چشم‌انداز بازار نفت در خاورمیانه

تعادل|  میزان تقاضای نفت در ماه ژوئن 2020، حدود 240 هزار بشکه در روز نسبت به مدت زمان مشابه سال 2019، کاهش یافته است. در این ماه تحولات مثبتی در اکثر دسته‌بندی محصولات نفتی نسبت به ماه مه ‌همین سال مشاهده شد که مهم‌ترین آن کاهش تقاضای حدود 100 هزار بشکه در روز بنزین نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته است که این رقم در مقایسه با میزان کاهش تقاضا در ماه مه ‌همین سال، کمتر شده و بهبود یافته است؛ این درحالی است که در همین مدت، تقاضای دیزل، وارد فاز مثبتی شده است .در ماه ژوئیه 2020، براساس گزارش منابع ثانویه، کل تولید نفت خام کشورهای عضو اوپک 23.17 میلیون بشکه در روز بوده که نسبت به ماه ژوئن همین سال حدود 980 هزار بشکه در روز افزایش یافته و عامل اصلی آن رشد تولید کشور عربستان سعودی بوده است. در این ماه میزان تولید نفت خام ایران، با کاهش 11 هزار بشکه در روز به رقم 1.94 میلیون بشکه در روز رسیده که کمترین رقم طی ماه‌های اخیر است. در این گزارش تحولات بازار نفت در منطقه خاورمیانه با توجه به وضعیت ایران، بررسی شده است . 

    خاورمیانه 

با وجود اینکه میزان تقاضای نفت در منطقه خاورمیانه تا مه‌2020 کاهش شدید داشته ولی در ماه‌های بعد بهبود داشته است. تقاضا برای سوخت‌های نفتی نیز در ماه مه ‌سال 2020 نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته با کاهش 1.2 میلیون بشکه در روز مواجه بوده که این کاهش نسبت به مقدار مشابه در آوریل 2020، اندکی کمتر بوده است (کاهش 1.2 میلیون بشکه در روز نسبت به آوریل 2019) . به گزارش معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران، کاهش تقاضا در ماه مه ‌بیشتر به دلیل کاهش تقاضا در کشورهای عربستان سعودی، عراق، ایران و امارات متحده عربی بوده است که نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته به ترتیب با کاهش 0.3 میلیون بشکه در روز، 0.3 میلیون بشکه در روز، 0.2 میلیون بشکه در روز و 0.1 میلیون بشکه در روز مواجه بوده‌اند. پیش بینی می‌شود که کاهش اقدامات مربوط به همه‌گیری کووید-19 تا پایان فصل، حمایت از تقاضای نفت را فراهم کند. در ماه مه ‌میزان تقاضای بنزین نسبت به مدت زمان مشابه در سال 2019، حدود 400 هزار بشکه در روز کاهش یافته که عمدتا به دلیل کاهش تقاضا در عربستان سعودی 

(200 هزار بشکه در روز نسبت به مه ‌2019) بوده؛ این درحالی است که تقاضای سوخت جت با توجه به لغو پروازهای داخلی و بین‌المللی کشورهای منطقه در ماه مه‌2020 نسبت به ماه مه ‌2019، حدود 200 هزار بشکه در روز کاهش یافته است. میزان تقاضا برای سوخت دیزل نیز در مدت زمان مذکور حدود 240 هزار بشکه در روز کاهش یافته که نشان‌دهنده کاهش فعالیت اقتصادی است .در ماه مه‌2020، شاخص مدیران خرید( PMI) برای عربستان سعودی 48.1 و برای امارات 46.7 بوده که کمتر بودن این ارقام از 50 به معنی استمرار افت ماهانه فعالیت اقتصادی است.  میزان تقاضای نفت در ماه ژوئن 2020 در منطقه خاورمیانه، حدود 240 هزار بشکه در روز نسبت به مدت زمان مشابه سال 2019، کاهش یافته است. در این ماه تحولات مثبتی در اکثر دسته‌بندی محصولات نفتی نسبت به ماه مه ‌همین سال مشاهده شد که مهم‌ترین آن کاهش تقاضای حدود 100 هزار بشکه در روز بنزین نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته است که این رقم در مقایسه با میزان کاهش تقاضا در ماه مه ‌همین سال، کمتر شده و بهبود یافته است و این درحالی است که در همین مدت، تقاضای دیزل، با وجود افت شاخص مدیران خرید نسبت به ماه گذشته، وارد فاز مثبتی شده است. شاخص مدیران خرید منطقه در ژوئن 2020، حدود 47.7 بوده که نسبت به ماه گذشته با کاهش اندکی مواجه بوده (48.1) و روند نزولی خود را برای چهارمین ماه متوالی ادامه داده است. با این وجود، طبق اطلاعات شرکت‌های Yammama و Cement Company Haver Analytics، میزان تحویل سیمان در ماه ژوئن 2020 به سرعت رشد کرده (93.4 درصد نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته) که نشان‌دهنده آغاز روند صعودی در حوزه ساخت و ساز است. 

    انتظارات نزدیک 

 پیش بینی می‌شود که مسیر بازیابی تقاضای نفت ادامه یابد، اما در نیمه دوم 2020 همچنان در فاز منفی باقی بماند. همچنین انتظار می‌رود، مراسم حج که در نیمه دوم ماه ژوئیه برگزار می‌شود، موجب حمایت حداقلی از تقاضای نفت شود زیرا اقدامات صورت گرفته برای مهار کووید-19، تعداد زائران بازدید شده از عربستان سعودی را در طول حج سال 2020 نسبت به گذشته محدود خواهد کرد. به همین دلیل انتظار نمی‌رود که میزان تقاضای فصلی معمول برای سوخت‌های حمل و نقل در سال جاری تحقق یابد. اگرچه امکان تعدیل رشد تولید ناخالص داخلی در پیش‌بینی فعلی تقاضای نفت برای سال 2020 به ویژه در نیمه دوم سال وجود دارد ولی با این حال، پیش بینی می‌شود سیاست‌های برخی از دولت‌های منطقه که در جهت بهبود فعالیت‌های اقتصادی از جمله اجرای برنامه‌های محرک برای تقویت بخش خصوصی، حمایت از مشاغل کوچک و متوسط و توسعه و سرمایه‌گذاری زیرساخت‌ها انجام می‌شود، باعث کاهش افت شدید تقاضای نفت شود.   در سال 2021، با توجه به رشد مجدد تولید ناخالص داخلی، پیش بینی می‌شود تقاضای نفت شتاب بیشتری یابد و در سال آینده رشد مثبتی را تجربه کند. همچنین فرض بر این است که منطقه خاورمیانه به‌دنبال انجام اقدامات مهار‌کننده کووید-19، با توقف جدی فعالیت‌های اقتصادی روبرو نخواهد شد. بیشتر سودآوری در بخش تولید محصولات نفتی متوجه تولیدات تقطیر میانی خواهد بود پیش‌بینی می‌شود که هر دو نوع تولید سوخت جت و دیزل به رشد قبلی خود بازگردند.