تعادل|
افزایش کم سابقه قیمت خودرو در بازار ایران، در کنار تکمیل ظرفیت طرح‌های پیش فروش خودروسازان در کوتاه‌ترین زمان ممکن، موجب شد تا بازار عرضه وتقاضا دستخوش نابسامانی شود. شکسته شدن رکوردهای قیمتی جدید در بازار خودروهای داخلی در هفته گذشته اما در حالی صورت گرفت که سکاندار صنعت، معدن و تجارت بر این باور است این افزایش قیمت‌ها ناشی از عواملی ورای اختیارات خودروسازان است؛ چراکه تولید خودروسازان اکنون با افزایشی دو برابری، به حدود دو هزار دستگاه در روز رسیده، بنابراین انتظار می‌رود بازار در روزهای آینده به تعادل برسد. با این همه، طرح موضوع افزایش قیمت خودرو در جلسه علنی روز پنجشنبه مجلس، موجب ورود کمیسیون صنایع و معادن به این موضوع شد و البته پیش از آن، سخنگوی کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی از احتمال استیضاح وزیر صنعت، در صورت عدم رسیدگی او به موضوع افزایش قیمت خودرو خبر داده بود. از آن سو اما برخی کارشناسان بازار خودرو معتقدند نظر دولت مبنی بر اینکه افزایش قیمت خودرو ناشی از کاهش عرضه بوده است، خود به خود موجب افزایش قیمت‌ها شده؛ چراکه با فروش محصولات جدید در قالب طرح‌های پیش فروش، به تعهدات معوق خودروسازان اضافه کرده است. از آن‌سو اما برخی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، ممنوعیت واردات را دلیل اصلی بروز نابسامانی در بازار خودروهای داخلی می‌دانند و این در حالی است که تصمیم به اعلام ممنوعیت واردات خودرو نه در مجلس شورای اسلامی، که در شورای هماهنگی سران قوا اتخاذ شده است. اینها همه در حالی است که زمزمه‌هایی مبنی بر واردات یا مونتاژ محصولات خودرویی برند روسی «لادا» در ایران به گوش می‌رسد، اتفاقی که می‌تواند معادلات بازار خودرو را در ماه‌های آینده، به فاز تاره‌ای وارد کند.
افزایش قیمت خودرو زیر ذره بین
افزایش قیمت خودرو در هفته گذشته، مهم‌ترین اتفاق در حوزه صنعت کشور بود، به‌طوری‌که رییس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز پنجشنبه هفته گذشته، به رییس کمیسیون صنایع و معادن ماموریت داد تا در جلسه‌ای ویژه موضوع افزایش قیمت خودرو را هر چه سریع‌تر پیگیری کند. علی لاریجانی در پاسخ به تذکر بهروز نعمتی، نماینده مردم تهران درباره گرانی قیمت خودرو گفت: کمیسیون صنایع مسوول پیگیری این موضوع است. در تازه‌ترین رویداد اما وزیر صنعت، معدن و تجارت، با اشاره به نوسانات قیمتی اخیر بازار خودرو، این افزایش قیمت را ناشی از اموری ورای اختیارات خودروسازان دانست و گفت: تلاطم بازار خودرو ارتباطی با خودروسازان ندارد و بیشتر مرتبط با اموری است که خارج از حیطه کنترل خودروسازان است. رضا رحمانی در مورد آخرین وضعیت خودروسازان و نوسانات اخیر بازار خودرو ادامه داد: خودروسازان در ماه‌های اخیر با مشکلاتی مواجه بودند که این مشکلات در قالب کاهش تولید نمایان می‌شد.
به گزارش مهر، او افزود: امروز این مشکلات برطرف شده و وضعیت خودروسازان با تولید بیشتر روزبه‌روز بهبود یافته است.
بنابه اظهارات وزیر صنعت، معدن و تجارت، هم‌اکنون هر یک از شرکت‌های تولیدکننده خودرو، روزانه در حدود دو هزار خودرو تولید می‌کنند که این آمار در گذشته کمتر از هزار خودرو بوده است.
رحمانی افزود: با توجه به اتمام تلاطم‌های بازار خودرو و رفع مشکلات خودروسازان، امید است این رقم در آینده‌ای نه‌چندان دور به ۲۵۰۰ تا سه هزار خودرو در روز برسد. او همچنین در مورد تعهدات معلق خودروسازان گفت: در پی بهبود وضعیت خودروسازان و کاهش نوسانات بازار خودرو، خودروسازان به‌صورت تدریجی به تعهدات خود عمل خواهند کرد.
