لیست سیاه کشفیات قاچاق

تعادل|

آمار منتشر شده از سوی سازمان تعزیرات حکومتی، حاکی از این است که تا پایان تیرماه سال 97، حدود 3300 میلیارد تومان کالای قاچاق کشف شده که در این میان، «خودرو، لوازم خانگی و مسکرات» بیشترین حجم کشفیات را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین مطابق بررسی‌های صورت گرفته، میزان کشفیات قاچاق خروجی سوخت حدود ۹۷ درصد (از نظر ارزشی) کشفیات قاچاق خروجی را به خود اختصاص داده، که در این بازه زمانی مورد اشاره، حدود ۳۷ میلیون لیتر با ارزش ۸۳۰ میلیارد ریال بوده است. «مواد غذایی و پوست حیوانات» نیز رتبه های دوم و سوم کشفیات قاچاق خروجی را به خود اختصاص داده‌اند. این در شرایطی است که متولیان وزارت صنعت، هفته گذشته از سامانه‌های جامع تجارت به منظور پیشگیری از قاچاق، کاهش تخلفات و مبارزه با مفاسد اقتصادی رونمایی کردند. سامانه ای که کمک می‌کند، تجارت در یک فضای کاملا شفاف صورت گرفته و با رصد انبارها از احتکار کالا جلوگیری شود. البته  براساس آماری که وزارت صنعت، معدن و تجارت، اعلام کرده طی 18 ماه گذشته بیش از 510 هزار انبار شناسایی شده و بیش از 90 درصد از بارنامه هایی که از مبادی و مقاصد صادر می شود، از طریق سامانه جامع انبارها مورد استعلام قرار می گیرد. به این ترتیب، اگر انباری در این سامانه ثبت نشود، محتویات انبار، اختفا و احتکار محسوب شده و به این طریق عملا بخش مهمی از جریان گردش کالا در کشور ردیابی می شود. از دیگر سو، از ابتدای سال‌جاری تا پایان مردادماه، بیش از 157 هزار فقره بازرسی از انبارها انجام شده که به تشکیل 4120 مورد پرونده منجر شده است.

 

    کالاهای رکورد دار در کشفیات قاچاق

بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، حجم کشفیات قاچاق در پنج ماه نخست سال‌جاری حدود ۳۳۱۴۹ میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل حدود ۲ برابر (۱۲۳ درصد) افزایش داشته است. سه قلم عمده کشفیات قاچاق در بازه زمانی یاد شده، عبارتند از: «خودرو» با ارزش ۸۲۵۴ میلیارد ریال، «لوازم خانگی» با ارزش ۴۰۲۳ میلیارد ریال و «مسکرات» با ارزش ۱۴۸۱ میلیارد ریال که حدود ۴۰ درصد از کل کشفیات قاچاق در کشور را به خود اختصاص داده اند. در مدت مورد بررسی، کالاهای منتخب حدود ۷۵ درصد از کل کشفیات قاچاق را به خود اختصاص داده است. همچنین بیشترین اقلام کشف شده شامل «پارچه، مواد خوراکی، لوازم یدکی (خودرویی)، البسه، فرآورده‌های نفتی، برنج، دام و احشام، سلاح و مهمات، سیگار، لوازم آرایشی و بهداشتی، تجهیزات ماهواره، دارو، تجهیزات رایانه ای، میراث فرهنگی، لوازم صوتی و تصویری، گوشی تلفن همراه، اسباب بازی، کفش، تجهیزات پزشکی، طلا و جواهرآلات و فرآورده های شیلات» بوده است.

