تعادل| گروه تجارت |
توقف۱۹ کامیون دارویی مظنون به قاچاق از ایران به عراق طی روزهای گذشته، حاشیه‌ساز شد و واکنش‌های زیادی به همراه داشت. هر چند هنوز ابهامات زیادی درباره این کامیون‌های دارویی مکشوفه مظنون به قاچاق وجود دارد، اما سازمان غذا و دارو این موضوع را تکذیب و به دنبال آن گمرک ایران نیز اعلام کرد که قطعا هیچ گونه صادرات دارویی از طریق مرزهای رسمی انجام نشده و هر آنچه بوده، ترانزیت دارو از کشورهای دیگر به عراق است. با این حال، قائم مقام دیده بان شفافیت و عدالت روز گذشته با بیان اینکه در حال حاضر شاهد اظهارنظرهای بعضا متناقض از سوی گمرک، سازمان غذا و دارو و برخی مسوولان وزارت بهداشت هستیم، خواستار انتشار رسمی اسناد ترانزیت محموله ۱۹ کانتینر داروی مورد مناقشه در کشور عراق از سوی گمرک ایران شد. البته گمرک روز گذشته با انتشار تصاویر دریافتی از محموله داروی توقیف شده توسط ارتش عراق، عنوان کرد که این داروها در شرکت دارویی (پایونیر) تولید شده‌اند و مبدأ این داروها از سلیمانیه به مقصد بصره بوده، که در خانقین به ظن قاچاق متوقف شده‌اند. این یعنی، داروهای ساخت کشور عراق در این محموله وجود دارد. با این حال هنوز ابهاماتی درباره این ۱۹ کامیون داروی ترانزیت شده وجود دارد که گمرک باید در مورد آن شفاف سازی کند.
گمرک شفاف سازی کند
به دنبال انتشار خبر توقیف ۱۹ کامیون حاوی داروهای قاچاق توسط ارتش عراق در استان «دیاله» و اعلام عبور غیرقانونی این کامیون‌ها از مرز ایران و شکل گرفتن فرضیاتی درباره ایرانی بودن داروهای مکشوفه، سازمان غذا و دارو و گمرک کشور، خروج غیرقانونی این داروها از محل تولیدات داخل کشور را تکذیب و اعلام کردند که این داروها، متعلق به کشور ترکیه بوده که برای ترانزیت به عراق از مسیر ایران منتقل شده است. اما روز گذشته دیده بان شفافیت و عدالت در گفت‌وگو با «خبرگزاری تسنیم» با اشاره به اقدامات مطرح شده در خصوص ادعای طرف عراقی در خصوص قاچاق دارو از ایران به این کشور گفت: در حال حاضر شاهد اظهارنظرهای بعضاً متناقض از سوی گمرک، سازمان غذا و دارو و برخی مسوولان وزارت بهداشت هستیم. محسن جلواتی افزود، در همان روز اول اعلام موضوع از طرف عراقی یکی از مشاوران وزارت بهداشت اعلام کرد، احتمال تهیه داروهای مذکور از داروخانه‌ها و صادرات به صورت قاچاق وجود دارد. گمرک‌در وهله اول عدم صادرات دارو به کشورهای مختلف را تکذیب کرد و در مرحله دوم به صورت هماهنگ سازمان غذا و دارو و گمرک ایران اعلام کردند که محموله‌های مذکور به صورت ترانزیت از مرزهای غربی کشور خارج شده است. در اینجا شاهد تناقض در اظهارنظر هستیم بنابراین اگر مشخص شود قاچاق صورت گرفته، باید هر چه سریع‌تر اصلاحات لازم در خصوص سامانه‌هایی مثل تیتک (TTAC) صورت گیرد. قائم مقام دیده بان شفافیت و عدالت گفت: با توجه به حواشی ایجاد شده در خصوص موضوع قاچاق دارو و تاکید گمرک بر ترانزیت19 کانتینر باید برای شفاف شدن حداکثری اسناد مربوط به ترانزیت محموله مذکور منتشر شود. این کارشناس اقتصاد سیاسی گفت: با توجه به حاشیه‌سازی‌های صورت گرفته لازم است گمرک ایران