تعادل |
پس از اجرایی‌شدن نظام جدید پرداخت یارانه به دهک‌های درآمدی، دولت در گام دوم یارانه ارزی را از برخی کالاهای اساسی حذف کرد. این اقدام با هدف مردمیسازی نظام پرداخت یارانه‌ها و اصلاح نحوه پرداخت یارانه کالاهای اساسی انجام شد و دولت اعلام کرد که به‌جای پرداخت یارانه به کالا، مردم یارانه معیشتی دریافت می‌کنند. اصلاح یارانه‌ها از آرد صنف و صنعت شروع شد که به‌دنبال آن، نان‌های حجیم، ماکارونی، انواع محصولات قنادی و محصولات نشاسته‌دار با افزایش قیمت روبرو شدند. به دنبال آن هم اتاق اصناف ایران هم پیرو اطلاعیه ستاد تنظیم‌بازار درباره مردمیسازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها، نرخ حداکثری فروش انواع لبنیات، روغن، مرغ و تخممرغ را برای مصرفکننده در سراسر کشور را اعلام کرد. حال طبق اعلام روز گذشته معاون تجارت و خدمات وزارت صمت، همه کالاهای اساسی شامل روغن نباتی، گوشت مرغ، تخممرغ و لبنیات، اعم از تاریخ تولید قبل از تغییر قیمت‌ها و بعد از آن، در حال حاضر با قیمتهای جدید عرضه می‌شود.
بخشنامه جدید وزارت صمت
علیرضا شاه میرزایی، معاون تجارت و خدمات وزارت صمت در نامه‌ای به مدیران کل صنعت، معدن و تجارت ۳۱ استان و جنوب کرمان اعلام کرد که در راستای تقویت جریان تامین و توزیع کالاهای اساسی شامل روغن نباتی، گوشت مرغ، تخممرغ و لبنیات، مطابق تصمیمات ستاد تنظیم بازار کشور از تاریخ اجرای قیمتهای مصوب جدید، باید این کالاها، اعم از تولید قبل از تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ و بعد از آن تاریخ با قیمتهای جدید عرضه شود. وی همچنین تاکید کرده که نظارت‌های لازم نیز در رعایت سقف قیمتهای جدید اعلامی انجام می‌شود. گفتنی است چهارشنبه شب، مبلغ کمک معیشتی واریز شده بابت ماه اول، از ساعات پایانی قابل برداشت و از پنجشنبه قیمت جدید روغن، مرغ، تخممرغ و لبنیات اعمال شد. بر این اساس از روز پنجشنبه، اتاق اصناف ایران پیرو اطلاعیه ستاد تنظیم‌بازار درباره مردمیسازی و توزیع عادلانه یارانه‌ها، نرخ حداکثری فروش انواع لبنیات، روغن، مرغ و تخممرغ را برای مصرفکننده در سراسر کشور اعلام کرد. بر اساس این اطلاعیه نرخ حداکثری فروش ۹قلم کالای اساسی به این شرح است: «قیمت مصرفکننده هر کیلوگرم شیر خام ۳/ ۲درصد چربی درب دامداری ۱۲۰هزار ریال»، «قیمت مصرفکننده شیر نایلونی ۹۰۰گرمی کم‌چرب ۱۵۰هزار ریال»، «قیمت مصرفکننده شیر پاستوریزه بطری یک لیتری کم‌چرب ۱۸۰هزار ریال»، «قیمت مصرفکننده ماست دبه‌‌‌‌‌‌‌‌ای ۵/ ۲کیلویی کم‌چرب ۴۹۸هزار ریال»، «قیمت مصرفکننده پنیر UF نسبتا چرب ۴۰۰گرمی ۳۷۰هزار ریال»، «قیمت مصرفکننده روغن مایع آفتابگردان ۸۱۰گرمی پخت و پز ۶۳۰هزار ریال»، «قیمت مصرفکننده روغن مایع ۸۱۰گرمی سرخ‌کردنی۶۲۰هزار ریال»، «قیمت مصرفکننده هر کیلوگرم مرغ گرم ۵۹۸هزار ریال» و «قیمت مصرفکننده هر کیلوگرم تخممرغ ۳۹۸هزار ریال.»
