پارامترهای پایدار افزایش‌دهنده قیمت خودرو
تعادل | مرضیه احقاقی|
در روزهای اخیر شاهد تاثیر شیوع ویروس کرونا بر بازار محصولات مختلف بودیم. درهمین حال، بازار خودرو نیز متاثر از این وضعیت، حجم خرید و فروش آن کاهش یافته است.این افت تقاضا، قیمت خودرو را که در هفته‌های پایانی سال، با رشد فزاینده‌ای همراه بود، متوقف کرد؛ تا جایی که در هفته جاری، قیمت خودروهای داخلی، نزولی بود. با این وجود این پرسش مطرح می‌شود که روند نزولی قیمت خودرو تا چه زمانی ادامه دارد؟ آیا این کاهش قیمت، تاثیر نهایی ویروس کرونا بر بازار خودرو است؟ «تعادل» با هدف بررسی این موضوع به سراغ کارشناسان خودرویی رفته است. آنها در گفت‌وگو با ما بر این باورند که کاهش محدوده قیمتی یاد شده، تاثیر کوتاه‌مدت شیوع ویروس کرونا بر بازار خودرو است. اما شیوع این ویروس تاثیر بلندمدت و اثرگذارتری بر کاهش عرضه خودرو خواهد داشت. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که سهم قابل توجهی از قطعات وارداتی خودروسازان کشور از «ووهان» چین، تامین می‌شود؛ از آنجا که واحدهای تولیدی این شهر برای بیش از یکماه تعطیل بوده‌اند، روند تامین قطعات با افت و کاستی همراه خواهد شد. به‌علاوه آنکه ظرف دو سال اخیر چنان گپ عظیمی میان عرضه و تقاضا خودرو به وجود آمده که افت تقاضای کنونی، چندان پایدار نخواهد بود. در همین حال، بسیاری از فعالان بازار خودرو با پیش بینی افزایش تورم در سال آتی، می‌گویند که رغبت چندانی به خرید و فروش در قیمت‌های پایین وجود نخواهد داشت وبازار خودرو در چنین شرایطی بدون خرید و فروش و درحال رکود باقی می‌ماند. از سوی دیگر، اما برخی از کارشناسان بر این باورند که با وجود اینکه تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا، از تقاضا برای خرید خودرو کاسته شده، اما همچنان تقاضای بسیاری از 2 سال اخیر بدون پاسخ مانده است. بنابراین تا زمانی که این گپ میان عرضه و تقاضا وجود دارد، بیم رشد قیمت‌ها هم هست. آنها همچنین براین باورند که پارامترهای کاهنده قیمت، پایداری ضعیف‌تری نسبت به پارامترهایی افزایش‌دهنده قیمت، دارند.
این روزهای بازار خودرو
همواره در روزهای پایانی سال، تقاضا برای خرید خودرو افزایش می‌یابد. اما این روند در اسفند ماه سال جاری تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفت؛ درنتیجه شاهد رکود در بازار خودرو هستیم. همین موضوع نیز زمینه کاهش قیمت خودرو را در هفته دوم اسفند ماه پدید آورد. با این وجود هیچ تضمینی برای پایدار ماندن این شرایط و ادامه این روند نزولی وجود ندارد. بنابراین این پرسش مطرح می‌شود که روند نزولی قیمت تا چه زمانی ادامه دارد؟ آیا باید به کاهش قیمت تا پایان بحران کرونا در کشور امیدوار بود یا مسیر بازار تغییر می‌کند؟ به‌علاوه آنکه پس از رفع این بحران، چه آینده‌ای در انتظار تولید و بازار خودرو است؟ در همین حال برخی فعالان بازار که از نزدیک شاهد نوسانات بازار هستند، اعتقاد دارند شیوع ویروس کرونا، تاثیر قابل توجهی بر بازار فروش خودرو داشته است. علیرضا پور حسنی عضو اتحادیه فروشندگان اتومبیل و نمایشگاه‌داران در گفت‌وگویی با «ایلنا» از افت محسوس معاملات خودرو در روزهای اخیر خبر داده و گفته است: معاملات خودرو در فضاهای عمومی و پر رفت و آمد انجام می‌شود و با توجه به اینکه در روزهای اخیر مردم از حضور در این اماکن اجتناب می‌کنند پس طبیعی است که شاهد افت محسوس معاملات خودرو باشیم. او همچنین افزوده است: فروشندگان اتومبیل و نمایشگاه‌داران،
60 درصد بازار فروش عید خود را از دست داده‌اند.
