تعادل|
جزییات تجارت ایران با کشورهای ۱+۵از سوی گمرک منتشر شد. رصد آمارها بیانگر این است که تجارت بین ایران با کشورهای «چین، روسیه، فرانسه، انگلیس، امریکا وآلمان» به بیش از ۳۸.۶ میلیون تن کالا به ارزش ۲۴ میلیارد دلار می‌رسد که سهم صادرات ۲۸میلیون تن و به ارزش ۹میلیارد و ۸۳۶ میلیون دلار بوده است.
در مقابل میزان واردات ایران از این کشورها ۱۰ میلیون و ۵۴۵ هزار تن به ارزش ۱۴ میلیارد و ۱۶۱ میلیون و ۷۵۵ هزار دلارعنوان شده که نسبت به سال ۹۶ به لحاظ وزنی کاهش ۱۴ درصدی و از نظرارزشی کاهش ۱۹ درصدی را تجربه کرده است. تحلیل داده‌های آماری حاوی یک نکته مهم است؛ این تصور که خروج امریکا از برجام موجب شده، سهم کشورهای «امریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و آلمان» از تجارت با ایران به نفع «چین و روسیه» تغییرکند چندان درست نیست؛ چراکه مطابق آمارها، صادرات ایران به «چین» درسال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۶ حدود ۸میلیون تن کاهش پیدا کرده، اما از لحاظ ارزش ۵۰ میلیون دلار افزایش داشته است.
نمای صادرات با پنج بعلاوه یک
جزییات تجارت خارجی ایران بیانگر این است که ایران۲۶ میلیون و ۹۵۶ هزار و ۱۲۳ تن کالا به ارزش ۹ میلیارد و ۷۷ هزار و ۱۲۳ هزار و ۲۳۴ دلار به کشور چین صادر کرده، که ۹۶ درصد وزن و ۹۲ درصد ارزش صادرات کالاهای ایرانی به ۱+۵ را به خود اختصاص داده است.
داده‌های منتشر شده از سوی گمرک ایران نشان از این دارد که در سال ما قبل خروج امریکا از برجام، نیز «چین» با خرید ۳۵ میلیون و ۱۳۱هزار و ۳۴۰تن کالا از ایران به ارزش ۹ میلیارد و ۱۲ میلیون و ۳۶۴هزار و ۴۲۸ دلار اولین شریک تجاری ایران بوده که بیش از ۹۸ درصد وزن و ۹۱درصد ارزش صادرات کشورمان به ۱+۵ را به خود اختصاص داده بود. بنابر این داده‌ها، این تصور که خروج امریکا از برجام موجب شده، سهم کشورهای «امریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و آلمان» از تجارت کشورمان به نفع «چین و روسیه» تغییرکند چندان درست نیست. چراکه مطابق آمارها، صادرات ایران به چین درسال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۶ حدود ۸میلیون تن کاهش پیدا کرده، اما از لحاظ ارزش ۵۰ میلیون دلار افزایش داشته است. اما ببینیم وضعیت تجارت ما با روسیه چگونه رقم خورده است؟ براساس آماری که گمرک ایران منتشر کرده، «روسیه» با یک میلیون و ۵۱ هزار و ۷۱ تن به ارزش ۵۰۴ میلیون و ۵۷۵ هزار و ۶۲۴ دلار مقصد بعدی کالاهای ایرانی با سهم۳.۷ درصدی وزن و ۵.۱ درصدی ارزش صادرات کالاهای ایرانی به ۱+۵ بوده است. این آمار نشانگر این است که تجارت ایران با این کشور دراین بازه زمانی نسبت به سال ۱۳۹۶ رشد ۱۰۰ درصدی در وزن و ۷۲.۵ درصدی در ارزش را تجربه کرده است.
نگاهی دیگر به آمارها نشان می‌دهد، صادرات ایران به «فرانسه» نیز در سال گذشته ۲۹۱۱ به ارزش ۸ میلیون و ۷۶۱ هزار و ۴۰۸ دلار بوده است. همچنین میزان صادرات به «انگلیس»۷۲۹۳ تن به ارزش ۱۳میلیون و ۲۸هزار و ۲۷۷ دلارعنوان کرده است. اما در همین بازه زمانی، ایران توانسته ۳۹ هزار و ۱۹۷ تن به ارزش ۲۳۳ میلیون و ۶۳ هزار و ۴۰۴ دلار کالا به کشور «آلمان» صادر کند. این آمارها نشان از این دارد که صادرات ایران به این کشورها نسبت به سال ۱۳۹۶ به ترتیب با کاهش ۳۰ میلیون دلاری با فرانسه، ۳۶ میلیون دلاری با انگلیس، ۱۲۷ میلیون دلاری با آلمان همراه بوده است. از سوی دیگر، رصد تجارت خارجی ایران نیز نشان می‌دهد، امریکا در سال ۱۳۹۶ و پیش از خروج از برجام ۳۵۵۴ تن کالا به ارزش ۱۳۲ میلیون و ۳۱۸ هزار و ۴۱۵ دلار از ایران خریداری کرده بود که در سال گذشته این میزان به ۶۶ تن به ارزش ۱۳۶ هزار و ۵۳۹ دلار رسید.
