گروه راه و شهرسازی|
درحالی که براساس وعده بانک مرکزی به شرکت‌های هواپیمایی در شهریور سال 97 قرار براین بود که این بانک برای کاهش فشارمالی به ایرلاین‌ها، ارز نیمایی به آنها پرداخت کند، اما براساس تازه‌ترین اظهارات دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، ارایه ارز نیمایی به ایرلاین‌ها، همچنان به صورت نامنظم و در واقع یک خط در میان انجام می‌شود. مقصود اسعدی سامانی با ابراز نارضایتی از وضعیت پرداخت ارز نیمایی به ایرلاین‌ها گفت: شرکت‌های هواپیمایی گلایه دارند که ارز نیمایی در زمان لازم و به‌موقع به آنها تخصیص نمی‌یابد، بنابراین ناگزیر هستند به خاطر سرعت کار خود ارز آزاد از طریق بازار تهیه کنند. او همچنین اظهار کرد: بانک مرکزی به جای یورو و دلار به ایرلاین‌ها روپیه هند، لیر ترکیه یا یوان چین در قالب ارز نیمایی می‌دهد، حال شرکت‌های هواپیمایی باید این ارزها را در بازار آزاد تبدیل کنند بنابراین هزینه «تبدیل» و هزینه «نقل و انتقال» بر آنها تحمیل می‌شود که حدود ۱۲ درصد است ضمن آنکه این پروسه سرعت لازم هم ندارد و با تاخیر انجام می‌شود.
اظهارات دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی در شرایطی مطرح شده است که مرداد ماه سال گذشته و با تداوم بحران ارزی در کشور، دولت ایرلاین‌ها را از لیست دریافت‌کنندگان ارز دولتی خط زد و شرکت‌های هواپیمایی مجبور شدند ارز مورد نیاز خود را از سنا (سامانه نظارت ارزی) دریافت کنند، سامانه‌ای که نرخ ارز در آن تفاوت چندانی با بازار آزاد ندارد، همین موضوع موجب شد شرکت‌های هواپیمایی که نزدیک 60 درصد فعالیت‌هایشان ارزی است تحت فشار بی‌سابقه اقتصادی قرار بگیرند به گونه‌ای که در همان زمان پیش بینی می‌شد در صورت ادامه این وضعیت، بسیاری از ایرلاین‌ها مجبور به خداحافظی از صنعت هوایی کشور شوند. اما ایرلاین‌ها ساکت ننشستند و انجمن شرکت‌های هواپیمایی به نمایندگی از ایرلاین‌ها جلساتی را با سازمان هواپیمایی کشوری و بانک مرکزی برگزار کرد و خواهان بازگشت شرایط به قبل شد اما دولت قاطعانه اعلام کرد که از این پس ارز دولتی فقط به واردات کالاهای اساسی اختصاص می‌یابد، برهمین اساس تلاش ایرلاین‌ها وارد فاز جدیدی شد و آنها خواستار پرداخت ارز از سامانه نیما (نظام یکپارچه مبادلات ارزی) شدند. این‌بار بانک مرکزی دربرابر خواسته جدید شرکت‌های هواپیمایی، کوتاه آمد و شهریور ماه سال گذشته، خبر پرداخت ارز نیمایی به ایرلاین‌ها رسانه‌ای شد اما اقدام مثبتی ازسوی بانک مرکزی در این راستا انجام نشد. مهرماه 97 بود که صدای اعتراض دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی بلند شد، اسعدی سامانی اعلام کرد که بانک مرکزی با وجود وعده‌ای که به ایرلاین‌ها برای پرداخت ارز نیمایی داده، وعده‌اش را عملیاتی نکرده است و فشار اقتصادی وارده به شرکت‌های هواپیمایی ممکن است مانع از فعالیت ایرلاین‌های کوچک شود بنابراین باید هر چه سریعتر، تکلیف آنها مشخص شود. پس از مدتی خبرهایی درباره ارایه ارز نیمایی به دو شرکت هواپیمایی منتشر شد خبری که تا حدودی امیدوار‌کننده بود، اما طی ماه‌های بعد موضع‌گیری و واکنش انجمن شرکت‌های هواپیمایی به پرداخت ارز نیمایی و فرآیند اجرایی آن منفی و همراه با انتقاد بود، چون عملکرد بانک مرکزی به توافق نامه با ایرلاین‌ها به درستی اجرا نمی‌شد و همچنان هم این بدقولی ادامه دارد. به نظر می‌رسد، تکلیف بانک مرکزی پس از گذشت 7 ماه از وعده‌ای که به ایرلاین‌ها برای پرداخت ارز از سامانه نیمایی داده است، روشن نیست وهمین موضوع شرکت‌های هواپیمایی را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است، این بی‌نظمی در پرداخت ارزنیمایی نه تنها به مشکلات مالی ایرلاین‌ها می‌افزاید، بلکه به علت افزایش قیمت بلیت، به کاهش آمار سفرهای هوایی نیز می‌انجامد.