جزییات کالابرگ الکترونیک
د رهمین راستا، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده که سخت‌افزار جدیدی بنام کالابرگ ایجاد نمی‌شود، بلکه از زیرساخت‌های موجود مانند کارت‌های بانکی استفاده خواهد شد و در مرحله‌ای که سامانه تکمیل و اعلام شود، افراد مایل به دریافت کالای ارزان، می‌توانند به مکان‌های مشخص مراجعه کنند. بنا به توضیحات محمدصادق مفتح یکی از طرح‌های دولت این است که به جای پول نقد، یارانه را در قالب کالای ارزان عرضه کند تا مطمئن شود، میزان گوشت، شیر و غیره که بر اساس استانداردهای بهداشتی، یک خانواده باید دریافت کند، دریافت کرده است. این یک حلقه تکمیلی پرداخت یارانه‌ها است. اما بعد از اینکه امکانات زیرساختی فراهم شد، به افراد اختیار داده می‌شود که هم بتوانند به صورت ریال و هم به صورت کالا این یارانه را دریافت کنند. او افزاد: یعنی افراد می‌توانند به جای اینکه پول را دریافت کنند و مرغ با قیمت بالاتر بخرند، در یک کیلوگرم مشخص به ازای هر نفر کالاهای اساسی را ارزان‌تر بخرند. این امکان به مرور زمان فراهم خواهد شد. بر این اساس دهک فرد و یارانه تخصیص داده شده به او با کد ملی مشخص می‌شود. اما چیزی به اسم کوپن بانکی وجود نخواهد داشت. بلکه نظام سبد کالا مبتنی بر کارت‌های بانکی که در اختیار مردم هست، اجرا می‌شود. با این روش بعد از تکمیل سامانه، افراد مایل به دریافت کالای ارزان، می‌توانند به مکان‌های مشخص مراجعه کنند. این طرح در حال تکمیل است اما فعلا صرفا پرداخت پول مستقیم انجام می‌شود.
مبلغ یارانه برای جاماندگان محفوظ است
قائم‌مقام وزیر صمت در امور بازرگانی در خصوص اعتراض نسبت به دهک‌بندی صورت گرفته و دریافت نکردن یارانه جدید از سوی برخی افراد نیز توضیح داده: تا سه ماه آینده امکان ثبت‌نام و ویرایش اطلاعات در سامانه hemayat.mcls.gov.ir وجود خواهد داشت و مبلغ یارانه برای افرادی که اطلاعات آنها تایید شود از روز اول پرداختی‌ها، محفوظ است. این یارانه به بیش از ۸۵ درصد افراد تعلق می‌گیرد و تنها به کسانی که در گروه ۱۰ درآمدی قرار می‌گیرند مبلغ کمتری پرداخت خواهد شد که تشخیص آن هم نیز ملاک‌هایی از جمله گردش حساب، معاملات انجام شده و غیره دارد. به گفته این مقام مسوول مردم می‌توانند تخلفات گران‌فروشی در غیر از اقلام چهارگانه‌ای که اصلاحات قیمت روی آنها انجام‌شده را به سامانه ۱۲۴ گزارش دهند و با سازوکار جدید این سامانه که امکان نرم‌افزاری آن ایجادشده است، شکایات به‌صورت مستقیم از طریق سامانه سیمبا به تعزیرات حکومتی منتقل می‌شود، ضمن آنکه شماره تلفن ۱۲۴ نیز به‌صورت شبانه‌روزی شکایات را دریافت و رسیدگی خواهد کرد.
کالاهایی که می‌توان با یارانه جدید خرید
در برنامه اصلاحات ارز ترجیحی دولت، عموم شهروندان ماهانه ۳۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند. این پول قرار است جبران‌کننده افزایش قیمت کالاهای اساسی در نتیجه اجرای برنامه اصلاح ارز ترجیحی باشد. بنابر اعلام دولت، این مبلغ از انتهای هفته گذشته قابل گذشته قابل برداشت است و سرپرستان خانوار مجاز به خرج کردن آن هستند. اما قدرت خرید این یارانه در حال حاضر چقدر است؛ نگاهی به قیمتهای روز بازار، نشان می‌دهد که یارانه جدید با هزینه سبد کوچکی از اقلام ضروری زندگی برابری می‌کند. از زمان این تغییر و تحول، قیمت دلار به کانال ۳۰ هزار تومانی وارد شده است. این اتفاق از این جهت حائز اهمیت است که تا پیش از این دولت اقلام ضروری را به نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی یا هم ارز ترجیحی تامین کرده است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد، نشان می‌دهد، اکنون برای خرید، دو کیلوگرم مرغ، یک کیلوگرم تخممرغ، یک بطری روغن، یک نایلون شیر، ۴۰۰ گرم پنیر و یک کیلوگرم ماست باید ۲۹۸ هزار تومان خرج کرد. برای خانوارهایی که با این الگو قصد خرج کردن یارانه جدید را دارند، در نهایت تنها دو هزار تومان از ۳۰۰ هزار تومان باقی می‌ماند. تازه این در حالی است که با ادامه این وضعیت، قیمت اقلام ضروری در بازار مصرف همچنان ثابت باقی بماند. به موجب قانون بودجه ۱۴۰۱، دولت مکلف است اقلام ضروری مردم را به نرخ شهریور سال ۱۴۰۰ در بازارهای مصرف عرضه کند. با این حال در روزهای گذشته در شبکه‌های اجتماعی، اخبار مربوط به مراجعه کم سابقه مردم به فروشگاه‌های عرضه‌کننده اقلام ضروری مدام در حال دست به دست شدن بود. پرداخت یارانه ۳۰۰ هزار تومانی در ماه، بخشی از برنامه اصلاح ارز ترجیحی دولت سیزدهم بود که عاقبت بعد از اتمام تعطیلات عید فطر به اجرا درآمد. در این برنامه سازمان هدفمندی یارانه‌ها به استناد آمارهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای دهک‌های چهارم تا نهم جامعه ماهانه ۳۰۰ هزار تومان یارانه درنظر گرفته است. این یارانه برای شهروندان دهک‌های اول تا سوم ۱۰۰ هزار تومان بیشتر است. چنین یارانه‌ای به دهک دهم تعلق نمی‌گیرد و اعضای این گروه درآمدی تنها مشمول استفاده از یارانه نان، دارو و بنزین هستند.
