تعادل |
چرا توقف بیش از یک هزار کامیون حامل کالاهای ایرانی در مرز مهران خبرساز شد؟ پشت صحنه بسته شدن این مرز مشترک با عراق چیست؟ روز گذشته شایعه‌ای منتشر شد که به دلیل شیوع ویروس «کرونا» مرز مهران بسته شده و همین امر موجب آشفتگی و سردرگمی رانندگان را در این مرز فراهم کرد. البته همزمانی این موضوع با ارسال نامه مدیرکل گمرک ایلام به مدیرکل دفتر صادرات با مضمون تعطیلی مرز مهران و توقف بیش از یک هزار کامیون حامل کالاهای ایرانی در این مرز، بازار شایعات را داغ‌تر کرد. در چنین شرایطی نبود مرجعی رسمی برای اطلاع‌رسانی، تجار و فعالان اقتصادی را با سردرگمی بیشتری مواجه کرد. روزنامه «تعادل» برای پی بردن به علت اصلی بسته شدن این مرز تجاری مشترک با عراق، به گفت‌وگو با دوتن از فعالان بازار عراق پرداخته است. هرچند دلایل متفاوتی در این زمینه مطرح می‌شود، اما مهم‌ترین مواردی که مطرح می‌شود، را می‌توان « تخلفات اداری در استان کوت عراق و گمرک این استان» از یک‌سو، و «تقلب برخی تجار ایرانی صنعت کاشی و سرامیک در ارتباط با جعل استاندارد» را از سوی دیگر عنوان کرد. در همین حال برخی از مسوولان دولتی تاکید دارند که بسته شدن مرز مهران، هیچ ارتباطی به ویروس «کرونا» ندارد. با این وجود، متضرر شدن صادرات کشور از شیوع این ویروس، دور از ذهن نیست. کما اینکه در حال حاضر ورود مسافران ایرانی به عراق ممنوع اعلام شده و محدودیت‌هایی برای رفت‌وآمد هیات‌های تجاری ایران ایجاد شده است. دیروز (شنبه) نامه‌ای از سوی مدیرکل گمرک ایلام به مدیرکل دفتر صادرات منتشر شد که از تعطیلی مرز مهران برای صادرات کالاهای ایرانی به عراق خبر می‌داد. انتشار این نامه در فضای مجازی شایعاتی را مبنی بر بسته شدن مرزهای عراق به واسطه شیوع ویروس کرونا، به همراه داشت. این اخبار در حالی مطرح شد که سازمان گذرگاه‌های مرزی عراق، دیروز (شنبه) اعلام کرد که فعالیت بازرگانی میان دو کشور ادامه دارد به شرطی که رانندگان و سرنشینان وسایل نقلیه درگیر در مبادله تجاری تحت معاینه پزشکی قرار گیرند و اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام دهند. در این بیانیه تاکید شده پذیرش مسافر ایرانی و خارجی تا بررسی کامل اقدام‌های بهداشتی درباره ویروس کرونا از مرزهای دو کشور به مدت سه روز ممنوع است. در همین حال ورود اتباع و مسافران عراقی به این کشور از مرزهای ایران نیز منوط به انجام آزمایش‌های پزشکی شده است.
در همین حال در متن نامه روح‌الله غلامی مدیرکل گمرک ایلام به مدیرکل دفتر صادرات گمرک که در تاریخ سی‌ام بهمن ماه 98، ارسال شده، چنین آمده است: «احتراما با عنایت به مشکلات حادث شده در گمرک عراق و عدم ورود کامیون خالی عراقی جهت بارگیری محموله‌های صادراتی به محوطه تجاری همچنین معطلی بیش از یک هزار کامیون در پارکینگ، خواهشمند است دستور فرمایید تا اطلاع ثانوی از ارسال کالا به مقاصد این گمرک خودداری نمایند. بدیهی است به محض رفع مشکل در اسرع وقت اطلاع‌رسانی لازم صورت خواهد گرفت.»
غلامی درباره مروادات تجاری ایران با عراق از مرز مهران در گفت‌وگویی با «ایسنا» عنوان کرد: تجارت عراق و ایران در مرز مهران به علت مشکلات داخلی از سوی عراق متوقف شده و زمینه توقف کامیون‌های تجاری را در مرز مهران فراهم آورده است. در حال حاضر نیز رایزنی‌هایی برای بازگشایی مرز مهران از طرف وزارت امور خارجه ایران، استانداری ایلام و دیگر مسوولان کشوری و استانی با طرف عراقی با هدف بازگشایی و فعالیت مجدد مرز مهران در حال انجام است.
او گفته بود که با این وجود از کامیون‌داران و حاملان مواد خوارکی و فاسدشدنی خواسته‌ایم درصورت تمایل بار خود را به مبدا برگشت دهند. این مقام مسوول تاکید کرد: بسته شدن مرز مهران، ارتباطی با شیوع بیماری کرونا در ایران ندارد و درصورت به نتیجه رسیدن رایزنی‌ها برای بازگشایی مرز از طرف عراق، فعالیت‌های تجاری مجددا از سر گرفته می‌شود.
