رییس دولت سیزدهم پس از سفری سه روزه به سمرقند ازبکستان و شرکت در بیست و دومین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای و دیدار با مقامات ۱۰ کشور ازبکستان، قرقیزستان، تاجیکستان، پاکستان، روسیه، چین، بلاروس، قزاقستان، هند و ترکیه به تهران بازگشت. در این سفر عضویت دائم ایران در سازمان همکاری شانگهای قطعی شد. در اولین بخش از برنامه‌های سفر به ازبکستان نشست مشترک هیات‌های عالیرتبه ایران و ازبکستان برگزار شد و رییسی در این نشست امضای اسناد میان دو کشور را جلوه خوبی از اراده طرفین برای توسعه روابط در حوزه‌های مختلف دانست و خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران همچنین در عرصه کشاورزی تجربیات خوبی دارد و کشاورزی می‌تواند یکی از زمینه‌های خوب همکاری بین دو کشور باشد. رییس‌جمهور ازبکستان هم در این نشست عنوان کرد: برگزاری کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور، تاسیس کمیسیون مشترک سرمایه‌گذاری، برگزاری چند همایش تجاری و علوم و فناوری بین دو کشور، باعث افزایش انگیزه گسترش همکاری‌ها و روابط تهران و تاشکند است. در نتیجه این تعاملات، حجم مبادلات تجاری دو کشور در یک‌سال گذشته ۷۳ درصد افزایش یافته است و تعداد کل شرکت‌های مشترک با ایران، یا شرکت‌هایی که با سرمایه ایرانیان در ازبکستان تاسیس شده به ۳۰۸ شرکت رسیده است و این موضوع باعث می‌شود که ما به توسعه روابط در آینده با امید بیشتری نگاه کنیم. در این نشست ۱۷ یادداشت تفاهم و سند همکاری و یک بیانیه مشترک میان مقامات عالی جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ازبکستان به امضا رسید. افزایش همکاری در عرصه‌های کشاورزی، انرژی، گمرک، تلاش برای توسعه همکاری‌های ورزشی، علمی، فناوری و نوآوری، افزایش تبادلات فرهنگی، همکاری در زمینه بهداشت و درمان، عملیاتی‌سازی حمل و نقل بین‌المللی از طریق بندر چابهار، همکاری‌های محیط زیستی، توسعه صنعت گردشگری و تسهیل صدور روادید برای تجار، اعضای محافل علمی و گروه‌های توریستی موضوع اسناد همکاری امضا شده میان مقامات دو کشور بود. رییس‌جمهوری اسلامی ایران صبح پنجشنبه ۲۴ شهریور در آغاز دومین روز سفر خود به ازبکستان، در هتل محل اقامت خود، با ژانگ مینگ دبیرکل سازمان همکاری شانگهای دیدار و گفت‌وگو کرد و در این دیدار با تشریح ظرفیت‌های گسترده کشورمان در زمینه‌های سیاسی، فناوری، اقتصادی و ترانزیتی، از آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای همکاری با سازمان همکاری شانگهای و کشورهای عضو در عرصه‌های مختلف خبر داد. همچنین دبیرکل سازمان همکاری شانگهای در این دیدار با اشاره به اقدامات دبیرخانه این سازمان برای عضویت دایمی جمهوری اسلامی ایران در این اتحادیه منطقه‌ای گفت: ایران کشوری بزرگ و تاثیرگذار است که می‌تواند نقش بسزایی در امنیت منطقه و جهان ایفا کند. جمهوری اسلامی ایران همچنین به عنوان یک کشور بزرگ در منطقه با تکیه بر اشتراکات تاریخی و تمدنی گسترده‌ای که با کشورهای منطقه دارد، روابط سیاسی و تجاری خوبی با اعضای سازمان همکاری شانگهای دارد. پس از آن سدیر جباروف رییس‌جمهور قرقیزستان با حضور در محل اقامت رییسی با وی دیدار و گفت‌وگو کرد. رییس قوه مجریه در این دیدار