گروه راه و شهرسازی|
نتایج اطلاعات مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که جمعیت کشور از سال ۶۵ تا ۹۵ حدود ۶۰درصد، تعداد خانوارها حدود ۱۵۰ درصد و تعداد واحدهای مسکونی ۱۷۷درصد رشد داشته که طبق بررسی‌های صورت گرفته تعداد ساخت راضی‌کننده بوده ولی نحوه پراکندگی و توزیع آن مطلوب نبوده است.
همچنین میانگین قیمت فروش یک مترمربع زیربنای مسکونی ساختمان در شهر تهران از بهار سال ۹۱ تا ۹۲ دارای رشد ۱۰۰درصدی بوده، در حالی که از این زمان تا زمستان سال ۹۵ این روند ثابت بوده و بعد از آن تا زمستان ۹۶ رشد ۳۰درصدی را تجربه کرده است.
بر اساس اطلاعات منتشر شده تعداد معاملات فروش واحد مسکونی در شهر تهران در زمستان سال ۹۰ دارای رشد قابل توجهی بوده و به ۱۲۰هزار معامله در این شهر رسیده است. نکته مهم و قابل توجه در این بخش میانگین عمر واحدهای مسکونی خرید و فروش شده در شهر تهران بود که طبق آمار موجود در زمستان سال ۹۶ متوسط عمر واحدهای فروخته شده به بالای ۱۰سال رسیده است، مساله‌یی که حاکی از دیر معامله شدن واحدهای نوساز در این زمان دارد.
با توجه به اعداد و ارقام ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران با وجود آنکه تعداد معاملات در شهرها طی سال‌های اخیر روند نزولی دارد، ولی قیمت واحدهای مسکونی همچنان رشد داشته است، از سوی دیگر با وجود نوسان اندک مبالغ در سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۶، روند افزایش مبلغ اجاره بیش از قیمت مسکن بوده است. در این رابطه اعمال سلیقه مالکان و همچنین تعیین آن بر اساس سود بانکی از عوامل این افزایش به شمار می‌رود.
بنابراین می‌توان نتیجه گرفت بدون توجه به اینکه بازار مسکن در حالت رکود به سر می‌برد، رشد میانگین مبلغ اجاره، روند طبیعی و رو به رشد خود را دنبال کرده است. گفتنی است، جدول واحدهای مسکونی خالی در کشور نشان‌دهنده این واقعیت است که حداقل از هر ۱۰واحد مسکونی یک واحد خالی از سکنه هستند. از دلایل بروز این پدیده می‌توان به افزایش خرید مسکن به عنوان کالای سرمایه‌یی طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۳ و همچنین مسکن‌های مهر فاقد متقاضی در کشور اشاره کرد. لازم به ذکر است که در حال حاضر نسبت خانه‌های خالی به دارای سکنه در کشور ۱۱درصد اعلام شده است. همچنین طبق اطلاعات موجود بین سال ۹۰ تا ۹۵ حدود ۴۵۰هزار واحد مسکونی به‌طور متوسط در کشور ساخته شده که ۶میلیون واحد آن جزو واحدهای کم‌دوام و نیمه‌بادوام است، واحدهایی که اگر بخواهیم آنها را بهسازی و بادوام کنیم به زمانی بالغ بر ۱۳سال نیاز داریم.
مختصات مسکن در تهران؟
این شرایط در کلان‌شهر تهران نمود و سرعت بیشتری دارد. عبدالملکی رییس اداره عمران و بهسازی شهری استان تهران اطلاعاتی در این باره ارائه کرد و با اشاره به افزایش 3برابری جمعیت تهران ظرف ۵۰سال گذشته و اطراف این کلان‌شهر تا ۵ برابر گفت: در حال حاضر شهر تهران بیش از ۱۰ میلیون نفر ظرفیت جمعیت‌پذیری دارد و از ۵۰۰ هزار خانه خالی برخوردار است که بر اساس سرشماری عمومی سال ۹۵، استان تهران با ۱۶ شهرستان بیش از ۱۳میلیون جمعیت دارد که میانگین شهرنشینی در این استان ۹۳.۸ درصد است.