علت بسته شدن مرز مهران و معطلی 1000 هزار کامیون چیست؛ «کرونا»، «تخلف بازرگانان در جعل استاندارد یا تخلفات گمرکی عراق»؟
«تعادل» در همین رابطه با دوتن از فعالان اقتصادی در بازار عراق گفت‌وگو کرده و به اطلاعاتی در این زمینه دست یافته است. سیدحمید حسینی از اعضای اتاق بازرگانی ایران و فعال در بازار عراق در گفت‌وگو با روزنامه «تعادل» با تاکید بر این نکته که در حال حاضر بیش از 1000 کامیون در پارکینگ و در مرز مهران، معطل مانده‌اند گفت: پیگیری‌های لازم برای رفع این مشکل انجام شده و انتظار می‌رود از روز یکشنبه مرز مهران بازگشایی شود. این عضو اتاق بازرگانی ایران، اما بسته بودن مرز را به تخلفات اداری در استان بامرکزیت کوت عراق وگمرک این استان نسبت داد و افزود: اخیرا مسوول گذرگاه‌های مرزی عراق عوض شده و به دنبال آن بسیاری از کارکنان این گمرک از مدیران تا پرسنل دستگیر شده‌اند. درنتیجه این گمرک به اندازه کافی، پرسنل ندارد و فعالیت آن با مشکل روبه‌رو شده است.
حسینی در ادامه با اشاره به اینکه روزانه حدود 300 کامیون عراقی، برای تحویل و بارگیری کالاهای ایرانی به مرز مهران وارد می‌شوند، عنوان کرد: تعداد این کامیون‌ها در روز یکشنبه هفته گذشته به 110، دوشنبه به 80 و سه شنبه به 40 عدد کاهش یافت. در نهایت نیز هیچ کامیونی برای تحویل کالا به مرز مهران وارد نشد؛ همین موضوع نیز زمینه چالش‌های یاد شده را فراهم کرد. با این وجود مسوولان گمرکی در استان بامرکزیت کوت قول داده‌اند که از یکشنبه، نیروهای جدیدی در گمرک عراق مستقر شوند و این چالش را برطرف کنند. این فعال اقتصادی افزود: مرز پیرانشهر هم به دلیل بارش برف بسته شده اما سایر مرزهای عراق در رابطه با ورود کالاهای ایرانی روال عادی خود را دارد. در حال حاضر انتقال کالاهای ایرانی به عراق از مرزهای «شلمچه، پرویزخان، چذابه و باشماق» ادامه دارد.
حسینی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا ویروس کرونا روند تجارت ایران و عراق را تحت تاثیر خواهد داد یا خیر، گفت: افت خرید برخی محصولات توسط عراقی‌ها به دلیل شیوع این بیماری در ایران، دور از انتظار نیست؛ به‌طوری‌که در حال حاضر نیز شاهد آن هستیم که ورود مسافران ایرانی به عراق ممنوع شده و این محدودیت تا استقرار تیم پزشکی در مرزهای عراق ادامه خواهد داشت.
از سوی دیگر، علی شریعتی از اعضای اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «تعادل» نبود مرجعی جامع و واحد برای اطلاع‌رسانی دقیق در چنین شرایطی را یکی از بزرگ‌ترین مشکلات کشور دانست و افزود: گمانه‌زنی‌ها و نظرات شخصی، زمینه سردرگمی فعالان اقتصادی را فراهم کرده است. در حال حاضر فعالیت تولیدکنندگان، صادرکنندگان و حتی رانندگان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این صادرکننده افزود: با این وجود بررسی‌های ما حکایت از آن دارد که تعطیلی مرز مهران به دلیل رفتار برخی تجار ایرانی در حوزه استاندارد بوده و این تقلب در حوزه صنعت کاشی و سرامیک رخ داده است. به گفته این عضو اتاق بازرگانی، برخی تجار اسناد جعلی ارایه کرده‌اند و در نتیجه طرف عراقی مرز را برای بررسی بسته است. با این وجود اعلام کرده‌اند که مرز مهران از یکشنبه بازگشایی می‌شود.
شریعتی در پاسخ به شایعه بسته شدن مرز به دلیل شیوع ویروس «کرونا» نیز در اظهاراتی عنوان کرد: این مرز از چند روز قبل از شیوع کرونا در ایران، بسته شد. به‌علاوه آنکه هنوز هیچ مقام عراقی تعطیلی مرز مهران به دلیل کرونا را تایید نکرده است. با این وجود قرار است این موضوع به زودی از سوی عراق بررسی و نظر نهایی درباره آن اعلام شود.
او با بیان اینکه درحال حاضر کامیون‌های ما به سمت مرزهای عراق در حرکت هستند، گفت: اما این مرزها شلوغ است و نبود صدایی واحد، آشفتگی به وجود آورده است.