با اشاره به پیشرفت‌های گسترده علمی و فناوری جمهوری اسلامی ایران با وجود اعمال تحریم‌های گسترده، بیان کرد: ایران آمادگی دارد برای بهره‌مندی قرقیزستان از این دستاوردهای بزرگ تجربیات و دستاوردهای خود را با این کشور مبادله کند. رییس‌جمهور قرقیزستان هم با ابراز خرسندی از این دیدار، از کمک‌های پزشکی ایران به مردم کشورش در دوران همه‌گیری کرونا تشکر کرد و گفت: توسعه روابط با جمهوری اسلامی ایران در اولویت سیاست گسترش همکاری‌های دولت قرقیزستان است. دیدار با تجار و فعالان اقتصادی ایرانی مقیم ازبکستان برنامه دیگر صبح پنجشنبه رییسی بود که وی در این دیدار با تاکید بر ضرورت رفع مشکلات مبادلات مالی برای رفع دغدغه تجار و فعالان بازرگانی، دستگاه‌های مسوول را مامور پیگیری تحقق آن کرد. رییس دولت سیزدهم به عنوان برنامه بعدی خود در این سفر با امامعلی رحمان رییس‌جمهور تاجیکستان دیدار و گفت‌وگو کرد و سران دو کشور این دیدار در مورد مسائل منطقه‌ای، امنیتی و مشکلات مردم افغانستان رایزنی کردند. رییسی در ششمین برنامه کاری دومین روز سفر خود به ازبکستان، در هتل محل اقامت خود میزبان شهباز شریف نخست‌وزیر پاکستان بود و در این دیدار با مهم توصیف کردن روابط تهران و اسلام‌آباد، تاکید کرد: ایران برای گسترش روابط با پاکستان حد و مرزی قائل نیست. در این دیدار دو طرف از همکاری در حوزه انرژی استقبال و بر انجام پیگیری‌های لازم برای برداشته شدن موانع در این زمینه تاکید کردند. سران دو کشور ایران و پاکستان توافق کردند کمیته‌ای متشکل از مسوولان مربوط دو کشور برای پیگیری و اجرایی شدن این طرح‌ها تشکیل شود. در دومین روز این سفر سید ابراهیم رییسی و ولادیمیر پوتین روسای جمهور ایران و روسیه عصر پنجشنبه با یکدیگر دیدار و گفت‌وگو کردند و با مرور تفصیلی عرصه همکاری‌های اقتصادی، از پیشرفت‌های چشمگیر در روابط دو کشور به ویژه در عرصه‌های بانکی، حمل و نقل زمینی و دریایی، گمرک و انرژی ابراز خشنودی کردند.
رییسی در این دیدار تاکید کرد: همکاری‌های اقتصادی تهران-مسکو برای دو ملت و کشورهای منطقه مفید است. همچنین پوتین در این دیدار با اشاره به روابط گسترده تجاری مسکو-تهران، از افزایش رفت و آمد مقامات اقتصادی دو کشور ابراز خشنودی و بیان کرد: حجم تجارت بین دو کشور در سال گذشته میلادی ۸۱ درصد و در ۵ ماهه نخست امسال ۳۰ درصد افزایش یافته است. ضمن اینکه یک هیات از روسیه با حضور نمایندگان ۸۰ شرکت بزرگ روسی هفته آینده عازم ایران خواهد شد. رییس‌جمهوری اسلامی ایران در نطق خود در بیست و دومین اجلاس سران سازمان همکاری شانگهای با تاکید بر اینکه همگرایی در حوزه انرژی در سازمان همکاری شانگهای به توسعه بیشتر اقتصادی و نهایتا کاهش هزینه‌های امنیتی و اقتصادی و ثبات در منطقه و فرامنطقه کمک چشمگیری خواهد کرد، از آمادگی ایران برای ایفای نقش موثر در زمینه تأمین امنیت عرضه انرژی خبر داد. ریسی در سخرانی خود گفت: در سال‌های اخیر چندجانبه‌گرایی اقتصادی و سیاسی مورد تهدید جدی قرار گرفته و دولت امریکا با قلدرمآبی تمام درصدد تحمیل خواسته‌ها و قوانین داخلی خود بر نظام بین‌الملل و کشورهای دارای حاکمیت و استقلال برآمده و استفاده گسترده از اهرم «اجبار» را در دستور کار خود قرار داده