وضعیت واردات از شش کشور
از سوی دیگر، بنابر آمارهای منتشر شده از سوی گمرک، ایران در سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۰ میلیون و ۵۴۵ هزار تن کالا به ارزش ۱۴ میلیارد و ۱۶۱ میلیون و ۷۵۴ هزار و ۸۶۱ دلار از این شش کشور واردات داشته که به دلیل هدفمند شدن واردات و سوق آن به کالاهای اساسی و نهاده‌های تولید و ممنوعیت واردات کالاهای لوکس با وجود افزایش ۱.۱میلیون تنی (رشد ۱۲ درصدی) واردات از کشورهای ۵+۱ نسبت به سال ۱۳۹۶، شاهد کاهش ۲۹ درصدی ارزش واردات از این کشورها هستیم.«چین» با سه میلیون و ۵۶۱ هزار تن به ارزش ۹ میلیارد و ۸۴۳ میلیون دلار، سهم ۳۳.۷درصدی در سبد وارداتی ایران دارد.
«آلمان» نیز با یک میلیون و ۲۵۷ هزار تن به ارزش یک میلیارد ۸۵۱ میلیون دلار، سهم ۱۳درصدی از واردات ایران را به خود اختصاص داده است. در این میان، روسیه نیز با دو میلیون و ۹۳۳هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۷۰ میلیون دلار، سهم ۷.۵درصدی را از آن خود کرده است. «انگلیس» هم با ۲ میلیون و ۷۶۴ هزارتن به ارزش یک میلیارد و ۳۳ میلیون دلار و سهم ۷.۳ درصد و «فرانسه» با ۱۲ هزار و ۳۹۰ تن به ارزش ۲۸۴میلیون و ۲۸۲هزار دلار و سهم دو درصد، به ترتیب شرکای طرف معامله کشورمان در عرصه واردات بودند. نهایتا «امریکا» با ۱۵هزار و ۹۴۵ تن به ارزش ۷۹ میلیون و ۹۱۸ هزار دلار و سهم نیم درصدی کمترین میزان صادرات به ایران را داشته است.
مقایسه روند واردات در ۹۶ و ۹۹
حال ببینیم که واردات ایران از کشورهای ۱+۵ در سال ۱۳۹۶ و ۱۳۹۹با چه تغییراتی روبرو بوده است؛ براساس آماری که گمرک منتشر کرده، در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۶ یک میلیون و ۲۴۷هزار و ۳۴۱ تن به ارزش سه میلیارد و ۳۹۳میلیون دلار کالای کمتر از چین خریداری شده و کاهشی ۲۶ درصدی در وزن و ارزش واردات داشته است. اما «روسیه» با فروش یک میلیون و ۵۶۹ هزار و ۲۵۴ تن کالای بیشتر نسبت به سال ۱۳۹۶، ۳۴۲ میلیون و ۴۲۷ هزار دلار رشد در معامله داشته است که جمعا رشد ۱۱۵ درصدی در وزن و ۴۷ درصدی در ارزش صادرات به ایران داشته است. «فرانسه» دیگر شریک تجاری ایران هم با کاهش ۹۱ درصدی در وزن و ۸۴ درصدی درارزش فروش کالای خود به ایران در سال ۱۳۹۹ نسبت به ۱۳۹۶ داشته است. آمارها از افت واردات «انگلیس» به ایران نیز حکایت دارد. به‌طوری که
مطابق آمارها، «انگلیس» نیز کاهش ۱۰ درصدی در وزن و کاهش ۷ درصدی در ارزش فروش کالاهای خود به ایران را تجربه کرده است. «آلمان» به عنوان دیگر شریک تجاری ایران نیز با وجود افزایش وزنی ۱۹ درصدی صادرات به ایران، کاهش ۴۰ درصدی در ارزش فروش کالاهایش به ایران را نسبت به سال ۱۳۹۶تجربه کرده است. که ظاهرا یکی از دلایل این افت عدم فروش کالاهای لوکس، لوازم خانگی و خودرو به دلیل ممنوعیت در ایران، بوده است. نهایتا امریکا که از برجام خارج شده، ۲۱.۵ هزار تنی کالا، ۹۰ میلیون دلار کمتر به ایران کالا فروخته است که ۵۷ درصد در وزن و ۵۳ درصد درارزش کاهش معامله با ایران در سال گذشته نسبت به سال ۱۳۹۶ داشته است.
