صمت بلاتکلیف

تعادل -  گروه تجارت |

«نحوه صدور وتمدید کارت بازرگانی»، «وزارت صمت بدون وزیر» و «بسته مشوق صادراتی» و«بازگشت ارز صادراتی» چند چالش مهم بود که در نشست شهریورماه 99 در دستور کار اعضای اتاق تهران قرار گرفت. طبق آماری در این نشست اعلام شد از یکم مرداد تا 24 شهریورماه سال 98 تعداد 405 کارت در اتاق صادر و 1179 عدد تمدید شده، که این آمار برای مقطع زمانی مشابه در سال 1399 در حدود 125 صدور و 650 تمدید کارت بوده است. این افت قابل توجه نشان می‌دهد، زمان صدور و تمدید طولانی‌تر شده و متقاضیان در صف طولانی‌تری قرار گرفته‌اند. هرچند رییس سازمان توسعه تجارت به دفاع از تغییر وجابه‌جایی سامانه کارت بازرگانی پرداخت، اما اذعان کرد که سامانه جدید بدون ایراد و اشکال نیست. در عین حال آماری هم درباره میزان بازگشت ارزصادراتی از سوی متولی تجارت مطرح شد، که نشان می‌داد تا 31 تیرماه امسال (بدون بخش فرآورده‌های نفتی، گازی و بنزین)، 21 هزار و 184 رکورد عدم ایفای تعهد ارزی با رقمی در حدود 17 میلیارد دلار از سوی بانک مرکزی اعلام شده که از این میزان، در حدود 10 هزار رکورد فاقد کارت بازرگانی بوده، که مربوط به بخش‌های پیله‌وری و ته‌لنجی و ...است. یعنی برآورد می‌شود 25 درصد از کل تعهدات ارزی ایفا نشده به این بخش مربوط باشد. «وزارت صمت بدون وزیر» چالش دیگری بود که به گفته رییس اتاق تهران وضعیت را برای فعالان اقتصادی در بیشتر بخش‌ها سخت‌تر کرده است. از این رو، از رییس‌جمهور درخواست کرد که هرچه سریعتر وزیر پیشنهادی خود را به مجلس معرفی کند. مسعودخوانساری درعین حال به بسته مشوق صادراتی سه ایراد گرفت وخواستار اصلاح آنها شد.

  کاری که دولت باید انجام دهد

«نقدینگی مهم‌ترین عامل اخلال در نظام اقتصادی کشور است در چند ماه گذشته نقدینگی رشد 13.8 درصد داشته است و روزانه 2200 میلیارد تومان بر حجم نقدینگی اضافه می‌شود و در 5 ماهه گذشته 340 هزار میلیارد تومان بر حجم نقدینگی کشور اضافه شده است.» این را روز گذشته رییس اتاق تهران در نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران مطرح کرد. بنابه اظهارات مسعود خوانساری، در صورتی که رشد نقدینگی به این ترتیب ادامه یابد رشد 32 درصدی نقدینگی را خواهیم داشت و در پایان سال 800 هزار میلیارد تومان به نقدینگی کشور اضافه می‌شود. او با انتقاد از این نقدینگی سرگردان که هر روز مانند بهمن یک بازار را تحت تاثیر قرار می‌دهد، گفت: یک روز بر بازار سرمایه تاثیر می‌گذارد و روز دیگری بازار مسکن یا ارز و در چند روز اخیر هم بازار سکه، خودرو و ارز را مورد حمله قرار داده و این موضوع واقعا بحرانی است و هر روز صبح مهم‌ترین مساله مردم این است که تا آخر وقت چه اتفاقی درباره قیمتها خواهد افتاد. خوانساری اما تاکید کرد که در شرایط تورمی کنونی، مهم‌ترین کار دولت این است که از افزایش پایه پولی جلوگیری کند. اما به گفته او، انجام «تسهیل دارایی خارجی بانک مرکزی و یا تزریق منابع به بازار بورس»، هر یک از آنها منجر به افزایش پایه پولی و در نتیجه افزایش تورم افسارگسیخته می‌شود. وی به بحث قرعه کشی در بازار خودرو نیز اشاره‌ای کرد وگفت: در ثبت نام خودرو 7 میلیون نفر ثبت نام می‌کنند که این اتفاق ممکن است یک علت داشته باشد که اگر فردی در این قرعه کشی برنده شود یک شبه 100 میلیون تومان سود نصیبش می‌شود که در هیچ قرعه کشی و در هیچ جایی چنین سود را نخواهد برد.