«تعادل» با هدف بررسی روند قیمتی خودرو ظرف یک هفته اخیر با فعالان و کارشناسان این صنعت به گفت‌وگو پرداخته و نظر آنان را درباره آینده این بازار جویا شده است. حسن کریمی سنجری کارشناس صنعت خودرو درباره قیمت خودرو در روزهای اخیر و درگفت‌وگو با «تعادل»، گفت: قیمت خودرو در بازار آزاد براساس مکانیزم عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. به قیمتی که فروشنده و خریدار روی آن توافق می‌کنند، نقطه تعادل می‌گویند و اصطلاحا شرایط برد - برد، حاکم است. حال در روزهای اخیر شاهد کاهش نقطه تعادل در بازار خودرو بوده‌ایم؛ چراکه وقتی مشتری وجود ندارد، عملا نقطه تعادل در قیمت‌های پایین‌تر شکل می‌گیرد.
کریمی سنجری افزود: در حال حاضر سناریوهای مختلفی، بازار خودرو را متاثر می‌سازند. در سناریو نخست می‌توان چنین فرض کرد که با شیوع ویروس کرونا در کشور، رغبت مردم به استفاده از حمل‌ونقل عمومی، کم می‌شود. درنتیجه تقاضا برای خرید خودرو افزایش پیدا می‌کند. در سناریو دوم احتمال دارد از حجم سفرهای نوروزی یا دید و بازدیدها کاسته شود و درنتیجه از تقاضای معمول پایان سال برای خودروها کاسته می‌شود. حال این پارامترها در تقابل با یکدیگر، قیمت نهایی خودرو را رقم می‌زنند. این کارشناس صنعت خودرو در ادامه عنوان کرد: در حال حاضر پارامترهای متعددی بر قیمت خودرو اثرگذار هستند. در درجه نخست آنکه با شیوع ویروس کرونا در چین، تامین برخی تجهیزات و قطعات صنعت خودرو با کمبود مواجه می‌شود. کما اینکه برخی از قطعات وارداتی خودروسازان از مبدا چین در گمرک ایران مانده و ترخیص آنها به دلیل شرایط بهداشتی ناشی از شیوع ویروس کرونا با محدودیت مواجه شده است. به‌علاوه آنکه، بسیاری از قطعه‌سازان چینی که با ما همکاری می‌کنند، در شهر ووهان هستند. فعالیت این واحدها طی بیش از یکماه گذشته تعطیل شد و در نتیجه احتمالا با کمبود در تامین این قطعات روبرو خواهیم شد. درحال حاضر نیز خودروسازان از ذخایر خود برای تکمیل خودروها استفاده می‌کنند. اما تداوم این روند، صنعت خودروسازی کشور را با چالش روبرو می‌کند. این موضوع بدون تردید در قیمت خودرو اثرگذار خواهد بود.
او در ادامه افزود: صنعت خودروسازی کشور ظرف 2 سال اخیر، با شکاف عظیمی در عرضه و تقاضا روبرو شده است. خودروسازان در سال 96 بالغ بر یک میلیون و 400 هزار دستگاه خودرو، شماره‌گذاری و روانه بازار کردند. این رقم در سال 97 به حدود 800 هزار خودرو رسید. برای سال جاری نیز در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن، تعداد خودروهای شماره‌گذاری شده به 800 هزار دستگاه برسد. کریمی سنجری همین کاهش عرضه در حالی که از تقاضا، آن هم با چنین شدتی، کاسته نشده را زمینه‌ساز رشد قیمتی خودرو دانست وگفت: شکاف میان عرضه و تقاضای خودرو به اندازه‌ای عظیم است که حتی افزایش تولید خودرو در دی ماه و بهمن ماه سال جاری نیز نتوانست تاثیر بسزایی بر کاهش قیمت خودرو داشته باشد. در همین حال کریمی با اشاره به نوسانات ارز تاکید کرد: تغییرات نرخ ارز نیز از دیگر مواردی است که تاثیر بسزایی بر قیمت خودرو دارد.