مشکل مضاعف
مشکلات با بانک مرکزی به همین جا ختم نمی‌شود، این بانک نه تنها ارز نیمایی را به درستی و منظم پرداخت نمی‌کند بلکه آن را به صورت روپیه، لیر و ... سایر ارزها به ایرلاین‌ها می‌دهد و همین موضوع هزینه سربار تبدیل ارز را به شرکت‌های هواپیمایی وارد می‌کند.
به گفته دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی، مشکل دیگر شرکت‌های هواپیمایی این است که اگر ارز نیمایی آن هم با تأخیر داده می‌شود، به یورو و دلار نیست در حالی که معاملات شرکت‌های هواپیمایی با طرف‌های مقابل، اغلب به صورت یورو یا دلار است. او افزود: بانک مرکزی به جای یورو و دلار به ایرلاین‌ها روپیه هند، لیر ترکیه یا یوان چین در قالب ارز نیمایی می‌دهد، حال شرکت‌های هواپیمایی باید این ارزها را در بازار آزاد تبدیل کنند بنابراین هزینه «تبدیل» و هزینه «نقل و انتقال» بر آنها متحمل می‌شود که حدود ۱۲ درصد است ضمن آنکه این پروسه سرعت لازم هم ندارد و با تاخیر انجام می‌شود. اسعدی سامانی همچنین درباره روند دریافت ارز نیمایی از سوی شرکت‌ها بیان کرد: همان‌گونه که گفته شد شرکت‌ها با تأخیر این ارز را دریافت می‌کنند همچنین برخی شرکت‌های هواپیمایی هم هنوز نتوانسته‌اند ارز نیمایی دریافت کنند، بنابراین مجبور هستند، ارز مورد نیاز خود را از طریق بازار آزاد تهیه کنند.
پول سوخت هواپیما نقدی جابه‌جا می‌شود
با آغاز فاز دوم تحریم‌های امریکا علیه ایران تعدادی از شرکت‌های سوخت‌رسان در فرودگاه‌های خارجی از ارایه سوخت به هواپیماهای ایرانی سرباز زدند، اقدامی که برای ایرلاین‌های ایرانی مشکل‌ساز شده است (اگرچه مسوولان هوایی بارها اعلام کرده‌اند که این اقدام تاثیری در پروازهای ایرانی ندارد) اما مشکل ایرلاین‌ها در خارج از کشور تنها در عدم سوخت رسانی شرکت‌های سوخت‌رسان خلاصه نمی‌شود آنها به دلیل بدقولی بانک مرکزی در پرداخت ارز نیمایی مجبور هستند پول سوخت را نقدی جابه‌جایی کنند، دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی با اعلام این خبر و با تأکید بر اینکه دریافت ارز به صورت آزاد هزینه شرکت‌های هواپیمایی را افزایش داده است، گفت: در تخصیص ارز نیمایی، سرعت عمل بسیار مهم است، به عنوان مثال برای پرداخت پول سوخت شرکت‌های سوخت‌رسان در پروازهای خارجی، شرکت‌های هواپیمایی باید ارز کش (نقد) به همراه داشته باشند، حال اگر در تأمین ارز تسریع نشود، شرکت‌ها مجبور هستند، از بازار آزاد، ارز تهیه کنند.
دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی ادامه داد: ممکن است شرکت هواپیمایی برای رفع نقص فنی خود نیازمند یک قطعه باشد، بنابراین باید ۴۰ تا ۵۰ هزار دلار به سرعت تأمین کنند، زیرا شرکت در پروازهای خود نمی‌تواند معطل شود و باید با رفع نقص فنی، هواپیما پرواز کند، حال زمانی که در تخصیص ارز نیمایی تاخیر رخ می‌دهد، شرکت هواپیمایی مجبور است به ناچار ارز را از بازار آزاد تهیه کند. او اظهار کرد: از سوی دیگر ثبت سفارش و دریافت ارز نیمایی از بانک، خود پروسه زمانی طولانی دارد، اما هواپیما را نمی‌توان برای یک قطعه ۵۰ هزار دلاری زمین‌گیر کرد و ۲ ماه در صف ارز ماند.
اسعدی سامانی همچنین با بیان اینکه زیرساخت‌های ارتباطی شرکت‌های هواپیمایی با بانک‌ها از نظر دریافت ارز نیمایی برقرار است، افزود: با وجود این پروسه تصمیم‌گیری و تخصیص ارز نیمایی طولانی است و حتی به برخی پرونده‌های ما جواب هم داده نمی‌شود.