    صمت بلاتکلیف 

خوانساری در بخش دیگری از صحبت‌هایش رییس‌جمهور را خطاب قرار داد وگفت: بیش از 4 ماه است که مهم‌ترین وزارتخانه کشور یعنی وزارت صمت بدون وزیر مانده، آنهم در سالی که به نام جهش تولید نامگذاری شده است. او با بیان اینکه انتظار این بود که با توسعه صادرات غیر نفتی زیان تحریم‌ها جبران شود، گفت: اما مشاهده می‌کنیم وزارتخانه مهم کشور بدون وزیر مانده و تصمیماتی در این وزارتخانه گرفته نمی‌شود. اگر هم تصمیمی اتخاذ می‌شود کارشناسی نیست و عملا این موضوع به تولید و صادرات لطمه می‌زند. خوانساری گریزی به آمار صادرات زد وگفت: در فصل اول امسال 45 درصد کاهش صادرات داشتیم و در مردادماه نسبت به تیرماه هم کاهش صادرات داشتیم و اگر با این روند ادامه دهیم درآمد ارز صادراتی که می‌تواند مشکلات اقتصاد را حل کند نیز دچار مشکل خواهد شد. او در ادامه به چالش کارت‌های بازرگانی که این روزها فعالان اقتصادی را با مشکل مواجه کرده، پرداخت وگفت: در مهم‌ترین زمانی که نیاز است مشکلات صادرات حل و فصل شود متوجه می‌شویم که تمدید و صدور کارت بازرگانی از یک سامانه به سامانه دیگر منتقل می‌شود. به گفته خوانساری، حدود 2 ماه است که واردکنندگان و صادرکنندگان سرگردان مانده‌اند و روزانه بیش از 100 مراجعه کننده داریم که کالاهای آنها در بنادر مانده و به علت مشکلاتی که در تمدید کارت بازرگانی برای آنها به وجود آمده امکان صادرات و واردات کالاهای خود را ندارند و عملا کسی پاسخگو نیست و اگرچه گفته می‌شود مشکلی نیست اما آنچه واقعیت دارد در تضاد با گفته‌ها در مصاحبه‌ها است. او به دو نامه از مسوولان صنعت استان‌ها اشاره که به سرقینی سرپرست وزارت صمت نوشته شده و به بیان مشکلات صدور و تمدید کارت بازرگانی پرداخته شده اشاره کرد. خوانساری، با بیان اینکه چه نیازی به انتقال از این سامانه به سامانه دیگر بود، گفت: این کار اگر از روی سهو است چرا و اگر از روی عمد است چرا این برخورد را با دولت می‌کنند؟ 

     3   ایراد بسته مشوق صادراتی

خوانساری در محور بعدی صحبت‌هایش، بسته مشوق صادراتی را مورد انتقاد قرار داد. به گفته او، این بسته که بدون مشورت بخش خصوصی تدوین شده دارای سه اشکال است. برای برخورداری از این بسته رفع تعهد ارزی صادرکنندگان طی مدت 4 ماه تعیین شده در حالی که حداقل زمان باید 6 ماه باشد؛ زیرا فرآیند بازگشت ارز صادراتی زمانبر است و ممکن است مدت زمان 4 ماه برای بازگشت ارز پتروشیمی‌ها زمان مناسبی باشد اما برای صادرکنندگان سایر بخش‌ها زمان خوبی نیست. دومین اشکال به گفته او، «حذف واردات در مقابل صادرات برای بنگاه‌های تولیدی» است که به آنها اجازه داده شد که 30 درصد واردات در مقابل ارز حاصل از صادرات خود داشته باشند؛ در حالی با این قانون تولید کنندگان برای تامین نیازهای وارداتی خود در خصوص مواد اولیه باید از طریق صرافی و سامانه نیما عمل کنند که این موضوع هزینه را برای آنها افزایش می‌دهد ضمن اینکه کاری زمان بر است. سومین ایراد به گفته خوانساری اینکه در ابتدا مقرر بود که مالیات بر ارزش افزوده صادرکنندگان طی مدت یکماه به صادرکننده بازگردد، در حالی که این موضوع منوط به رفع تعهد ارزی شد و از آنجا که سامانه‌های دولتی در تعامل با یکدیگر نیستند سامانه مالیاتی نمی‌تواند به صورت برخط رفع تعهد ارزی کند.

