گروه راه و شهرسازی|
افزایش نرخ اجاره همگام با رشد قیمت مسکن در سال جاری، بازار اجاره را نابسامان کرده است و این نگرانی وجود دارد که در ماه‌های آتی، شاهد جهش اجاره‌بها و افزایش فشار اقتصادی بر مستاجران باشیم برهمین اساس وزارت راه و شهرسازی با رونمایی از یک بسته تشویقی تلاش دارد تا بازار اجاره را تا حد ممکن کنترل کرد. در همین رابطه، مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری و اقتصاد مسکن با اعلام اینکه هم‌اکنون از واحدهای بالای ۱۵۰ متر در بحث اجاره‌بها مالیات دریافت می‌شود، گفت: به زودی شاخص‌های افزایش نرخ اجاره‌بها اعلام خواهد شد. در همین حال، فردین یزدانی، کارشناس ارشد اقتصاد مسکن نسبت به مهاجرت میلیونی از پایتخت به حاشیه تهران و سایر کلان‌شهرها هشدار داد.عباس فرهادیه در گفت‌وگو با تسنیم، اظهار کرد: در بحث کنترل بازار اجاره‌بها از ظرفیت‌های وزارت راه و شهرسازی استفاده خواهیم کرد.او توضیح داد: مهم‌ترین موضوعی که به دنبال آن هستیم بحث ابزارهای تشویقی مالیاتی برای موجران است. مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری و اقتصاد مسکن با تاکید بر اینکه روی این موضوع در حال بررسی جامع هستیم، گفت: واقعیت آن است که باید از مشوق‌های مالیاتی برای بازار اجاره‌بها استفاده کنیم و تنبیه کارآیی نخواهد داشت.
فرهادیه با تاکید بر اینکه به دنبال برقراری تعادل در بازار اجارهبهای مسکن کل کشور هستیم، افزود: در حال حاضر نه مستاجران و نه موجران نمی‌دانند میزان افزایش نرخ اجاره‌بها چقدر است بنابراین شاخص‌های این افزایش را تهیه خواهیم کرد که از جنس تورم عمومی است.او بیان کرد: میزان افزایش قیمت مسکن هیچ ارتباطی به نرخ اجاره‌بها ندارد و با استفاده از کمیته ملی تعیین افزایش نرخ اجاره‌بها شاخص‌های این بخش را شفاف خواهیم کرد.
مقام مسوول وزارت راه و شهرسازی با اعلام اینکه برنامه مذکور فقط برای امسال نیست، اظهار کرد: این برنامه در سال‌های آینده نیز اجرایی می‌شود مانند میزان افزایش حقوق کارگران که معمولا اواخر اسفند هر سال درباره آن تصمیم‌گیری می‌شود.
خطر مهاجرت بزرگ به حاشیه شهرها
اما افزایش فشار اقتصادی به مستأجران تنها اثر منفی افزایش افسارگسیخته اجاره‌بها نیست، خطر مهاجرت مستأجران به حاشیه شهرها یکی دیگر از تبعات منفی رشد اجاره‌بها است، یک کارشناس ارشد اقتصاد مسکن با هشدار نسبت به بروز یک مهاجرت بزرگ از کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ به حاشیه شهرها و سکونتگاه‌های غیررسمی به دلیل افزایش نرخ اجارهبهای مسکن، گفت: اگر دولت امسال برای مستاجران کاری انجام ندهد مرتکب خطای بزرگی شده است. فردین یزدانی در گفت‌وگو با تسنیم، با بیان اینکه در بازار اجاره دو دسته سیاست داریم، اظهار کرد: یک دسته سیاست‌های کوتاه‌مدت و فوری مثل کمک هزینه اجاره است که به نظرم چنانچه امسال دولت این کار را انجام ندهد مرتکب خطای بزرگی شده چراکه وضعیت بازار اجارهبهای مسکن حاد خواهد بود.او ادامه داد: نرخ اجاره‌بها بر خلاف برخی اظهارنظرهای غیرکارشناسی مانند قیمت مسکن افزایش نمی‌یابد و بین 20 تا 30 درصد افزایش را در بخش اجاره‌بها شاهد خواهیم بود. یزدانی با تاکید بر اینکه با توجه به مولفه‌های تورم و وجود گروههای زیر خط فقر بسیار ضروری است یک اقدام سریع در شرایط بحرانی انجام شود، افزود: بخش دیگری هم داریم که مثلا برنامه‌هایی که اگر امروز شروع کنیم دو سال دیگر جواب می‌دهد، مانند بسته‌های تشویقی برای توسعه اجاره‌داری حرفه‌ای که برای گروههای کم درآمد و متوسط است.