است. بدون تردید، یکجانبه‌گرایی امریکا، به دنبال عقب نگه‌داشتن کشورها از مسیر توسعه مستقل خود است. سازمان همکاری شانگهای در مقابله با یکجانبه‌گرایی و تحریم‌های ظالمانه نیازمند اتخاذ راهکارهای نوین و تدابیر ویژه است؛ از آن جمله شکل‌دهی به تجارت پایدار میان اعضای این سازمان است که خود نیازمند توسعه مشترک زیرساخت‌ها در حوزه مبادلات مالی، تبادلات کالایی و مبادله داده‌ها میان کشورهاست. در این اجلاس عضویت ایران به صورت رسمی در سازمان همکاری شانگهای توسط شوکت میرضیایف رییس‌جمهور ازبکستان به عنوان میزبان این اجلاس اعلام شد. همزمان با این رویداد علی بهادری‌جهرمی سخنگوی دولت در توییتی نوشت: «لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به سازمان همکاری شانگهای پس از تصویب در دولت، جهت طی تشریفات قانونی تقدیم مجلس شد.» همچنین ولادیمیر پوتین رییس‌جمهور روسیه در سخنرانی خود در سازمان همکاری شانگهای در واکنش به عضویت دائم ایران در این سازمان با بیان اینکه عضویت کامل ایران در شانگهای «تغییری مثبت» به حساب می‌آید، عنوان کرد: ایران برای همکاری‌های منطقه‌ای نقش مثبتی را ایفا می‌کند. ما از پیوستن ایران به این سازمان به‌طور کامل حمایت می‌کنیم. در ادامه سفر رییس‌جمهوری اسلامی ایران به ازبکستان، در حاشیه اجلاس سازمان همکاری شانگهای رییسی با الکساندر لوکاشنکو رییس‌جمهور بلاروس دیدار و گفت‌وگو کرد و در این دیدار با بیان اینکه نقشه راه ارتقای سطح همکاری‌های تهران-مینسک آماده شده است، به تشریح ظرفیت‌های جمهوری اسلامی ایران در حوزه‌های مختلف به ویژه مسائل علمی و فناوری پرداخت و بیان کرد: ایران برای صادرات کالا و همکاری‌های مشترک با بلاروس آمادگی کامل دارد. رییس‌جمهور بلاروس هم در این دیدار با تاکید بر اهمیت تدوین نقشه راه ارتقای سطح همکاری‌های دو کشور، خاطرنشان کرد: بلاروس و جمهوری اسلامی ایران روابط بسیار خوبی با یکدیگر دارند و با توجه به ظرفیت‌های متقابل موجود، این روابط باید افزایش پیدا کند.
رییس سازمان توسعه تجارت خبر داد
دستور مهم تجاری رییس‌جمهوری
رییس سازمان توسعه تجارت می‌گوید رییس‌جمهوری در جریان دیدار با اعضای پیمان شانگهای، دستورات جدیدی را در نحوه تعامل با این کشورها ارایه کرده است.
به گزارش ایسنا، علی‌رضا پیمان‌پاک اظهار کرد: در چند مورد تاکیداتی صورت گرفت که یکی از این موارد، تجارت کالا بود تا از فرصت اجلاس استفاده و برای توسعه تجارت بین کشورهای عضو شانگهای اقدامات لازم انجام شود. در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۱، رشد قابل توجهی درخصوص صادرات با اعضای شانگهای داشتیم و صادرات ما بیش از ۹ میلیارد دلار بود. این نشان از دیپلماسی فعال در خصوص کشورهای عضو شانگهای دارد.
او ادامه داد: در جلساتی که رییس‌جمهوری با روسای کشورهای عضو شانگهای داشتند، بر توسعه تجارت و رفع موانع و چالش‌ها تاکید شد. در بحث مالی و بانکی با کشورهایی مثل روسیه، بلاروس و قزاقستان، اقدامات خوبی انجام داده‌ایم تا از مسیرهای جایگزین استفاده کنیم. علاوه بر این حذف دلار و یورو در دستور قرار داده خواهد شد و به طرف‌های مقابل پیشنهاد استفاده از بیمه‌ها و کانال‌های مالی جدید که بانک مرکزی ما در نظر گرفته، ارایه شد.