    بلاتکلیفی ۱۱۰۰ کارت بازرگانی جدید

از سوی دیگر، محمد لاهوتی رییس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به بلاتکلیفی ۱۱۰۰ کارت بازرگانی جدید در هفته‌های گذشته اظهار کرد: این کارت‌ها پیش از حکم جدید دولت برای صدور یا تمدید اقدام کرده بودند و حتی هزینه آن را نیز پرداخته‌اند اما با توجه به توقف کارها صدور آنها بلاتکلیف باقی مانده است. به گفته او، طبق آمارها از تاریخ یکم مرداد تا 24 شهریورماه سال 98 تعداد 405 کارت در اتاق صادر و 1179 عدد نیز تمدید شده، که این آمار برای مقطع زمانی مشابه در سال 1399 در حدود 125 صدور و 650 تمدید کارت بوده است. این افت قابل توجه آمار نشان می‌دهد حتی اگر تمام موضوعات و مشکلات مطرح شده درست باشد، زمان صدور و تمدید طولانی‌تر شده و متقاضیان در صف طولانی‌تری قرار گرفته‌اند.

    آمار جدید از تعهدات ارزی

اما در این نشست، که رییس سازمان توسعه تجارت نیز حضور یافته بود، به دفاع از تغییر و جابه‌جایی در سامانه صدور و تمدید کارت بازرگانی از اتاق بازرگانی به وزارت صمت پرداخت. به گفته حمید زادبوم، به دنبال توافق صورت گرفته طی سال گذشته میان اتاق ایران و وزارت صمت،که باید از بهمن ماه سال گذشته اجرایی می‌شد که بلاتکلیف مانده بود و در نهایت طی توافق تیرماه امسال، مقرر شد از ابتدای مردادماه سالجاری این رویه به سامانه جامع تجارت منتقل شود. او با اشاره به اینکه سامانه جدید بدون ایراد و اشکال نیست، افزود: باید اتاق بازرگانی و وزارت صمت با سعه صدر نسبت به رفع مشکلات مشارکت کنند. او در عین حال، به آخرین آمار از میزان عدم بازگشت ارزهای صادراتی اشاره کرد و گفت: تا تاریخ 31 تیرماه امسال، بدون بخش فرآورده‌های نفتی، گازی و بنزین، 21 هزار و 184 رکورد عدم ایفای تعهد ارزی با رقمی در حدود 17 میلیارد دلار از سوی بانک مرکزی اعلام شده که از این میزان، در حدود 10 هزار رکورد فاقد کارت بازرگانی بوده که مربوط به دیگر بخش‌ها مانند پیله‌وری و ته‌لنجی و ... می‌شود و برآورد می‌شود 25 درصد از کل تعهدات ارزی ایفا نشده به این بخش مربوط باشد.

آمار زادبوم اما واکنش رییس اتاق تهران را در پی داشت. خوانساری با بیان اینکه رقم 27 میلیارد دلار رقم صحیحی نبود و نباید با تمسک به آن اتاق بازرگانی و صادرکنندگان را زیر سوال برد، گفت: حالا هم مشخص شده، آنچه اعلام شده 17 میلیارد دلار است که 10 هزار رکورد آن معادل 25 درصد تعهدات هیچ ارتباطی به کارت بازرگانی ندارد. ضمن اینکه در 11 هزار رکورد باقی مانده نیز نهادهای عمومی و شبه‌دولتی حضور دارند. به عقیده ما سهم بخش خصوصی در نهایت 4 تا 5 میلیارد دلار بیشتر نیست که آنها نیز در پی ایفای تعهدات خود هستند.

     تقدیر از نمایندگان دولت

البته در این نشست، تفاهم‌نامه همکاری میان اتاق تهران و وزارت امور اقتصادی و دارایی با هدف تلاش برای بهبود جایگاه اقتصاد ایران در شاخص‌های بین‌المللی کسب‌وکار از جمله شاخص انجام کسب‌وکار بانک جهانی و شاخص رقابت‌پذیری مجمع جهانی اقتصاد، امضاء شد. در بخش دیگری از این نشست نیز از 5 نماینده دولت در ترکیب هیات نمایندگان اتاق تهران از جمله «افروز بهرامی رییس صندوق ضمانت صادرات»، «سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزارت صمت»، «محمدعلی طهماسبی معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی»، «محمدرضا فیاض مشاور وزارت صمت در امور بین‌الملل» و «مهدی میراشرفی رییس‌کل گمرک ایران» به واسطه تعامل و همکاری آنان برای حل مشکلات فعالان اقتصادی، حضور اثربخش در جلسات کمیسیون‌های اتاق تهران و نیز حضور مستمر در جلسات هیات نمایندگان با اهدای لوح تقدیر، تجلیل شد.