این کارشناس ارشد اقتصاد مسکن با یادآوری اینکه هم‌اکنون بسیاری از خانه‌های سازمانی ادارات دولتی، مختص مدیران شده است، گفت: حق مسکن 100 هزار تومانی کارگران نزدیک به صفر است اما اگر یک مدیریت کارآمد داشتیم این منابع را داخل یک صندوق جمع‌آوری و یک برنامه تولید مسکن اجاره‌ای برای کارگران اجرا می‌کرد.او با بیان اینکه اتحادیه‌های کارفرمایی قطعا از این برنامه استقبال می‌کردند چرا که به نفع آنها هم بود، افزود: این کار موجب می‌شود کارآیی نیروی کار در صنایع و کارخانجات افزایش یابد بنابراین اجرای برنامه‌های استیجار بسیار ضروری است. یزدانی گفت: روند‌ها صرفنظر از این بحران اقتصادی نشان می‌دهد که سال به سال بر میزان اجاره نشینی افزوده خواهد شود، چراکه بازده اقتصادی کافی در بازار اجاره برای بخش گروههای کم درآمد و متوسط جامعه وجود ندارد. عرضه مسکن اجاره‌ای در کشور به حد کافی صورت نمی‌گیرد و لازم است در برنامه توسعه عرضه مسکن اجاره‌ای در دستور کار قرار بگیرد.به گفته او، حداقل معاش برای خانوارها برای اینکه زندگیشان را تامین کنند 2.5 میلیون تومان است، این در حالی است که حداقل دستمزد 1.5 میلیون تومان است.
این کارشناس ارشد بخش مسکن افزود: ایران جزو معدود کشورهایی است که حداقل دستمزد زیر خط فقر دارد. حالا اگر فرض کنیم در این شرایط 30 درصد افزایش اجاره‌بها داشته باشیم اتفاقی که خواهد افتاد این است که خانوار ناچار است از مخارج غذایی و بهداشتی کم کند.
یزدانی ادامه داد: اگر این کار کفاف هزینه‌ها را ندهد خانوار ناچار است از تهران (کلان‌شهرها) به سمت حاشیه تهران یا شهرهای بزرگ دیگر مهاجرت کند بنابراین یک مهاجرت اجباری و جابه‌جایی نسبتا بالایی از شهرهای بزرگ به سمت حاشیه خواهیم داشت، حاشیه محلی است که محل سکونتگاه غیررسمی است و ساماندهی فضایی و مدیریت فضایی کافی را ندارد. او با بیان اینکه در این صورت با انباشت فضایی فقر و یک نوع تجمع فقرا مواجه خواهیم شد، بیان کرد: خانوارهایی که در حاشیه و سکونتگاه‌های غیررسمی ساکن می‌شوند در یک تله فضایی گرفتار می‌شوند و نمی‌توانند هرگز از فقر رهایی پیدا کنند چرا که فرصت‌هایی که در شهرها است الزاما برای آنها فراهم نیست.این کارشناس ارشد اقتصاد مسکن تصریح کرد: سال 84 بالغ بر 6 میلیون ساکن سکونتگاه غیررسمی داشتیم که سال 92 به 11 میلیون افزایش یافته است. با توجه به روندی که مشاهده می‌شود سال آینده 5 تا 6 میلیون نفر به این جمعیت افزوده خواهد شد که یک معضل بزرگی از نظر اقتصادی و اجتماعی خواهد بود.
