعه هیدروکربن‌های نسوخته را جذب می‌کند و حتی در جذب مونواکسیدکربن تا حد قابل توجهی اثرگذار است.
به گفته مسوولان محیط زیست، ذرات معلق ناشی از دوده خودروهای دیزلی نقش مهمی در ابتلای شهروندان به سرطان دارد. چندی پیش مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره گفته بود: «انواع بیماری‌ها بر اثر این ذرات معلق ایجاد می‌شود و اینها موضوعات ثابت شده است و مستندات آنها در وزارت بهداشت موجود است و نیازی نیست که من مردم را با اینها بترسانم، اما متاسفانه باز هم برخی این موارد را نمی‌پذیرند. خودروسازان نمی‌توانند خودرو بدون ترمز تولید کنند، فیلتر دوده هم مانند یکی از قطعات ماشین است که اگر نباشد سلامت مردم را به خطر می‌اندازد.»