بررسی قیمت مرغ بعد از آزادسازی یارانه‌ها
قیمت مصوب مرغ طبق آمارهای رسمی نسبت به فروردین امسال کیلویی ۲۸ هزار تومان و درقیاس با اردیبهشت پارسال ۳۴ هزار تومان رشد داشته است. قیمت جدید مرغ که از جمعه ۲۳ اردیبهشت در خرده فروشی‌های سطح شهر اعمال شده، ارزش این کالا را به ازای هر کیلو ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان رسانده است. طبق اعلام مرکز آمار قیمت مرغ به‌طور متوسط در فروردین ۱۴۰۱ کیلویی ۳۲ هزار و ۱۰۰ تومان بوده است. حالا قیمت جدید مرغ با نرخ فروردین تقریبا ۸۵ درصد اختلاف دارد. یک سال قبل یعنی اردیبهشت ۱۴۰۰ قیمت مرغ کیلویی ۲۵ هزار و ۸۰۰ تومان بود. افزایش قیمت مرغ به کیلویی ۵۹ هزار و ۸۰۰ تومان یعنی رشد قیمت ۱۳۰ درصدی آن درقیاس با اردیبهشت پارسال. برهمین اساس، در خانوار دو نفره مجموع دریافتی یارانه‌ها ۱۹۴ هزار تومان بود. ۱۰۳ هزار تومان یارانه معیشتی و ۹۱ هزار تومان یارانه نقدی. هزینه خرید شش کیلو مرغ برای آنها تقریبا ۱۹۳ هزار تومان محاسبه می‌شد. حالا آنها روی هم ۶۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند و احتمالا ۳۶۰ هزار تومان یابت خرید مرغ کنار می‌گذارند. خانواده سه‌نفر تا قبل اردیبهشت امسال ۱۳۸ هزار تومان یارانه معیشتی و ۱۶۶ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه نقدی یعنی در مجموع ۲۷۴ هزار و ۵۰۰ تومان دریافت می‌کردند و آنها الان ۹۰۰ هزار تومان یارانه می‌گیرند. خرید ۹ کیلوگرم مرغ برای آنها تا هفته قبل ۲۹۰ هزار تومان خرج داشت و الان حدود ۵۴۰ هزار تومان.
باید زیرساخت حذف ارز ترجیحی مهیا می‌شد
در همین حال، رییس مجمع عالی واردات درباره حذف ارز ترجیحی و تاثیر آن بر روند واردات کشور گفت: از یک دیدگاه اگر درست این کار انجام می‌شد، قطعا خیلی خوب بود ولی به دلیل زمان نامناسب و عدم دوراندیشی با این مشکل جامعه مواجه شده است. در حالی که یکسان شدن ارز و تجارت در کل کشور می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد. علیرضا مناقبی در ادامه افزود: برای واردکنندگان قانونی و قانونمند با حذف ارز ترجیحی اتفاق خاصی نمی‌افتد چون اکثر واردکنندگان قانونی از ارز ترجیحی استفاده نمی‌کردند و عده خاصی از ارز ترجیحی و دلار 4200 تومانی برای کالاهای خاص استفاده می‌کردند. او بابیان اینکه قطعا با این کار جلوی بسیاری از رانت‌ها در حوزه واردات گرفته می‌شود فقط اجرا و عملکرد آن باعث شد که جامعه با مشکل مواجه شود، به «ایلنا» گفته است: باید قبل از حذف ارز ترجیحی، زیرساخت‌های این کار و شرایط اجتماعی را درست می‌کردیم که این پول مستقیم به جیب مردم رود نه اینکه 300 یا 400 هزار تومان یارانه بدهیم؛ چون دادن یارانه خودش عامل این می‌شود که اثر بد و مخرب روی قیمت‌ها بگذارد که به خودی خود ما در همین روزها هم آن را می‌بینیم. البته هنوز روزهای اول اجرای آن است و یک جو احساسی نسبت به این قضیه وجود دارد اما قطعا اثر نامطلوب آن وجود دارد. تا آرام آرام این قضیه جا بیفتد و تعادل ایجاد شود.