او در ادامه از تمامی افرادی که قادر به همکاری هستند، دعوت به مشارکت کرد و گفت: امروزه باهمت قطعه‌سازان و خودروسازان بیش از ۸۰ درصد قطعات خودرو بومی‌سازی شده و از تمامی کسانی که می‌توانند در داخلی‌سازی قطعات همکاری کنند، دعوت به عمل‌آورده می‌شود.
وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: در آینده‌ای نه چندان دور قادر خواهیم بود در سال حمایت از کالای ایرانی، با افتخار، تمام قسمت‌های خودرو را بومی‌سازی کنیم.
رحمانی در خصوص نظارت بر فروش اینترنتی خودرو بیان کرد: متأسفانه درگذشته حکایاتی در خصوص اینکه افرادی در شهرستان‌ها خودروها را پیش‌فروش می‌کردند و در پایتخت می‌فروختند، وجود داشت. اما هم‌اکنون با اعمال محدودیت خرید این مشکل حل‌شده است.
رحمانی اما پیش از این هم از کاهش قیمت خودرو به دنبال افزایش تولیدات خودروسازان خبر داده بود. او در حاشیه جلسه هفته گذشته هیات دولت گفته بود: با آغاز عرضه فوری خودرو و ادامه این روند تا عید و نیز عمل خودروسازان به تعهدات خود، به‌طور قطع قیمت خودرو پایین می‌آید.
رحمانی با اشاره به نقش واسطه‌ها و برخی عوامل در افزایش قیمت خودرو در کشور تصریح کرد: روند تحویل مرتب خودرو از سوی خودروسازان، موجب تنظیم بازار می‌شود.
وی با بیان اینکه با ادامه عرضه خودرو، قیمت منطقی در بازار حاکم می‌شود، گفت: هدف ما در ماه‌های آینده رسیدن قیمت خودرو به قیمت سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان است. رحمانی افزود: هر جایی ابهامی وجود داشته باشد همکاران ما در وزارت صنعت معدن و تجارت رسیدگی می‌کنند و از حقوق مردم دفاع می‌شود.
باز هم پای پول‌های سرگردان در میان است
به این ترتیب اما اگر سرنخ افزایش قیمت خودرو در هفته‌های اخیر را نتوان در سیاست‌گذاری‌های دولت و خودروسازان دنبال کرد، چه دلایل دیگری می‌توانند به افزایش افسارگسیخته قیمت خودرو دامن بزند؟ افزایش همزمان قیمت‌ها در خودرو و برخی دیگر از بازارهای موازی نظیر بازار طلا و بازار ارز، شائبه ورود نقدینگی سرگردان به این بازارها را تقویت می‌کند.
امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو هم در همین زمینه می‌گوید: رفتارهای دولتی و خودروسازان مبنی بر اینکه بازار خودرو دارای حاشیه سود قابل توجهی است، در کنار افزایش تقاضا و ورود سرمایه‌های سرگردان عاملی شد تا در روزهای اخیر شاهد رشد قیمت‌ها در بازار خودرو باشیم و پیش‌فروش‌ها هم نتواند تاثیری بر آن بگذارد. او در رابطه با دلایل بی‌تاثیر بودن پیش فروش و فروش فوری خودروسازان بر بازار، اظهار می‌کند: وضعیت بازار خودرو در یک‌سال اخیر به واسطه تحریم‌ها، کاهش حجم تولید، افزایش حجم تقاضا و امثال آن بسیار پیچیده است. به گزارش ایسنا، این کارشناس صنعت خودروسازی با تاکید براینکه خودروسازان با کمبود تولید واقعی مواجه هستند، خاطرنشان کرد: متأسفانه در یک سال اخیر راه‌حل‌هایی برای کاهش و رفع مشکلات تولید ارایه نشده و این در حالی است که همه به این موضوع اذعان دارند.
این کارشناس بازار خودرو اما معتقد است فشارها برای عدم افزایش قیمت‌ها از سوی خودروسازان، موجب شده بازار خود به خود به سمت قیمت‌های بالاتر برود.