درچنین شرایطی مسوولان باید اطلاع‌رسانی دقیق از وضعیت مرزها ارایه دهند تا گمانه‌زنی‌ها متوقف شود. شریعتی همچنین با اشاره به مشخص نبودن تعطیلی مرزها برای رانندگان کامیون گفت: اکنون در بین رانندگان کامیون‌ها برای حمل بار به مرزهایی همچون «تمرچین»، شایعاتی مبنی بر بسته بودن مرز وجود دارد و این موضوع باعث شده که آنها کرایه بالاتری تقاضا کنند.
این عضو اتاق بازرگانی درباره اثرات شیوع کرونا بر تجارت ایران و عراق گفت: چین به عنوان دومین اقتصاد بزرگ دنیا در اثر شیوع این ویروس حدود چندین میلیارد دلار، متضرر شد؛ بنابراین باید اعتراف کنیم که اقتصاد ایران نیز در اثر این بیماری، متضرر می‌شود. به‌علاوه آنکه ما اکنون در روزهای طلایی قبل از عید برای صادرات قرار داریم؛ اگر هرچه سریع‌تر دیپلماسی لازم صورت نگیرد؛ تاثیرات منفی قابل توجهی بر تجارت خارجی کشور خواهد داشت.
در همین حال، تقی تقی‌پور مدیرکل دفتر ارزیابی کیفیت کالاهای صادراتی و وارداتی سازمان ملی استاندارد نیز درباره ادعای تقلب تجار که منجر به بسته شدن مرز مهران شده، در اظهاراتی عنوان کرد: اگر مستندات هر کالایی با ماهیت آن تطابق نداشته باشد، مراتب باید از سوی گمرک به سازمان استاندارد منعکس شود، تا اگر آرم و نشان استاندارد جعل شده باشد، طرح دعوی حقوقی انجام شود. این مقام مسوول تاکید کرد که در صورت وصول گزارش گمرک مبنی بر جعل اسناد استاندارد کالاهای صادراتی به عراق، با خاطیان به‌شدت برخورد می‌شود، زیرا عراق بازار و اولویت نخست صادراتی ایران است.
در همین حال، محمد لاهوتی رییس کنفدراسیون صادرات ایران نیز درباره شیوع ویروس «کرونا» در ایران و تاثیر آن بر تجارت ما با عراق می‌گوید: با توجه به برنامه‌ریزی‌های انجام شده، «کرونا» در کوتاه‌مدت تاثیری بر تجارت ایران با دو شریک مهم یعنی چین و عراق نخواهد داشت. رییس کنفدراسیون صادرات ایران همچنین درباره آخرین وضعیت تجارت با عراق به «ایسنا» گفته است: براساس برنامه‌ریزی‌های دولت عراق، رفت و آمد ایرانی‌ها به این کشور محدود شده اما این موضوع شامل حال محموله‌های تجاری و اقتصادی نمی‌شود. براساس گفته‌های این فعال اقتصادی، در حال حاضر تعداد زیادی از کامیون‌های ایرانی برای ورود به کشور عراق در مرز قرار دارند و آمد و شدشان ادامه دارد. با این وجود عراق به منظور جلوگیری از شیوع «کرونا» وضعیت سلامت رانندگان ایرانی را بررسی می‌کند اما این به معنای توقف صادرات به عراق نیست و نخواهد بود. البته لاهوتی بر این باور است که شیوع «کرونا» محدودیت‌هایی را برای رفت‌وآمد هیات‌های تجاری ایران، ایجاد می‌کند اما در کوتاه‌مدت بر بازار صادراتی ایران تاثیری نخواهد داشت.
اما اینکه واقعا می‌توان بسته شدن مرز مهران را به ویروس کرونا ربط داد یا خیر، گمرک ایران این موضوع را رد می‌کند. به‌طوری‌که سید روح‌الله لطیفی دبیر شورای اطلاع‌رسانی گمرک در گفت‌وگویی با ایسنا، تاکید کرده که بسته شدن مرز مهران، هیچ ارتباطی به ویروس«کرونا» ندارد و به دلیل فقدان تصمیم‌گیری در گمرک عراق بوده است. براساس اظهارات این مقام مسوول در گمرگ، آخرین اخبار حکایت از آن دارد که برخی تجار و تشکل‌های صنفی در حال مذاکره با معاون استانداری استان واسط هستند و مشکل به زودی حل خواهد شد.
در واقع مذاکراتی هم توسط بخش خصوصی، مقامات استانی و اداره کل گمرک ایلام و تجار طرفین صورت گرفته و پیش‌بینی می‌شود این مشکل طی یکی، دو روز آینده برطرف شود.
از سوی دیگر، شعبان فروتن نایب‌رییس اتاق مشترک ایران و عراق هم با بیان اینکه تعطیلی این مرز ارتباطی به «کرونا» ندارد، گفت: قرار بود این مرز روز جمعه بازگشایی شود و دلیل تعطیلی آن مباحث استاندارد بوده است. فروتن در گفت‌وگویی که با «ایرنا» داشته، عنوان کرده که مسوولان عراقی اعلام کرده‌اند دلیل تعطیلی مرز مهران، رعایت نکردن استاندارد کالاهای صادراتی بوده است.
