تعادل|
مجلس شورای اسلامی طرح تحقیق و تفحص از شرکت دخانیات را به منظور بررسی مشکلات و شناسایی موانع فعالیت مجموعه دخانیات کلید زده است. طرحی که واکنش مدیرعامل دخانیات را در پی داشت. سیاوش افضلی هرچند خواستار این تحقیق و تفحص شده و آن را حق نمایندگان مجلس دانسته، اما در عین عنوان کرده که تحقیق و تفحص از شرکت دخانیات با ۱۰ تا ۱۵ درصد از سهم بازار، مشکلی از این صنعت را حل نمی‌کند؛ بنابراین اگر قرار است تحقیق و تفحصی برای برطرف شدن مشکلات و به صورت واقعی انجام شود باید کل صنعت دخانیات مورد بررسی قرار گیرد. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که بنابر آمارها، افزایش قاچاق سیگار در کشور همچنان بالا و تولید کاهشی است؛ برخی علت این اتفاق را در عدم تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه در زمینه تولید این محصول می‌دانند که منجر به توقف تولید در واحدهای تولید محصولات دخانی شده و از آنطرف قاچاق سیگار را افزایش داده است. هرچند آمار قاچاق در هفت ماهه امسال بعد از مدت‌ها تک رقمی شده، اما همچنان نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش را نشان می‌دهد. اما نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، بحث قاچاق سازمان یافته است که در غفلت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به شکل فزاینده‌ای رشد پیدا کرده است.
آمار قاچاق سیگار چقدر است؟
به گزارش «تعادل»، جدیدترین آمار منتشر شده از سوی وزارت صمت نشان می‌دهد، برآورد قاچاق سیگار در هفت ماهه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸.۹ درصد افزایش و بعد از مدت‌ها در سال جاری میزان افزایش قاچاق سیگار تک رقمی شده است. بر اساس این آمار در هفت ماهه اول امسال ۳۰ میلیارد و ۲۰۰ میلیون نخ سیگار تولید شده که نسبت به تولید ۳۱ میلیارد نخ در هفت ماهه اول سال گذشته ۲.۶ درصد کاهش داشته است. در پی این کاهش تولید و با توجه به اینکه میزان مصرف در این هفت ماه ۳۷ میلیارد و ۹۱۰ میلیون نخ برآورد شده، برآورد قاچاق سیگار هم با ۸.۹ درصد افزایش، از ۶میلیارد و ۹۶۰ میلیون نخ سیگار در هفت ماهه اول سال قبل به هشت میلیارد و ۹۱۰ میلیون نخ سیگار در مدت مشابه امسال رسیده است. این در حالی است که روند قاچاق سیگار در سال گذشته کاهشی بود، بطوریکه در کل سال گذشته برآورد وزارت صمت از میزان قاچاق سیگار نسبت به سال ۱۳۹۷ حدود ۳۹ درصد کاهش یافته بود، اما در سال جاری با مشکلاتی که به دلیل عدم تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه در زمینه تولید این محصول ایجاد و منجر به توقف تولید تولید در هشت واحد از ۱۵ واحد تولید محصولات دخانی شد، قاچاق سیگار رو به افزایش گذاشت، تا جایی که در اردیبهشت امسال برآوردها از میزان قاچاق سیگار نزدیک به دو برابر دو ماهه اول سال ۱۳۹۸ بود.
