تعادل|
تراز تجاری کشور در نخستین ماه از سال 1398 مثبت اعلام شد. بنابر آمارهای اعلام شده از روند تجارت خارجی ایران تا پایان فروردین ماه 98، صادرکنندگان ایرانی، 8.5 میلیون تن کالا به ارزش 2.5 میلیارد دلار را روانه بازارهای صادراتی کرده‌اند که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افت 18.2 درصدی را به ثبت رسانده است. در مقابل اما، واردکنندگان ایرانی، 2.1 میلیون تن کالا به ارزش 2.3 میلیارد دلار وارد چرخه اقتصادی کشور کرده‌اند که نسبت به مدت مشابه سال گذشته، افت
7.6 درصدی را نشان می‌دهد. این آمار گویای این است که تراز تجاری در آغازین ماه از سال 98، معادل 213 میلیون دلار مثبت بوده است. از سوی دیگر، بررسی مقاصد عمده صادراتی ایران در مدت مذکور حکایت از آن دارد که حدود 93 درصد از صادرات کالایی بدون نفت خام ایران به
25 کشور جهان صادر شده که «چین» همچنان در جایگاه نخست فهرست مقاصد صادراتی ایران قرار دارد. کشورهای «عراق» و «کره جنوبی» به ترتیب در رده دوم و سوم از این فهرست قرار گرفته‌اند.
آمار تجارت در فروردین
بنابر آمار رسمی از روند تجارت خارجی کشور، در فروردین ماه سال 1398 حدود 8.5 میلیون تن کالای بدون نفت خام به ارزش 2.5 میلیارد دلار صادر و در مقابل
2.1 میلیون تن به ارزش 2.3 میلیارد دلار کالا وارد کشور شده است. بنابراین تراز تجاری کالایی ایران بدون احتساب نفت خام در نخستین ماه از سال جاری، مثبت و معادل 213 میلیون دلار عنوان می‌شود که نسبت به تراز تجاری کشور در فروردین 1397 حدود 374 میلیون دلار کاهش یافته است. ارزش صادرات ایران در ماه مذکور، نسبت به مدت مشابه سال 1397، کاهش حدود 18.2 درصدی و ارزش واردات نیز کاهش حدود 7.6 درصدی داشته است، اما از لحاظ وزنی صادرات بدون نفت خام و واردات کالایی در فروردین ماه 1398 نسبت به فروردین ماه 1397 به ترتیب حدود 7.7 درصد و 8 درصد افزایش یافته است.
میانگین قیمت کالای صادراتی بدون نفت خام در فروردین 1398 معادل 299 دلار در هر تن و میانگین قیمت واردات کالا در زمان مذکور یک هزار و 120 دلار در هرتن بوده است. این نشان می‌دهد که قیمت کالاهای وارداتی به‌طور متوسط حدود 4 برابر قیمت کالاهای صادراتی ایران بوده است. از طرف دیگر، کاهش 18.2 درصدی ارزش صادرات همراه با افزایش وزنی 7.7 درصدی آن گویای کاهش قابل توجه متوسط قیمت صادراتی است. از دیگر سو، داده‌های آماری از واردات نشان می‌دهد، در ماه نخست سال جاری، کاهش متوسط قیمت کالاهای صادراتی بیش از کاهش متوسط قیمت کالاهای وارداتی کشور بوده است.
بررسی مقاصد عمده صادراتی و مبادی عمده وارداتی ایران در فروردین ماه 1398 نیز حکایت از آن دارد که حدود 93 درصد از صادرات کالایی بدون نفت خام ایران به 25 کشور «چین، عراق، کره جنوبی، امارات متحده عربی، ترکیه، هند، افغانستان، پاکستان، اندونزی، تایلند، برزیل، غنا، روسیه، آذربایجان، آلمان، سوریه، ازبکستان، ترکمنستان، عمان، کویت، سریلانکا، گرجستان، قطر، ویتنام و ایتالیا» صادر شده است. اما کشور «چین» در نخستین ماه از سال جاری، همچنان بزرگ‌ترین مقصد عمده صادرات کالای بدون نفت خام ایران با ارزش صادرات 711 میلیون دلار بوده که 28 درصد از کالای بدون نفت خام ایران به این کشور صادر شده است. پس از چین کشورهای «عراق» و «کره جنوبی» به ترتیب مقاصد عمده صادراتی ایران در ماه نخست سال 1398 بوده‌اند که حدود 389 میلیون دلار معادل 15 درصد از کالای بدون نفت خام ایران در مدت مذکور به کشور «عراق» و حدود250 میلیون دلار معادل 10 درصد از کالای بدون نفت خام ایران به کشور «کره جنوبی» صادر شده است. اما کمترین میزان صادرات نیز به کشور «ایتالیا» صورت گرفته و با واردات 8 میلیون دلار کالای بدون نفت خام از ایران، در ردیف آخر از فهرست مقاصد صادراتی ایران قرار گرفته است.
