گروه راه و شهرسازی|
یکی از انتقاداتی که طی چند ماه گذشته، قراردادهای خرید هواپیما از سه غول هواپیماساز را زیر سوال برده است، روند کند اجرای قراردادها و ورود قطره چکانی هواپیماها به ایران بود، زیرا با گذشت حدود 10 ماه از امضای قرارداد با بویینگ، ایرباس و سپس ATR تنها 7 هواپیما به ناوگان هوایی ایران افزوده شده است و این موضوع بارها از سوی مخالفان خرید هواپیماهای نو و حتی موافقان قراردادها هم مورد انتقاد قرارگرفته است اما وزارت راه و شهرسازی در واکنش به موج انتقادات نه تنها پاسخ مناسبی برای کندی فرآیند اجرا ارائه نمی‌داد، بلکه مسوولان حوزه هوایی همواره بر روند مثبت اجرای قراردادها تاکید داشتند تا اینکه قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی در مصاحبه‌یی با اشاره به کندی در روند اجرای قراردادهای خرید هواپیما از هشدار به 5 کشور اروپایی (انگلیس، آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیا) درباره این موضوع پرده برداشت و همچنین توضیحاتی را درباره افزایش همکاری با بویینگ برای خرید هواپیماهای بیشتر، احتمال بهبود همکاری‌های هوایی با کشورهای کره جنوبی، هند و... در آینده نزدیک ارائه داد.
اصغر فخریه‌کاشان با اشاره به اولتیماتوم جدی ایران به کشورهای اروپایی درباره قرارداد خرید هواپیماها می‌گوید: حدود یک ماه و نیم پیش، پنج سفیر از کشورهای اروپایی را فرا خواندم و رسما به آنها اعلام کردم که اگر اروپایی‌ها به شکلی جدی اجرای قرارداد را پیگیری نکنند ایران امکان تجدیدنظر در شرایط خود را دارداز این رو مقام‌های این کشورها باید به دولت امریکا فشار بیاورند تا مجوزهای لازم برای ورود هواپیما و قطعات مورد نیاز آنها را به ایران صادر کنند.
وی در گفت‌وگو با ایسنا، می‌افزاید: ایران جایگاه خود را در این تجارت به خوبی می‌داند و از این رو تمام تصمیم‌ها را در همین راستا اتخاذ کرده‌ایم.
به گفته فخریه کاشان، درطول ماه‌های گذشته کشورهایی مانند کره‌جنوبی، ایتالیا، دانمارک و هند اعلام آمادگی کرده‌اند تا با ایران توافق‌های جدی امضا کنند و از این رو طرف‌های اروپایی به خوبی مطلع هستند که عدم بهره‌گیری از شرایط امروز برای خودشان زیان‌بار است حتی اگر توافق ایران با این کشورهای جدید نهایی نشده باشد.
قائم‌مقام وزیرراه و شهرسازی با اشاره به نحوه تعامل با بویینگ می‌گوید: این شرکت در امریکا جایگاه متفاوتی دارد و ترامپ نمی‌تواند قرارداد فروش هواپیمای این شرکت به ایران را لغو کند زیرا مستقیما مخالف وعده‌های او در اشتغال‌زایی است، ایران بویینگ را تشویق کرد که ضمن پیگیری درخواست‌های خود از دولت امریکا، حضور خود در ایران را گسترده‌تر کند و با ایرلاین‌های جدید قرارداد ببندد که توافق با آسمان و قشم ایر بخشی از آن بود.
فخریه کاشان با بیان اینکه نهایی کردن قرارداد خرید امریکا از غول‌های بزرگ هواپیماسازی، پازلی پیچیده است که نیاز به حرکاتی دقیق دارد، تاکید می‌کند: باید در قبال تاریخ کشور مسوول باشیم و از این رو در قراردادهای خرید هواپیما تمام جوانب کار را لحاظ کردیم و در جریان این قراردادها، بوئینگ و ایرباس برای نخستین‌بار در قبال دریافت پیش‌پرداخت‌های ایران، ضمانتنامه رسمی صادر کردند که یک بانک در عمان آن را تایید کرد و ایران هم نوسان‌های آن را با معادل‌سازی ریال عمان با دلار مدیریت کرد.
وی یادآور می‌شود: تمام این اقدامات انجام شده است تا قراردادهای فروش هواپیما به ایران در بهترین حالت خود اجرایی شود، از این رو انتقادات وارده درباره ایجاد مشکل در قراردادهای خرید هواپیما یا مغرضانه است یا منتقدان به‌طور دقیق در جریان قضایا نیستند و تنها یک روی سکه را می‌بینند زیرا فرآیند فروش هواپیما به ایران روند طبیعی خود را طی می‌کند و اگر این روند کند شده براساس تصمیم ایران بوده است که می‌تواند در آینده نزدیک نتایج خود را بطور کامل نمایان کند و در این راستا هیچ جای نگرانی وجود ندارد و ایران تمام تصمیم‌ها را بر اساس ارزیابی از منافع و شرایط تجارت بین‌المللی اتخاذ کرده است.
