جذابیت شهر تهران موجب شده که جمعیت بسیاری از شهرهای دیگر به پایتخت مهاجرت کنند که با توجه به گرانی مسکن و هزینه بالای زندگی در این شهر، بخشی از مهاجران در خود تهران اقامت نمی‌کنند و شهرهای اطراف را برای سکونت انتخاب می کنند.
همین جذابیت موجب افزایش چشمگیر جمعیت طی سال های اخیر در تهران شده به گونه ای که در این سال ها، رشد جمعیت در شهر تهران و شهرهای اطراف از هیچ قاعده ای پیروی نکرده است و در شرایطی که در سال 55 جمعیت استان تهران (شامل قزوین و کرج)، 5 میلیون و 300 هزار نفر بوده است جمعیت استان تهران در سال 95 به حدود 12 میلیون و 800 هزار نفر رسیده است.
ناگفته نماند که جمعیت تهران براساس اسناد بالادستی باید 8.5 میلیون نفر باشد چون زیرساخت‌های تهران متناسب با این جمعیت است.
دراین گزارش، نگاهی به مهم‌ترین شهرهای اقماری تهران و وضعیت رفت و آمد ساکنان این شهرها به پایتخت خواهیم داشت.
مهم ترین شهرهای اقماری
هم‌اکنون جمعیت شهرهای اقماری تهران حدود 15 میلیون نفر است و پیش‌بینی می‌شود تا سال 1409 جمعیت اقمار تهران از خود این شهر بیشتر شود.
افزایش چشمگیر جمعیت در شهرهای اقماری طی سال های اخیر به گونه ای بوده است که بسیاری از مسئولان شهری نسبت به این وضعیت هشدار داده‌اند، احمد دنیامالی، یکی از اعضای سابق شورای شهر تهران وضعیت جمعیت در شهرهای اقماری را خطرناک دانست و تصریح کرد: تاکنون بیش از 60 روستا در اطراف تهران تبدیل به شهر شده که برای شهر تهران خطر بالقوه ای است، اگر این روند کنترل نشود، به زودی دو استان در این محدوده ایجاد می شود. به گفته او جمعیت شهرهای جنوب شرق پایتخت در حدود یک میلیون نفر و جمعیت شهرهای جنوب غرب در حدود یک میلیون و 200 هزار نفر است که آنها بر اساس قانون می توانند مدعی تشکیل استان شوند.
شهر جدید اندیشه یکی از شهرهای استان تهران است که در بخش مرکزی شهرستان شهریار قرار دارد. این شهر ۶ فاز دارد و در ۳۰ کیلومتری تهران، ۳ کیلومتری شمال غربی شهریار و ۷ کیلومتری جنوب شرقی کرج قرار دارد. براساس انتشار آمار نفوس و مسکن سال ۹۵ مرکز آمار ایران، شهرک اندیشه با ۱۱۶ هزار نفر جمعیت همچنان بر قله اسکان و میزبانی از ساکنین شهرهای جدید تکیه می زند.
پردیس مرکز شهرستان پردیس در ۱۷ کیلومتری شمال‌شرق شهر تهران است، جمعیت این شهر براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ ایران، 73.636 نفر (۲۳,۹۳۸ خانوار)، شامل ۳۶,۹۳۳ مرد و ۳۶,۴۳۰ زن است، این درحالی است که جمعیت پردیس در سال ۱۳۸۵ برابر با ۲۵,۳۶۰ نفر و در سال ۱۳۹۰ برابر با ۳۷,۲۵۷ نفر بوده‌است.
پرند، شهری تازه تأسیس در شهرستان رباط‌کریم استان تهران است، این شهر در ۳۳ کیلومتری جنوب‌غربی شهر تهران و در مسیر آزادراه تهران - ساوه واقع شده‌است، جمعیت شهر پرند در سرشماری سال ۱۳۹۵ برابر با ۹۷,۴۶۴ نفر (۳۱,۶۹۳ خانوار) است که از این تعداد ۴۸,۹۷۷ نفر مرد و ۴۸,۴۸۷ نفر زن است، این شهر در سال ۱۳۹۰ دارای ۲۸,۷۳۳ نفر جمعیت (۸۱۰۷ خانوار) بوده‌است، که از این تعداد شامل ۱۴,۹۹۳ نفر مرد و ۱۳,۷۴۰ نفر زن می‌شده‌است.
رفت و آمد به شهرهای اقماری
طی دهه‌های گذشته شهرها و شهرک‌های اقماری بسیاری در اطراف شهر تهران ساخته شده است که یکی از بهترین راه‌های اتصال این شهرک‌ها، تأمین زیرساخت‌های حمل و نقل عمومی به ویژه سامانه‌های ریلی است. اما در تهران با وجود آنکه چهار خط متروی اکسپرس در طرح جامع ترافیکی پیش‌بینی شده هنوز بودجه‌های لازم برای ایجاد این ارتباط ریلی اختصاص نیافته است، این در حالی است که هم دولت هم پارلمان شهری و هم شهرداری بر توسعه متروهای اقماری تأکید داشته‌اند. درواقع سال‌هاست که حاشیه‌نشین‌های تهران منتظر تکمیل خطوط متروی اقماری هستند تا راحت‌تر به تهران تردد کنند اما مسئولان وزارت راه و شهرسازی مرتبا تکمیل این خطوط را به ماه ها و سال های آتی موکول کرده و بحث کمبود بودجه را بهانه می کنند.
کارشناسان ترافیکی معتقدند، تکمیل این خطوط 30 درصد از ترافیک پایتخت می‌کاهد و خودروهایی را که تنها برای کار وارد تهران می شوند، و مبدا آنها بیشتر هشتگرد، شهریار، پرند و پردیس هستند، به سمت ریل هدایت می‌کند، تجربه متروی کرج هم نشان می‌دهد استقبال از این خطوط، می‌تواند مترو را به یک وسیله اصلی تردد که دارای ارزش افزوده هم باشد تبدیل کند.
کارشناسان معتقدند که حمل ونقل ریلی از شهرهای اقماری به تهران و بالعکس می‌تواند به کاهش ترافیک کمک کند اگرچه غیر از ترافیک، ورود صدها هزار خودرو به داخل شهر تهران منشأ بسیاری از آلودگی‌های زیست‌محیطی است و در شرایطی که در کلان‌شهری مانند تهران همواره در صبح‌ها و عصرها شاهد ترافیک سنگین ورودی و خروجی از تهران هستیم، می‌توان با راه‌اندازی ارتباط ریلی بین تهران و این شهرها تسهیلات ریلی ارزان، سریع و در دسترس برای عموم مردم ایجاد کرد اما این اقدام از سوی دیگر می‌تواند موجب افزایش جمعیت شهرک‌های اقماری شود.
4 خط از 12خط ریلی پیش‌بینی شده در طرح جامع حمل‌ونقل ریلی شهر تهران به‌صورت متروی اکسپرس به شهرهای اقماری تهران می‌رود و 8خط مترو مربوط به داخل شهر تهران می‌شود.