در مقابل اما، در بازه زمانی یاد شده، حدود 92 درصد از واردات کالایی ایران از 25 کشور «چین، ترکیه، امارات متحده عربی، هند، هلند، آلمان، ایتالیا، بریتانیا، کره جنوبی، روسیه، سنگاپور، اتریش، پاکستان، سوییس، تایلند، فرانسه، تایوان، برزیل، هنگ کنگ، مالزی، ازبکستان، اسپانیا، عمان، دانمارک و استرالیا» صورت گرفته است. بزرگ‌ترین مبدا واردات کالایی ایران در مدت مذکور، کشور «چین» با ارزش واردات 434 میلیون دلار است که حدود 19 درصد واردات کالایی ایران در مدت مذکور از این کشور صورت گرفته است. پس از این کشور، بیشترین واردات کالایی ایران از کشورهای «ترکیه» و «امارات متحده عربی» صورت گرفته که حدود 346 میلیون دلار معادل 15 درصد از واردات کالایی ایران در مدت مذکور از کشور «ترکیه» و حدود 338 میلیون دلار معادل 14 درصد از واردات کالایی ایران از کشور « امارات متحده عربی» بوده است. کمترین میزان واردات ایران نیز در این مدت از کشور«استرالیا» و معادل 8 میلیون دلار بوده است.
سبد کالایی در تجارت ایران
مشاهده اقلام عمده صادراتی ایران در فروردین ماه 1398 نشان از آن دارد که تنها 15 قلم کالا از جمله «میعانات گازی، روغن‌های سبک و فرآورده‌ها، پروپان مایع شده، متانول، محصولات نیمه‌تمام ازآهن یا فولاد غیرممزوج، پلی‌اتیلن گرید فیلم، قیرنفت، اوره، سایر گازهای نفتی و هیدروکربورهای گازی، بوتان مایع شده، اتیلن گلیکول، گوجه‌فرنگی، شمش از آهن و فولادغیرممزوج، پلی اتیلن گرید بادی و سایر فرآورده‌های غیر‌مذکور دارای
70 درصد وزنی یا بیشتر نفت یا روغن‌های معدنی قیری» سهمی حدود 57 درصد از ارزش صادرات ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
از آن‌سو، بیشترین ارزش صادرات کالایی بدون نفت خام ایران، مربوط به «میعانات گازی» و معادل 348 میلیون دلار بوده که سهم حدود 14 درصدی از ارزش صادرات کالایی فروردین 1398 را به خود اختصاص داده است. با این حال، در مدت مذکور ارزش و مقدار صادرات آن نسبت به فروردین سال گذشته، هر یک حدود 22 درصد کاهش یافته‌اند. در میان اقلام عمده صادراتی ایران، بیشترین کاهش در صادرات مربوط به «اتیلن گلیکول» با افت 44 درصدی بوده که بیشترین تاثیر را در کاهش صادرات ایران در فروردین 1398 داشته است.
از دیگرسو، مشاهده جزییات آماری از اقلام عمده واردات کالایی ایران در فروردین ماه 1398 حاکی از آن است که 15 قلم کالای عمده وارداتی ایران از جمله «برنج نیمه سفید شده، ذرت دامی، کنجاله سویا، کره بسته‌بندی شده، دانه سویا، قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری، الکترودهای زغالی، اجزاء و قطعات ماشین‌آلات و دستگاه‌ها، جو، قطعات بی‌استخوان منجمداز نوع گاو، سایر ماشین آلات صنعتی، شکر تصفیه نشده، موز، اویل و توربین‌های گازی» سهمی حدود 42 درصد از ارزش واردات ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
بیشترین ارزش واردات ایران مربوط به «برنج نیمه سفید شده» معادل 196 میلیون دلار بوده که سهم حدود 8 درصدی از مجموع ارزش واردات ایران در فروردین 1398 را به خود اختصاص داده است. در میان اقلام عمده واردات کالایی ایران، بیشترین کاهش در واردات مربوط به «دانه سویا» با حدود 51 درصد کاهش بوده که بیشترین تاثیر را در کاهش ارزش واردات کالا در مدت مذکور داشته است.
اما داده‌های آماری از تفکیک گروه‌های پتروشیمی، میعانات گازی و سایر کالاها در صادرات کشور نیز قابل توجه است. به طوری که آمارهای منتشر شده از صادرات کشور در نخستین ماه از سال98، نشان می‌دهد، حدود 35 درصد از ارزش کل صادرات کالایی کشور (بدون احتساب نفت خام) به «محصولات پتروشیمی»،
14 درصد به «میعانات گازی» و 52 درصد به «سایر کالاها» تعلق داشته است. صادرات «سایر کالاها» که بخش عمده آن را «کالاهای صنعتی» تشکیل می‌دهد، با افت 19 درصدی، بیشترین اثر را در کاهش ارزش صادرات کالایی بدون نفت خام کشور طی ماه نخست سال 1398 داشته است. پس از آن صادرات «محصولات پتروشیمی» با افت ارزشی 15 درصد و «میعانات گازی» با افت ارزشی 22 درصد در کاهش مجموع ارزش صادرات کالایی بدون نفت خام ایران مشارکت داشته‌اند.
