گروه راه و شهرسازی| زهره علامی|
چند روزی از برکناری رییس سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌یی نمی‌گذرد که خبرهایی از لغو طرح پیشنهادی او درباره کاهش 10کیلومتری سرعت در آزادراه‌ها و بزرگراه‌ها به گوش می‌رسد، این خبرها درحالی منتشر می‌شود که پیش از این داوود کشاورزیان، رییس سابق راهداری از ارسال این طرح به کمیسیون ایمنی راه‌ها برای بررسی و تصویب احتمالی آن و اجرای طرح در نوروز ۹۷ خبر داده بود.
به نظر می‌رسد با وجود اصرار کشاورزیان درباره اجرای این طرح با مخالفت رییس جدید سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌یی، اجرای این طرح منتفی شده است اگرچه ناگفته نماند مهرداد تقی‌زاده، معاون حمل و نقل وزیر راه و شهرسازی و دبیر کمیسیون ایمنی راه‌ها هم در حاشیه همایش توسعه حمل و نقل عمومی ریل پایه که در پایان آذر ماه برگزار شد به مهر گفته بود که اجرای این طرح را دارای توجیه نمی‌داند زیرا این طرح(کاهش سقف سرعت) زمانی می‌تواند توجیه داشته باشد که ببینیم آیا بیشترین تلفات ما در فاصله سرعت ۱۱۰تا ۱۲۰کیلومتر بر ساعت رخ می‌دهد یا خیر؟
تقی‌زاده همچنین گفته بود که اگر بیشترین میزان تلفات کشور در جاده‌ها، بالای سرعت ۱۲۰کیلومتر بر ساعت باشد، کاهش ۱۰کیلومتری سقف سرعت دیگر فایده‌یی ندارد و از سوی دیگر هم اگر بیشترین تعداد کشته‌های جاده‌یی در کمتر از سرعت ۱۱۰کیلومتر بر ساعت باشد دیگر کاهش ۱۰کیلومتری حداکثر سرعت بی‌معناست.
در این میان پلیس راهور هم که نهاد اجرایی چنین طرح‌هایی است در سه، چهار ماه گذشته و با وجود تاکید کشاورزیان و اعلام تدوین این طرح و ارائه آن به کمیسیون ایمنی راه‌ها هیچ گونه واکنشی در برابر این طرح نشان نداد.
مردم استقبال نکردند!
اما موضع‌گیری عبدالهاشم حسن‌نیا، معاون وزیر راه و رییس جدید سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌یی نسبت به این طرح شنیدنی است. او با بیان اینکه این طرح از نظر من به عنوان چالش پیش روی ایمنی راه‌ها و جاده‌ها مطرح نیست، گفت: نباید به گونه‌یی تصمیم‌گیری کنیم که احساسی باشد و در مجموع مخاطبان ما و مردم نسبت به این طرح واکنش منفی داشته‌اند.
حسن‌نیا ادامه داد: این طرح اگر فاقد نگاه‌های کارشناسی باشد، بازخورد منطقی در جامعه نخواهد داشت در نتیجه نمی‌توانیم به هدف اصلی‌مان که همان حفظ و ارتقای ایمنی در رانندگی است، دست یابیم.
هنوز برای اجرا دیر نشده است
در شرایطی که بسیاری از مسوولان وزارت راه و شهرسازی با اجرای طرح کاهش 10کیلومتری حداکثر سرعت در بزرگراه و آزادراه‌ها مخالفند اما کارشناسان این حوزه، اجرای این تصمیم را در افزایش ایمنی راه‌ها همچنین کاهش سوانح رانندگی موثر می‌دانند ضمن اینکه آمارهای منتشر شده درباره معکوس شدن روند کاهشی تلفات جاده‌یی طی سال جاری و افزایش تعداد جانباختگان تصادفات در سال 96 هم می‌تواند هشداری برای اجرای چنین طرح‌هایی باشد.
محمد بخارایی، رییس هیات‌مدیره جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها درگفت‌وگو با «تعادل» نسبت به تصمیم جمعی مسوولان وزارت راه و شهرسازی درباره لغو اجرای این طرح واکنش نشان داد و گفت: نگاهی به تجربه کشورهای توسعه یافته‌یی که برای کاهش سوانح رانندگی از این طرح استفاده کرده و موفق بوده‌اند، می‌تواند دلیل محکمی برای درستی اجرای چنین طرح‌هایی باشد.