رییس سازمان توسعه تجارت تصریح کرد: رییس‌جمهوری تاکید بر توسعه تجارت آزاد داشتند، ما تجربه خوبی را در حوزه اوراسیا داشتیم. ۸۰ درصد اقدامات به نتیجه رسیده، آذرماه بحث کارشناسی را نهایی خواهیم کرد و مورد امضا قرار می‌گیرد و برای تصویب به مجالس می‌رود. این اولین تجربه تجارت آزاد ما خواهد بود، کشورهای اروسیا که اکثرا عضو سازمان شانگهای هستند و رییس‌جمهور پیشنهاد دادند که بحث تجارت آزاد را در حوزه شانگهای نیز دنبال کنیم.
وی گفت: موضوع دیگری که رییس‌جمهور مطرح کردند، استفاده از ظرفیت‌های ترانزیتی بین اعضای سازمان شانگهای است، ما کریدور شمال-جنوب را داریم و در چند ماه اخیر بر آن تمرکز کردیم و ظرفیت‌های ترانزیتی را توسعه دادیم اما حجم کار وسیع است و نیازمند مشارکت اعضای شانگهای است. پیمان‌پاک با بیان اینکه اعضا سازمان شانگهای آمادگی خود را برای مشارکت در توسعه زیرساخت‌ها اعلام کردند، درباره جذب سرمایه‌گذاری، بیان کرد: در جلسه رییس‌جمهور کشورمان با رییس‌جمهور روسیه، در خصوص کریدور شمال-جنوب بحث و بر دو موضوع تاکید شد، موضوع اول تکمیل خطوط راه آهن رشت-آستارا و موضوع دوم افزایش ناوگان دریایی در خزر و توسعه بنادر شمالی خزر بود.
رییس سازمان توسعه تجارت که در یک برنامه تلوزیونی صحبت می‌کرد، ادامه داد: در حوزه شرق-غرب صحبت‌های جدی با کشور چین مطرح شد تا این ظرفیت‌ها را توسعه دهیم. در حال حاضر ظرفیت‌هایی را برای توسعه کالایی داریم اما وقتی بخواهیم تجارت را با کشورهای عضو شانگهای توسعه دهیم باید زیرساخت‌هایمان توسعه دهیم و ابزارهایی مانند کشتی، واگن و… نیاز داریم.
وی افزود: در حوزه بحث‌های نرم و گمرکات، مشابه توافقنامه‌ای که چند ماه گذشته بین ۳ کشور ایران، آذربایجان و روسیه امضا شد، با سایر کشورها نیز مذاکراتی انجام شده است. تمام این اقدامات منجر به توسعه تجارت و ایجاد درآمد پایدار برای جمهوری اسلامی می‌شود.
پیمان‌پاک درباره تشکیل بازار برق منطقه شانگهای، گفت: بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان انرژی جهان، از جمله ایران و روسیه عضو اتحادیه شانگهای هستند و بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان انرژی جهان مانند چین و هند نیز عضو اتحادیه هستند. رییس‌جمهوری اشاره به این موضوع داشتند که باید ساز و کاری برای همکاری‌های پایدار در حوزه امنیت انرژی تعریف شود. باید در سایر حوزه‌های انرژی امکان مبادلات پایدار انرژی وجود دارد و باید مساله تامین انرژی امن و پایدار شود.
رییس سازمان توسعه تجارت با اشاره به اینکه موضوع امنیت غذایی نیز در این دیدارها مورد تاکید قرار گرفت، خاطرنشان کرد: رییس‌جمهوری به موضوعاتی مانند سلامت و استفاده از ظرفیت‌های ایران در حوزه سلامت تاکید کردند، تا صادرات تجهیزات پزشکی، داروهای بیوتکنولوژی و خدمات گردشگری سلامت به کشورهای عضو شانگهای توسط ایران صورت گیرد.