کاکایی با بیان اینکه افزایش قیمت دلار و نهاده‌های داخلی و وارداتی تولید و کاهش تیراژ تولید عاملی شد که قیمت خودرو در بازار افزایش یابد، خاطرنشان کرد: به دلیل آنکه کسی موافق افزایش قیمت از سوی خودروسازان نیست، بازار رشد قیمت خودرو را کلید زد و حتی فشارهای دولتی عامل کاهش قیمت خودرو در بازار نشد. این کارشناس صنعت خودروسازی یادآور شد: دولت در چند ماه اخیر مدعی بود که کاهش عرضه دلیل اصلی افزایش قیمت است و به همین دلیل دستور پیش فروش جدید را با توجه به تعهدات سابق صادر کرد که آن هم تأثیری بر بازار نداشته است. در واقع، بازار و فعالان آن با محک و بررسی آینده عرضه و توان تولید خودروسازان، وقعی به پیش فروش و فروش فوری خودروسازان ننهادند.
کاکایی با اشاره به اینکه دلالان و برخی افراد از این بازار سود قابل توجهی را بدون پرداخت مالیات دریافت کرده‌اند، یادآور شد: بازار خودرو در شرایط فعلی بسیار جذاب است و به راحتی سیر نخواهد شد و این در حالی است که رفتار دولت در قیمت‌گذاری و حاشیه سود قابل توجه، سودهای خوبی عاید افراد می‌کند. این کارشناس صنعت خودروسازی گفت: اثرات تصمیم‌های فعلی دولت و خودروسازان مبنی بر پیش فروش و فروش فوری حداقل نیاز به دو ماه فرصت دارد.
کاکایی به رفتار دولت مبنی بر اینکه راهکارهایی نسبت به رفع مشکلات تولید انتخاب نکرده است، اشاره و بیان کرد: دولت باید برنامه دقیقی در زمینه رفع مشکلات تولید با نگاه به دانش فنی و فناوری‌های به روز داشته باشد.
روس‌ها همزمان با ممنوعیت می‌آیند!
این اما در حالی است که برخی معتقدند کلید قفل افزایش قیمت خودرو در ممنوعیت واردات خودرو به کشور و به هم خوردن نسبت عرضه و تقاضا در ماه‌های اخیر است.
از دیگر سو اما طرح ساماندهی بازار خودرو که قرار است توسط مجلس شورای اسلامی تهیه شود، به دلیل روشن نبودن سیاست‌ها در قبال واردات خودرو، به در بسته خورده است.
در همین خصوص، عبدالله رضیان، عضو کمیسیون صنایع مجلس، چند روز پیش با بیان اینکه تعرفه و ممنوعیتی که امروز در واردات خودرو اعمال شده، براساس مصوبه شورای سران قواست و ربطی به مجلس ندارد، گفته بود: حتی اگر جزییات طرح ساماندهی صنعت خودرو در مجلس هم تصویب شود، به دلیل اینکه اختیارات این بخش به شورای سران قوا واگذار شده و ممنوعیت اخیر نیز توسط سران قوا اعمال شده است، تا زمانی که این ممنوعیت وجود دارد، نمی‌توان در این مورد تصمیم گرفت. در همین شرایط اما یکی از خودروسازان روس، از احتمال تولید و مونتاژ محصولات خود در ایران خبر داده است، اتفاقی که می‌تواند با دور زدن موضوع ممنوعیت واردات، به افزایش رقابت در بازار داخلی هم کمک کند.
بر همین اساس، ویکتور کلادوف، مدیر سیاست‌گذاری منطقه‌ای و بین‌المللی سازمان فناوری‌های پیشرفته روسیه «روستک»، روز چهارشنبه اعلام کرد که این شرکت برای تولید و مونتاژ خودروهای خود در بازار برخی از کشورها نظیر ایران آماده بوده و بدین منظور مذاکراتی را نیز با مقامات ایرانی مربوطه در این زمینه داشته است.
شرکت خودروسازی آوتوواز (لادا) در کشورهای دیگری همچون مصر نیز فعالیت‌های گسترده‌ای داشته و دارای خط مونتاژ در کارخانه‌های این کشور است و حالا به نظر می‌رسد که در مدت‌های اخیر به منظور توسعه فعالیت و افزایش همکاری‌های تجاری خود با سایر کشورها نظیر ایران نیز مذاکراتی داشته است.
البته در این گزارش‌ها هم صادرات و هم مونتاژ خودروهای لادا مطرح شده که هنوز نتایج این مذاکرات نهایی نشده است. بر اساس گزارش‌های منتشر شده از منابع روسی همچون راشاتودی و تاس، خودروهای ساخت این کمپانی روسی به حدود ۳۴ کشور جهان اعم از «شیلی، کوبا، ترکیه و تونس، مصر، سوریه و مجارستان» صادر می‌شود و از محبوبیت و استقبال مناسبی نیز برخوردار شده‌اند.