بخارایی افزود: کشور اسپانیا برای بزرگراه‌های برون‌شهری حداکثر سرعت 100کیلومتر و برای بزرگراه‌های درون‌شهری 60 کیلومتر را در نظر گرفته است و استفاده از این طرح در کنار سایر طرح‌ها موجب شده که این کشور طی سال‌های گذشته کاهش 80 درصدی تلفات جاده‌یی را داشته باشد.
او ادامه داد: با توجه به اینکه یکی از راه‌های کاهش سوانح و ارتقای ایمنی کنترل سرعت در جاده‌هاست، اجرای چنین طرحی می‌تواند در کاهش تلفات جاده‌یی کشور موثر باشد و حتی در شرایط کنونی که اجرای آن منتفی شده، توصیه می‌شود که با عملیاتی شدن آن سوانح رانندگی را مدیریت کنیم.
رییس هیات‌مدیره جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها اضافه کرد: عمده سوانح رانندگی در ایران به تخلف از سرعت مجاز همچنین سبقت غیرمجاز و واژگونی خودروها بازمی‌گردد که دو مورد دیگر را می‌توان در زیرشاخه سرعت غیرمجاز طبقه‌بندی کرد. بخارایی گفت: برای افزایش ایمنی راه‌ها و کاهش سوانح جاده‌یی، شعاری جهانی وجود دارد که کاهش سرعت معادل حفظ جان انسان‌هاست و فرمولی هم وجود دارد که اگر 5 درصد متوسط سرعت را کاهش دهیم، شاهد افت 30درصدی در تلفات جاده‌یی خواهیم بود.
او ادامه می‌دهد: تصمیم رییس سابق سازمان راهداری مبنی بر کاهش سقف سرعت مجاز می‌توانست تبعات مثبتی بر افزایش ایمنی راه‌ها و کاهش تلفات جاده‌یی داشته باشد ضمن اینکه علاوه بر کاهش سرعت در جاده‌ها، ایجاد محدودیت در سرعت خودروها در داخل شهر به ویژه مناطق پر رفت و آمد هم تاثیر بسزایی در کاهش تلفات انسانی دارد. به گفته رییس هیات‌مدیره جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها با اعمال محدودیت در سرعت در اطراف مدارس، اماکن عمومی از سوی شهرداری‌ها می‌تواند در گام بعدی مطرح شود و اثرات مثبتی هم به همراه داشته باشد البته ناگفته نماند که اجرای این تصمیم نیازمند تصویب قانون از سوی مجلس شورای اسلامی است اما این اقدام باید در گام نخست توسط شهرداری‌ها مطرح شود. در سایر کشورها محدودیت سرعت در شهرها انجام می‌شود اما در ایران شاهد اعمال چنین محدودیت‌هایی نیستیم و این اقدام می‌تواند یکی از عوامل کنترل تصادفات راه‌ها و جاده‌های کشور باشد.
بخارایی اظهار کرد: ضریب تلفات جاده‌یی در ایران نسبت به میانگین جهانی بالاست یعنی اگر به طور متوسط سالانه یک میلیون و 200هزار نفر در دنیا براثر تصادفات کشته می‌شوند با توجه به اینکه ایران یک درصد از جمعیت دنیا را دارد باید سالانه حداکثر 12هزار نفر کشته شوند درحالی که این رقم در ایران حدود 16هزار نفر است و 30درصد کشته‌های جاده‌یی ایران از متوسط جهانی بیشتر است که در این میان رقم تلفات جاده‌یی در کشورهای توسعه یافته بسیار کمتر از متوسط جهانی است.
بخارایی تصریح کرد: مسوولان سازمان راهداری بارها درباره کاهش سقف سرعت مجاز خودروها در جلسات عمومی مسائلی را مطرح کرده بودند و این موضوع همواره مورد استقبال جمعیت طرفداران ایمنی راه‌ها هم قرار می‌گرفت.
جزئیات کاهش 10 کیلومتری سرعت مجاز
داوود کشاورزیان، رییس پیشین سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌یی در همایشی در ابتدای آذر ماه امسال اعلام کرد که این سازمان به دنبال کاهش حداکثر سرعت خودروهای سواری در آزادراه‌ها، بزرگراه‌ها، راه‌های اصلی و راه‌های فرعی هر کدام به میزان ۱۰کیلومتر بر ساعت است تا با اجرای این طرح، حداکثر سرعت در آزادراه‌ها از ۱۲۰به ۱۱۰، در بزرگراه‌ها از ۱۱۰به ۱۰۰، در راه‌های اصلی از ۹۰ به ۸۰ و در راه‌های فرعی از ۸۰ به ۷۰کیلومتر بر ساعت کاهش یابد.
