تعادل| مرضیه احقاقی |
هر ساله در آستانه پایان سال، شاهد رونق در بازارها بودیم، اما اسفند ماه سال جاری ورق کسب وکارها برگشت؛ چراکه با شیوع ویروس کرونا در ایران، فرصت رونق بازار شب عید از دست رفت. در چنین شرایطی فعالیت بسیاری از کسب‌وکارها و صنوف مختلف، تحت تاثیر قرار گرفت. این صنوف به دنبال آن بودند تا ضررهای ناشی از رکود و نوسانات نرخ ارز را در ماه‌های پایانی سال، جبران کنند اما اکنون با بحران جدیدی روبرو شده‌اند. «تعادل» برای بررسی شرایط بازار به سراغ اصناف مختلف رفته و وضعیت آنها را جویا شده است. برآیند صحبت‌های صاحبان کسب وکارها حکایت از این دارد که در شرایط کنونی اغلب صنوف، لطمات قابل توجهی را متحمل شده‌اند. فروش در بسیاری صنایع همچون پوشاک، لوازم خانگی، اغذیه فروشی‌ها، گل‌فروشی‌ها و... بسیار محدود شده و حتی به صفر رسیده است. در چنین موقعیتی صاحبان کسب‌وکارها خواستار آن هستند که دولت اقدامات متعددی را برای رسیدگی به وضعیت آنها در دستور کار قرار دهد. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که حمایت از صنوف به منزله حفظ موقعیت‌های شغلی است و همین موضوع بر اهمیت آن، بیش از پیش می‌افزاید. ازجمله مهم‌ترین خواسته‌های این فعالان باید به «بخشودگی مالیات و عوارض شهرداری، ارایه تسهیلات بانکی، کاهش حق بیمه و...» اشاره کرد.
بازی مرگبار کرونا با کسب وکارها
با شیوع چشم‌گیر ویروس کرونا در ایران و خانه‌نشین شدن مردم، اصناف و کسب‌وکارهای مختلف با رکود و در پی آن چالش‌های متعددی مواجه شدند. تا جایی که فعالیت بسیاری از آنها به تعطیلی کشیده شده است. این چالش در حالی ایجاد شده که روزهای پایانی سال، اوج فعالیت اغلب کسب‌وکارها است. یعنی فرصت طلایی آنها از دست رفته و حتی امید چندانی به جبران آن پس از بهبود شرایط را ندارند. این اصناف که تا چند ماه قبل با چالش‌های دیگری چون نوسانات نرخ ارز روبه‌رو بودند و اکنون این ویروس، وضعیت آنها را بیش از گذشته نابسامان کرده است، بدون تردید در چنین شرایطی کسب اطلاعات دقیق و آمار شفاف از میزان و نوع خسارت وارد آمده به کسب‌وکارهای مختلف ضروری است. تهیه چنین اطلاعاتی، مقدمه اجرای فعالیت‌های حمایتی خواهد بود. «تعادل» با هدف بررسی شرایط کسب‌وکارهای مختلف در چنین شرایطی به سراغ اصناف مختلف رفته و وضعیت آنها را جویا شده است.
افت تولید و فروش پوشاک
هر ساله در آستانه پایان سال، بازار فروش بسیاری محصولات همچون پوشاک رونق ویژه‌ای داشت. اما در حال حاضر فعالیت فروشندگان پوشاک تقریبا نیمه تعطیل است. مردم از خرید غیر ضروری اجتناب می‌کنند و همین موضوع فروش محصولاتی چون پوشاک را به نزدیک صفر رسانده است. در چنین شرایطی، صاحبان این صنایع با ضرر قابل توجهی روبرو شده‌اند. در همین حال باید تاکید کرد بسیاری از فروشندگان تصور می‌کردند رکودی که در طول سال 98، متحمل شده‌اند را پایان سال جبران خواهند کرد؛ اما در حال حاضر حتی توان تامین هزینه‌های خود را ندارند.
بهرام شهریاری نایب‌رییس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک درباره ضرر فعالان صنعت پوشاک در اثر شیوع ویروس کرونا به «تعادل» گفت: پس از شیوع ویروس کرونا در ایران، فروش در صنف پوشاک تقریبا به صفر رسیده است. بنابراین تولیدکنندگان، فروشندگان و تمامی کسب‌وکارهایی که در این حوزه فعالیت می‌کنند؛ ضرر قابل توجهی را متحمل شده‌اند. شهریاری افزود: 40 درصد فروش کل سال فروشندگان پوشاک، در شب عید انجام می‌شود؛ بنابراین واضح است که فعالان این صنف، در چه شرایط دشواری هستند. این چالش حتی در کسب‌وکارهای کوچک می‌تواند زمینه بیکاری کارگران را فراهم کند.