3 عامل بازدارنده در خرید هواپیما
وی با بیان اینکه ایران در قراردادهای خود برای خرید هواپیما با سه هواپیماساز بزرگ دنیا تمام ابعاد احتمالی را در نظر گرفته است، اظهار می‌کند: آنچه امروز در روند ورود هواپیماهای جدید به کشور مطرح می‌شود، نه تنها نشان‌دهنده ضعف ایران نیست که حتی با نگاهی دقیق به ابعاد ماجرا می‌توان فهمید که مسوولان ایرانی چگونه تلاش کردند که شرایط کشور را در این قراردادها بهبود بخشیده و منافع ملی را در آن لحاظ کنند.
فخریه‌کاشان با اشاره به تعهد ایرباس، بویینگ و ATR در قراردادهای فروش هواپیما به ایران تصریح می‌کند: براساس این قراردادها، شرکت‌های هواپیماساز تعهد کردند که بخشی از تامین مالی هواپیماهای جدید ایران را خودشان به عهده گیرند و بر این اساس، ATR۱۲ فروند، بویینگ ۸ فروند و ایرباس ۱۹ فروند از هواپیماهای فروخته شده به ایران را تامین مالی می‌کنند.
قائم‌مقام وزیر راه‌وشهرسازی از فاینانس به عنوان یکی دیگر از راه‌های تامین مالی ایران در قراردادهای خرید هواپیما یاد می‌کند و می‌گوید: ایران با یک شرکت فاینانس‌کننده قراردادی نهایی را پاراف کرده و این موضوع به معنای آن است که کار در این حوزه نهایی شده و به محض تصمیم ایران، فاینانس اجرایی می‌شود.
به گفته وی، در چارچوب این توافق فاینانس ۴۲فروند ایرباس، ۳۵ فروند بویینگ و ۲۰ فروند ATR شامل تعهد شرکت طرف قرارداد با ایران می‌شود که منابع آن درنظر گرفته شده و کار در این حوزه نهایی است.
این مقام مسوول، کمک ۳۳۰ میلیون دلاری صندوق توسعه ملی به خرید هواپیماهای جدید را منبع سوم تامین مالی ایران‌ایر می‌داند و می‌گوید: ایران ابتدا مبلغی را به عنوان پیش‌پرداخت در اختیار هواپیماساز قرار دهد و پس از آن بر اساس مدلی که تعریف شده، به تدریج درآمدها از محل پرواز هواپیماها به دست آمده و در چارچوب پرداخت‌های بعدی وارد حوزه اجرایی قرارداد شوند تا به این ترتیب ایران ایر بتواند از ۳۳۰ میلیون دلار پیش‌پرداخت ابتدایی به عنوان تنخواه استفاده کند و این مبلغ را همواره در گردش نگه دارد.
قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی با بیان سه عامل بازدارنده در مسیر اجرای این مدل از پیش طراحی شده، می‌گوید: نخستین اتفاق در این مسیر روی کار آمدن رییس‌جهوری جدید امریکا بود، ترامپ در آغاز کار خود حرف‌های غیرقابل قبولی را مطرح کرد که نه تنها برای ایران که برای طرف‌های اروپایی هم پذیرفتنی نبودند.
فخریه‌کاشان در تشریح دومین اتفاق به وجود آمده در مسیر قرارداد خرید هواپیما اظهار می‌کند: پس از ورود نخستین فروند از هواپیماهای خریداری شده، ایران با مسائل جدیدی روبه‌رو شد که پیش از آن امکان پیش‌بینی درباره‌شان وجود نداشت، مسائلی که در رفتار قطعه‌سازان، فروشندگان و ارائه‌کنندگان خدمات به ایران تاثیراتی جدی به وجود می‌آورد، این موضوعات قبل از روی کار آمدن ترامپ مطرح نبودند اما امروز نیاز به بررسی و پیگیری جدی آنها وجود دارد. قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه طبق اصول ارائه شده از سوی دولت امریکا تمام قطعات به کار رفته در هواپیماهای فروخته شده به ایران نیاز به دریافت مجوز ECCN (کد دسته‌بندی صادرات) دارند، می‌گوید: هرهواپیمایی که به مرحله نهایی تولید رسیده و به خریدار تحویل می‌شود ۱۵۰هزار آیتم مختلف دارد که همه آنها برای رسیدن به ایران نیاز به دریافت مجوز دارد، برای مثال ایران در توافق با ایرباس تخفیف‌هایی گرفته است که بخشی از آنها مربوط به سیمیلاتور (شبیه‌ساز) پرواز می‌شود، این دستگاه‌ها هم که جزو تعهد ایرباس به ایران محسوب می‌شوند نیاز به دریافت مجوز داشتند که باید برای آنها برنامه‌ریزی دقیق انجام می‌شد و ایران به این نتیجه رسید که باید قبل از تحویل هواپیماها تدارک تمام این مسائل دیده شود.