این کارشناس صنعت خودرو در پاسخ به این پرسش که بازار خودرو در آینده به کدام سمت و سو می‌رود؛ گفت: با وجودی که طی روزهای اخیر از تقاضا برای خرید خودرو کاسته شده اما همچنان، تقاضای بسیاری از 2 سال اخیر بدون پاسخ مانده است. بنابراین تا زمانی که این گپ میان عرضه و تقاضا وجود دارد، بیم رشد قیمت‌ها هم هست. او تاکید کرد: به‌رغم آنکه برخی پارامترها، زمینه کاهش قیمت را فراهم می‌کنند، اما در نهایت اینطور به نظر می‌رسد که پارامترهای کاهنده قیمت، پایداری ضعیف‌تری نسبت به پارامترهایی افزایش‌دهنده قیمت، دارند. یعنی تا زمانی که نتوانیم این تقاضا را تامین کنیم، به محضی که شرایط ناپایدار کنونی به پایان برسد، تقاضا مجددا افزایش خواهد یافت.
با نگاه به این مسائل، برخی کارشناسان اعتقاد دارند، بازار خودرو ظرف یکی دو هفته اخیر به‌صورت مستقیم از شیوع ویروس کرونا در ایران تاثیر نپذیرفته است. به‌طوری‌که امیرحسن کاکایی عضو هیات علمی دانشگاه علم وصنعت هم در گفت‌وگو با «تعادل» بازار خودرو را متاثر از پارامترهای کلان اقتصادی کشور دانست و افزود: قیمت خودرو در بازار آزاد تاثیر چندان قابل توجه و مستقیمی از شیوع ویروس کرونا، نمی‌پذیرد. با این وجود از آنجاکه شیوع ویروس کرونا بر اقتصاد کشور تاثیر گذاشته، بازار خودرو را نیز به تبع آن، تحت تاثیر قرار داده است. به گفته او، در شرایط کنونی، خودرو جزو کالاهای سرمایه‌ای محسوب می‌شود و تغییرات آن در اثر پتانسیل‌های سرمایه‌گذاری کشور، حاصل می‌شود. کاکایی درعین حال تاکید کرد که شاخصه‌های اقتصادی در ایران با سایر کشورها تفاوت‌های اساسی دارد. در دنیا وقتی کالایی گران می‌شود، تقاضا برای خرید آن کاهش می‌یابد؛ این درحالی است که در ایران، با افزایش قیمت، هیجانات برای مصرف، افزایش پیدا می‌کند. البته دلیل این موضوع را باید شرایط تورمی اقتصاد کشور و خرید مردم با هدف سرمایه‌گذاری و نه مصرف، عنوان کرد. بنابراین باید اذعان کرد که خودرو در حال حاضر به یک کالای کاملا سرمایه‌ای با حداقل عمر 10 ساله تبدیل شده است و از کرونا تاثیر مستقیم، نمی‌گیرد. همچنین براساس اظهارات این کارشناس خودرویی، خودرو از شیوع این ویروس متاثر می‌شود و این موضوع حائز اهمیت است. شهر ووهان یکی از مراکز اصلی صنعتی این کشور است وخودروسازان ایرانی قطعات و تجهیزات مورد نیاز خود را از آن شهر تامین می‌کنند. این شهر پس از شیوع کرونا برای مدتی تعطیل بود و در حال حاضر نیز نیمه تعطیل است. خودروسازان کشور در حال حاضر برای تولید خودرو از ذخایر تجهیزات و قطعات خود استفاده می‌کنند. حال اینکه ذخایر یاد شده تا چه وقت نیاز خودروسازی کشور را تامین می‌کند جای سوال دارد؟ او در پایان تاکید کرد: اگر شیوع کرونا به حدی برسد که دولت مجبور به تعطیلی اجباری صنایع شود، تولید کاهش می‌یابد، همین موضوع هیجان خرید را در بازار بیشتر می‌کند و زمینه رشد قیمت را فراهم می‌سازد.