وقتی ستادمبارزه با قاچاق در خواب است
البته مطابق آماری که مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به تازگی ارایه کرده، در ۷ ماه ساری جاری ۲۲۲ میلیون نخ سیگار توسط نیروی انتظامی کشف شده که نسبت به زمان‌بندی مشابه در سال گذشت حدود ۹۰ میلیون نخ کاهش پیدا کرده است. این در حالی است که با وجود سامانه رهگیری باید میزان کشفیات افزایش پیدا می‌کرد، ولی در عمل چنین اتفاقی رخ نداده است. نکته‌ای که در این خصوص باید به آن توجه کرد بحث قاچاق سازمان یافته بوده که در غفلت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز به شکل فزاینده‌ای رشد پیدا کرده است. در همین حال، محمدرضا تاجدار رییس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان دخانیات نیز در اظهاراتی گفته است: نحوه مبارزه با قاچاق به هیچ عنوان زیبنده و بازدارنده نیست و نمی‌تواند بازار دخانیات را سر و سامان دهد. سیگار‌هایی که حتی یک نخ واردات رسمی ندارد به وفور در بازار مولوی عرضه می‌شود. حسن آذری‌پور عضو کمیته سیاست‌گذاری کنترل دخانیات هم گفته است: اگر فرض کنیم ۲۰ میلیارد نخ سیگار قاچاق رقم صحیحی باشد، ورود این حجم به بازار کشور را نمی‌توان به حساب قاچاقچی‌های خرد گذاشت. به گزارش «تعادل»، البته رییس مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور در شهریورماه سال جاری با اشاره به اهمیت برخورد با عرضه سیگارهای قاچاق در کشور گفته بود: «همزمان با اجرای طرح رهگیری سیگار، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز فعالیت خود را آغاز کرده و برخورد با برند‌های غیرقانونی، جعلی و قاچاق را آغاز خواهد کرد. بدین‌ترتیب از این پس شاهد جمع‌آوری برند‌های محرز سیگار از بازار خواهیم بود و به مرور تولید سیگار داخلی جایگزین سهم 15 تا 20 میلیارد نخی سیگار قاچاق خواهد شد. از آنسو، امیرمحمد پرهام‌فر، مدیرکل دفتر پیشگیری ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز در اواخر شهریور ماه از اجرای قریب الوقوع طرح برخورد با عرضه‌کنندگان سیگارهای برند محرز قاچاق خبر داده ودر اظهاراتی گفته بود: «این طرح همزمان باپیشرفت طرح رهگیری سیگار و به منظور حمایت از تولید داخلی اجرا خواهد شد.» اما موضوع اینجاست وقتی مسوولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز در غفلت به سر می‌برند و تازه به این نتیجه رسیده‌اند که قاچاق دخانیت باید علت یابی شود؛ بنابراین افزایش قاچاق سیگار دور از ذهن نخواهد بود.
واکنش دخانیات به طرح مجلس
با این حال اخیرا صحبت از طر حی به میان آمده که براساس آن قرار است مجلس شورای اسلامی از شرکت دخانیات تحقیق و تفحص کند تا به گفته نمایندگان موانع و مشکلات فعالیت این مجموعه برطرف شود. اما مدیرعامل شرکت دخانیات، به این طرح واکنش نشان داد ودر گفت‌وگویی که با «خبرگزاری فارس» داشته است، گفته است: تحقیق و تفحص از شرکت دخانیات درحالی در دستور کار مجلس قرار گرفته که شرکت دخانیات تنها یک چهلم این صنعت را در اختیار دارد، برای حل مشکلات این حوزه باید به کل صنعت پرداخته شود. سیاوش افضلی این را حق نمایندگان مجلس دانسته تا در مورد شرکت دخانیات تحقیق و تفحص کنند وگفته است: ما هم از این تحقیق و تفحص استقبال می‌کنیم و به آن به چشم یک فرصت نگاه می‌کنیم. اما این در عین حال با طرح یک پرسش مهم عنوان کرده: ما وقتی می‌گوییم تحقیق و تفحص از شرکت دخانیات با ۱۰ تا ۱۵ درصد از سهم بازار، در واقع مشکلی از صنعت را حل نمی‌کنیم و اگر قرار است تحقیق و تفحصی برای برطرف شدن مشکلات و به صورت واقعی انجام شود باید کل صنعت دخانیات مورد بررسی قرار گیرد. مدیرعامل شرکت دخانیات افزود: پیشنهاد ما انجام تحقیق و تفحص از صنعت دخانیات است چرا که در حال حاضر سالانه نزدیک به ۴۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی در این صنعت وجود دارد و تنها یک چهلم آن متعلق به شرکت دخانیات است.افضلی تاکید کرده است: اگر قرار است این تحقیق و تفحص منتهی به نتایج مثبت شود یک بررسی از همه صنعت دخانیات باید صورت گیرد و سوال اصلی اینجاست که چرا تحقیق و تفحص در مورد دخانیات باید تنها از یک جزو کوچک این صنعت انجام شود. به گفته او، در صورت اجرای تحقیق و تفحص از صنعت دخانیات نه تنها موارد بسیاری اصلاح خواهد شد بلکه می‌توان در سطح ملی، دغدغه‌های کلان را هم پاسخ داد.