فخریه‌کاشان درباره سومین عامل اثرگذار در تغییر رویکرد ایران، می‌افزاید: پس از نهایی شدن نخستین قراردادهای بسته شده میان ایران و هواپیماسازهای بزرگ مشخص شد که شرایط بازار امروز به نفع ایران در حال تغییر کردن است و بسیاری از شرکت‌ها به دنبال آن هستند که در ایران حضور جدی داشته باشند از این رو تلاش کردیم شرایط را به‌گونه‌یی مدیریت کنیم که ایران از تمام امکانات موجود در این عرصه استفاده کرده و منافع خود را در بالاترین سطح ممکن لحاظ کند.
فشار به اروپا با افزایش همکاری با امریکا
فخریه‌کاشان می‌گوید: با در نظر گرفتن این سه اتفاق ایران تصمیم گرفت که در شرایط نهایی کردن اقدامات خود در بازار به هیچ عنوان عجله نکرده و با بررسی تمام ابعاد دست خود را برای تصمیم‌گیری باز کند و این موضوع به هیچ عنوان صحت ندارد که در مسیر اجرای قرارداد مشکلاتی به وجود آمده یا ایران توان پرداخت منابع مورد نیاز برای دریافت هواپیماها را نداشته است.
قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه ایران در این زمان شرایط بازار را به‌طور کامل محک می‌زند، می‌گوید: در کنار ارزیابی شرایط بازار، یک مشاور خارجی استخدام کردیم و در جریان توافقات نهایی مدل مالی جدید خود را منتشر کردیم. در حال حاضر پنج شرکت لیزینگ هوایی بین‌المللی این اسناد را دریافت کردند و روی آنها کار می‌کنند.
3 روز تا پایان ضرب‌الاجل
به گفته وی، در تاریخ ۱۵ سپتامبر امسال (۲۴ شهریور) زمان ارائه شده از سوی ایران به پایان می‌رسد و این شرکت‌ها پیشنهادهای نهایی خود را ارائه می‌کنند و ایران در جریان این پیشنهادها قدرت چانه‌زنی خود را افزایش داده و برای طرف‌هایی که تاکنون با آنها کار می‌کردیم رقبای جدید تراشیده‌ایم تا تمام تخم‌مرغ‌های‌مان را در یک سبد نگذاشته باشیم و شرایط ایران بهتر از هر زمان دیگری باشد.
فخریه‌کاشان با اشاره به فعالیت جدی شرکت‌های هواپیماساز در حفظ بازار ایران به تعهد شرکت ایرباس اشاره می‌کند و می‌گوید: این هواپیماساز اعلام کرده تمام شروط مورد نیاز برای انجام پروازهای نرمال و ایمن را در ایران تامین می‌کند و حتی اگر خود این شرکت قادر به تامین کردن نیازها نباشد، از دیگر طرف‌ها تهیه کند.
وی درباره تاثیر قراردادهای خرید هواپیما از سوی ایران در بازارهای جهانی هوایی می‌گوید: ایران باید تحلیلی دقیق از بازار دنیا داشته باشد. هر تجارت بر اساس سهم بازار شرایط خود را مشخص می‌کند و در این بازار ورود حتی یک دلارهم اهمیت بالایی دارد زیرا ایرباس و بویینگ برای به دست آوردن سهم بازار با یکدیگر رقابت می‌کنند و از این رو برای آنها بازار ایران اهمیت بسیار زیادی دارد.
قائم‌مقام وزیر راه و شهرسازی می‌افزاید: از این رو، وقتی قرارداد ایران با ایرباس نهایی می‌شود، به معنای ورود پنج کشور اروپایی انگلیس، آلمان، فرانسه، ایتالیا و اسپانیاست، هر یک از این کشورها سهمی در این بازار دارند و بر هم خوردن قرارداد با ایران برای آنها ضررساز است بنابراین با شناخت دقیقی که از شرایط داشتیم ابتدا قرارداد را با بویینگ نهایی کردیم تا این موضوع فشاری به اروپایی‌ها وارد کند تا با قدرت و سرعت بیشتری به بازار ایران ورود کند.