بر اساس اطلاعات مرکز آمار در شهر تهران حدود ۲ میلیون و ۸۹۰هزار خانواده، ۳۰۰هزار واحد خالی و ۱۷۰هزار اقامتگاه دوم وجود دارد که ۲۳درصد این خانواده‌ها، ۲۴درصد واحدهای خالی و ۲۳درصد اقامتگاه‌های دوم در بافت فرسوده قرار گرفته‌اند. به گفته عبدالملکی، استان تهران با بیش از ۸۷۰۰ و ۶۱۰۰هکتار حاشیه‌نشینی و بافت فرسوده مواجه است که جمعیتی بالغ‌بر 5/4میلیون نفر را در برمی‌گیرد و بیش از ۲میلیون و ۵۰۰هزار نفر در شهر تهران از این جمعیت سهم دارند. وی تصریح کرد: شهر تهران از مجموع ۶۱هزار و ۵۵۳ هکتار مساحت مناطق شهری دارای ۳هزار و ۲۶۸ هکتار مساحت بافت فرسوده شهری است که مناطق ۱۰، ۱۲ و ۱۱ به ترتیب دارای بیشترین سهم بافت فرسوده نسبت به مساحت منطقه هستند و حدود ۱۰ درصد بافت فرسوده شهر را تشکیل می‌دهند. ۵۴۳ شهر شامل بافت تاریخی، بافت فرسوده و سکونتگاه غیررسمی در تهران هدف بازآفرینی شهری است. وی با اشاره به اختصاص ۹ هزار و ۶۶۵ میلیارد ریال در برنامه ششم توسعه کشور برای اهداف بازآفرینی شهری در استان تهران گفت: شهرستان‌های تهران، بهارستان و ورامین نیز دارای بیشترین مساحت بافت فرسوده در بین شهرستان‌های استان تهران هستند. عبدالملکی با بیان اینکه حوزه‌های مداخلات بازآفرینی شهری پایدار شامل بافت‌های فرسوده شهری، سکونتگاه‌های غیررسمی، بافت‌های تاریخی، حوزه‌های روستایی ادغام شده در شهرها و حوزه‌های دارای کاربری‌های ناسازگار یا کاربری‌های شهری است، افزود: دو شهر اسلامشهر و چهاردانگه در استان تهران دارای طرح مصوب بافت فرسوده هستند، طرح بافت فرسوده شهرهای باغستان، باقرشهر، قدس، ورامین و قرچک نیز در دست تهیه و تصویب است و تاکنون شهرهای احمدآبادمستوفی، شریف‌آباد، فرون‌آباد و ارجمند تعیین محدوده بافت فرسوده نشده‌اند. وی بیان کرد: شهرهای اندیشه، پرند، پردیس و جوادآباد فاقد بافت فرسوده هستند که ۱۰شهر تهران، ورامین، قدس، ملارد، گلستان، پیشوا، پاکدشت، نسیم‌شهر، شهریار و باغستان بیشترین میزان بافت فرسوده را دارند. او با اعلام اینکه تهران تنها شهری است که مطالعات سکونتگاه غیررسمی در دست تهیه دارد، گفت: ۳۳ شهر استان فاقد مطالعات سکونتگاه‌های غیررسمی هستند. وی اظهار کرد: شهرهای اسلامشهر، ورامین، قرچک، قدس، شهریار، گلستان، نسیم‌شهر و پاکدشت دارای طرح مطالعاتی ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی هستند. عبدالملکی درباره وضعیت طرح‌های ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی استان تهران افزود: شهرهای دارای طرح مصوب ستاد استانی بازآفرینی پایدار شهری، هشت شهر اسلامشهر، قدس، ورامین، شهریار، پاکدشت، نسیم‌شهر، قرچک و گلستان هستند که طرح‌های دو شهر کلان‌شهر تهران و ملارد در دست تهیه است.