نایب‌رییس اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک گفت: بسیاری از محصولات تولید شده در صنف پوشاک بعد از کرونا به دلیل تغییر فصل، امکان استفاده ندارد. به‌علاوه آنکه مشخص نیست چه زمانی رونق مجددا به این بازار بازگردد.
این تولیدکننده پوشاک تقویت فروش اینترنتی را یکی از اقدامات برای جبران ضرر برخی کسب‌وکارها عنوان کرد و افزود: تقویت فروش اینترنتی می‌تواند بخشی از لطمات وارد آمده به برخی صنوف را به حداقل برساند. هرچند تحقق این هدف نیاز به بسترسازی مناسب از سوی دولت و فرهنگ‌سازی دارد. شهریاری در ادامه با اشاره به خدمات تولیدکنندگان صنعت پوشاک کشور در راستای تولید محصولات بهداشتی پیشگیری از کرونا، گفت: بسیاری از تولیدکنندگان پوشاک در حال حاضر، خطوط تولید خود را تغییر داده‌اند و به تولید ماسک و گان روی آورده‌اند تا نیاز کشور را در چنین شرایط بحرانی، برطرف کنند. این اقدامات با همکاری وزارت صنعت، معدن و تجارت انجام می‌شود و تولیدات در اختیار وزارت بهداشت و درمان قرار می‌گیرد. بنابراین از مسوولان انتظار می‌رود پس از کرونا اقدامات صنوف مختلف را از یاد نبرند و حمایت‌های لازم را از آنها انجام دهند. ازجمله مهم‌ترین اقدامات مورد نظر صاحبان کسب‌وکارها، معافیت از کل مالیات سال 98 است. چراکه این فعالان اقتصادی نه‌تنها در طول سال، سودی نکرده‌اند بلکه با توجه به شرایط، متحمل ضرر هم خواهند شد.
بازار سوت و کور
در شرایطی که شیوع ویروس کرونا در ایران به بحرانی برای کشور بدل شده است، خرید لوازم خانگی از لیست اولویت‌های مردم خارج شده است. در همین حال رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی نیز درخصوص تاثیر کرونا بر عملکرد واحدهای این صنف گفت: فروش واحدهای صنفی لوازم خانگی بر اثر شیوع ویروس کرونا به حداقل رسیده است.
مرتضی میری افزود: بازار لوازم خانگی از قبل با رکود مواجه شده بود و منتظر فرصت پایان سال برای جبران این شرایط بود. اما اکنون فروش در واحدهای صنفی لوازم خانگی به‌شدت افت کرده و اغلب فروشندگان مشتری ندارند. رییس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی در ادامه تاکید کرد: یکی از دغدغه‌های اصلی کسبه، مالیات است؛ بنابراین از دولت و وزارت امور اقتصاد و دارایی انتظار می‌رود تمهیداتی را برای کسر مالیات در سال 98، در نظر بگیرد. او افزود: هزینه واحدهای صنفی بسیار بالاست و برخی مجبور به پرداخت اجاره‌بها هستند و همین موضوع بر مشکلات آنها به‌شدت می‌افزاید.
علاوه بر کسب‌وکارهایی که به آنها اشاره شد، صنوف متعدد دیگری نیز در این بحران، خسارت دیده‌اند. ازجمله این اصناف باید به آجیل و خشکبار، باشگاه‌داران، استارت‌آپ‌های خدماتی، دستفروشان، اغذیه فروشی‌ها، گل‌فروشی‌ها، تالارها، طلافروش‌ها و بسیاری از اصناف دیگر اشاره کرد. به‌علاوه آنکه بسیاری از صنوف که در ارتباط با مواد خوراکی و فاسد شدنی هستند، حتی امکان نگهداری تولیدات خود و عرضه مجدد پس از رفع این بحران را ندارند. درنتیجه باید اذعان کرد که آسیب جدی به فضای کسب‌وکارها وارد شده و بسیاری از آنها رو به ورشکستگی رفته‌اند.
همچنین باید خاطرنشان ساخت این ضررها محدود به صنوف یاد شده نمی‌شود. بسیاری از کسب‌وکارهایی که انتظار نداریم نیز از چالش‌های اقتصادی که در انتظار کشور است لطمه می‌خورند.
به عنوان نمونه، شهاب احمدی عضو اتحادیه فروشندگان لاستیک و روغن در گفت‌وگو با ایلنا در خصوص تاثیر ویروس کرونا بر روی فعالیت این صنف اینطور گفت: فروش لاستیک و روغن نسبت به سال گذشته بیش از ۵۰ درصد کاهش داشته است. اغلب مشتریان خرید لاستیک را به شب عید موکول می‌کنند اکنون دیگر اولویت مردم تغییر پیدا کرده و کسی به فکر تهیه لاستیک نیست زیرا سفری وجود ندارد و حتی دید و بازدیدها هم محدود شده است. او ادامه داد: فروش لاستیک و روغن نسبت به سال گذشته بیش از ۵۰ درصد کاهش داشته و حتی فروش دولتی هم متوقف شده است.