هر چه سریع‌تر با توجه به ظرفیت و هزینه‌های صورت گرفته برای سامانه جامع گمرکی اسناد لازم در خصوص محموله‌ای که ظاهرا از یکی از مرزهای کشور تحت رویه ترانزیت وارد شده و از مرز غربی خارج شده است را منتشر کند. تاکنون هزینه‌های قابل توجهی برای راه‌اندازی و تکمیل سامانه جامع گمرکی صورت گرفته است و انتظار می‌رود با توجه به صراحت اطلاعیه‌های وزارت بهداشت در خصوص مرزهای ورودی و خروجی محموله ترانزیتی، جزئیات و اسناد این موضوع برای باطل کردن ادعای طرف عراقی منتشر شود. وی با اشاره به ابهامات مربوط به سامانه تیتک گفت: این سامانه باید کارایی همه‌جانبه داشته باشد و نه اینکه یک شرکت بتواند بیش از نیاز کشور اقدام به واردات مواد اولیه دارو کند. در همین راستا سامانه گمرک ایران نیز باید به میزان و حدی از هوشمندی برسد که اشکالات این‌چنینی مانند افزایش یا کاهش‌بی‌قاعده واردات یک کالای به خصوص را به دستگاه‌ها ذی‌ربط و بالادستی مانند وزارت بهداشت اطلاع دهد.
واکنش تازه سازمان غذا و دارو و گمرک
البته رییس سازمان‌غذاودارو نیز در تازه‌ترین اظهارات خود عنوان کرد که براساس اطلاعات و آمارهای دقیقی که به دست آورده ایم این داروها ساخت کشورهای دیگر بوده که به صورت قانونی از مسیر ایران به کشور عراق حمل شده است. محمدرضا شانه‌ساز همچنین با اشاره به اینکه امکان رهگیری هر دارویی که در کشورهای منطقه یا مرز کشف شود، وجود دارد، گفت: سامانه تیتک به راحتی نشان می‌دهد که یک فرآورده یا دارو در چه مرحله و از چه طریقی خارج شده است، به این ترتیب می‌توانیم عوامل دست‌اندرکار قاچاق را شناسایی و با آنها برخورد کنیم. در همین حال، گمرک نیز در رابطه با ماجرای اخیر کشف محموله چند صدهزار دلاری دارو در عراق که ظن قاچاق و یا صادرات از ایران در مورد آن مطرح بود جزییات تازه‌ای اعلام کرد. براساس اعلام گمرک، اسناد و اطلاعات واصله از کامیون‌های توقیف شده بیانگر این است که داروهای ساخت کشور عراق در این محموله وجود دارد. براساس اعلام گمرک، تصاویر دریافتی از محموله داروی توقیف شده توسط ارتش عراق نشان می‌دهد که این داروها در شرکت دارویی (پایونیر) تولید شده‌اند و مبدأ این داروها از سلیمانیه به مقصد بصره بوده، که در خانقین به ظن قاچاق متوقف شده‌اند و کامیون‌های حامل این داروها نیز عراقی بوده است. همچنین براساس آمار اعلامی از سوی این سازمان، از ابتدای شهریورماه تاکنون بیش از ۳۶ کامیون مواد اولیه دارو و دارو از کشورهایی مانند «هند و ترکیه» و از مبدأ گمرکات شهیدرجایی و بازرگان، از طریق مرز باشماق به کشور عراق ترانزیت شده و تمامی تشریفات مربوطه با رعایت کلیه مقررات و کنترل‌های لازم در گمرک مرزی مربوطه صورت پذیرفته است. با این وجود گمرک ایران هنوز اسناد ترانزیت محموله ۱۹ کانتینر داروی مکشوفه در کشور را منتشر نکرده و مشخص نیست که آیا ۱۹ کامیون مورد نظر جزو همین ۳۶ کامیونی بوده که از گمرکات شهیدرجایی و بازرگان، از طریق مرز باشماق به کشور عراق ترانزیت شده‌اند یا خیر. براین اساس، با وجود ابهامات باقی مانده، گمرک باید در این زمینه اقدام به شفاف‌سازی کند.