احمدی در خصوص حمایت دولت از اصناف آسیب‌دیده از ویروس کرونا گفت: معافیت‌های مالیاتی از جمله معافیت مشاغل، تعویق و استمهال وام‌های مضاربه‌ای که برای خرید کالا گرفته شده می‌تواند به اصناف مختلف کمک کند. در همین حال حمیدرضا رستگار رییس اتحادیه صنف آهن و فولاد نیز با اشاره به اینکه در دو هفته اخیر بازار آهن تعطیل شده و خرید و فروشی انجام نمی‌شود، افزود: در طول این مدت قیمت آهن 1000 تا 1200 تومان کاهش داشته است. او افزود: هیچ خریداری در بازار نیست اما فروشندگان برای محاسبه صورت‌های مالی خود مجبور به باز کردن مغازه‌ها هستند.
رییس اتحادیه صنف آهن و فولاد، تصریح کرد: از دو ماه گذشته بازار آهن به دلیل نوسان قیمت‌ها کساد بود و اکنون با شیوع کرونا و تعطیلی بازار، عملا 5 ماه سال را از دست داده‌ایم. در چنین شرایطی از دولت انتظار می‌رود 5 ماه تنفس مالیاتی به اصناف بدهد تا آنها بتوانند در این مدت امکان فعالیت داشته باشند؛ در غیر این صورت در سال آینده تعداد بیکاران افزایش خواهد یافت.
ضرورت جبران خسارت‌ها
قاسم نوده فراهانی رییس اتاق اصناف تهران در گفت‌وگو با «تعادل» و درخصوص تاثیر شیوع کرونا بر کسب‌وکارهای مختلف گفت: اصناف همواره حفظ سلامت و جان مردم را در اولویت قرار داده‌اند. در همین راستا پس از شیوع ویروس کرونا در ایران، بسیاری از اصناف فعالیت خود را محدود کردند. در همین حال فعالیت بسیاری دیگر از کسب‌وکارها با کاهش تقاضا از سوی مردم روبرو شده است. همین موضوع نیز مشکلات متعددی را برای آنها فراهم کرده است. نوده فراهانی افزود: کسب‌وکارهای مختلفی چون تالارهای پذیرایی، رستوران‌ها، پوشاک و... پس از شروع این بحران، به ورطه تعطیلی کشیده شده‌اند. در چنین شرایطی، موقعیت‌های شغلی متعددی تهدید می‌شود. بنابراین از سیاست‌گذاران کشور انتظار می‌رود با اجرای اقدامات حمایتی مختلف، مانع از ورشکستگی صاحبان این کسب‌وکارها شوند. رییس اتاق اصناف تهران افزود: اگر اقدامات حمایتی به درستی و با سرعت اجرایی نشود، موج این خسارت‌ها، شدت خواهد یافت.
ابراهیم درستی نایب‌رییس اتاق اصناف تهران نیز در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: پس از شیوع ویروس کرونا بازار با رکود قابل توجهی همراه شده است. در چنین شرایطی، بسیاری از اصناف، ضرر قابل توجهی را متحمل شده‌اند. هر ساله در ایام نزدیک به عید، بیش از 300 نمایشگاه بهاره در سراسر کشور به همت اتاق اصناف برگزار می‌شد. اما با بروز این بحران، شاهد تعطیلی تمام این نمایشگاه‌ها بودیم. درنتیجه تعداد بسیار قابل توجهی از کسب‌وکارها لطمات جدی دیدند. نایب‌رییس اتاق اصناف تهران افزود: فروش اسفند ماه حجم قابل توجهی از فروش یک سال صنوف مختلف را شامل می‌شود. درواقع بسیاری از صاحبان کسب‌وکارها، حجم عمده‌ای از فروش کل یک سال خود را از دست داده‌اند و هر لحظه بر شدت این بحران افزوده می‌شود. در چنین شرایطی از نهادهای مسوول انتظار می‌رود با اجرای اقدامات مختلف، از صنوف حمایت کنند. معافیت‌های مالیاتی، تخفیف در پرداخت عوارض شهرداری و بیمه‌های تامین اجتماعی، حداقل اقداماتی است که باید اجرایی شود. ابراهیم درستی با تاکید بر میزان ضرر کسب‌وکارهای مختلف افزود: بخشودگی یک یا دو ماه مالیاتی، چاره کار نیست و بایستی با شناخت صحیح از ضرری که به صاحبان کسب‌وکارها وارد آمده است، اقدامات درخوری را ترتیب داد.