از دیگر سو، بر اساس این گزارش در پنج ماه ابتدایی سال جاری میزان کشفیات قاچاق خروجی سوخت حدود ۹۷ درصد (از نظر ارزشی) کشفیات قاچاق خروجی را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که حجم کشفیات قاچاق سوخت توسط نیروی انتظامی در پنج ماه اول سال جاری حدود ۳۷ میلیون لیتر با ارزش ۸۳۰ میلیارد ریال بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر تعداد حدود

 ۲ برابر و از نظر ارزش حدود ۵ برابر شده است. همچنین میزان کشفیات قاچاق خروجی «مواد غذایی و پوست حیوانات» نیز رتبه های دوم و وسم کشفیات قاچاق خروجی را به خود اختصاص داده است. از دیگر سو، بررسی آماری که توسط سازمان تعزیرات حکومتی و ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز منتشر شده، نشان دهنده آن است که تعداد پرونده های متشکله مرتبط با قاچاق در فاصله سال های 1392 تا 1396، به شکل چشم گیری افزایش پیدا کرده است. بر این اساس، در سال 1392 حدود 42 هزار پرونده در این زمینه تشکیل شده که ارزش این پرونده ها در مجموع حدود 600 میلیارد تومان بوده است. تعداد پرونده های متشکله در سال های بعد، به صورت تقریبی روندی رو به رشد را شاهد بوده و در سال 1396، به حدود 67 هزار پرونده رسیده است.

   تبادل اطلاعات برای مبارزه با احتکار

از دیگر سو اما مدیرکل سامانه های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، از توافق برای مبادله اطلاعات گمرک و سامانه‌های این ستاد در حوزه انبارها خبر داد، خبری که می تواند گامی به جلو در زمینه مبارزه با احتکار باشد. مدیرکل سامانه‌های ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز با بیان اینکه اطلاعات گمرک و اطلاعات سامانه هوشمند جریمه فرار بارنامه نیروی انتظامی هنوز به اشتراک گذاشته نشده، گفت: بر‌اساس توافق صورت گرفته، اطلاعات گمرک درباره انبارها با اطلاعات ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تبادل می شود. حمیدرضا دهقانی‌نیا، در مورد آخرین وضعیت سامانه‌ها گفت: 90 درصد از سامانه‌ها در حوزه مبارزه با قاچاق کالا و ارز تحلیل، طراحی، استقرار و عملیاتی شده و اکنون در فاز توسعه قرار دارد و تنها پرونده سامانه‌های قاچاق کالا و ارز که مربوط به سازمان تعزیرات حکومتی است و تحلیل و طراحی آن با محوریت ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز است، باقی مانده است.  این اما در حالی است که برقراری ارتباط میان پایگاه داده سامانه های گوناگون مرتبط با امر تجارت در کشور موضوع بر زمین مانده ای بود که هفته گذشته با رونمایی از سامانه جامع تجارت، رنگ اجرا به خود گرفت. یکی از مهم ترین این پایگاه داده ها اما سامانه جامع انبارها بود که عدم پایش آن، حجم بزرگی از اطلاعات تجاری کشور را از نگاه نهادهای ناظر دور نگه می داشت. حال بنابه اظهارات مدیرکل سامانه های ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز، این سامانه‌ها داده‌های مورد نظر خود را دارند اما تبادل اطلاعات بین این سامانه‌ها به شکل کامل تاکنون انجام نشده بود. اطلاعات گمرک و اطلاعات سامانه هوشمند جریمه فرار بارنامه نیروی انتظامی هنوز به اشتراک گذاشته نشده و اگر این موضوع انجام شود این امکان فراهم می‌شود تا الگوریتم‌های کشف کالای قاچاق را در سامانه شناسایی و مبارزه با قاچاق کالا را اجرا کرده و خطر پذیری قاچاق را بالا ببریم. به گفته او، از 9 سامانه ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز تاکنون 8 سامانه که عبارتند‌از: سامانه‌های شناسه کالا، رهگیری، جامع تجارت، حوزه پورتال ارزی سامانه یکپارچه اطلاعات ارزی، اعتبارسنجی، انبارها و محل نگهداری و تخلیه آنها کامل شده و تنها سامانه باقی مانده سامانه پرونده‌های قاچاق است.  تبادل اطلاعات میان سامانه‌هایی که در اختیار نهادهای متفاوت دولتی هستند اما در حالی صورت می گیرد که پیش تر، اختلافی فاحش میان داده های آماری وزارت صنعت و گمرک به وجود آمده بود: وزارت صنعت ثبت بیش از 510 هزار خودرو را در سامانه جامع انبارها اعلام کرده بود اما گمرک در مقابل در مورد این موضوع اظهار بی اطلاعی می کرد. به گزارش فارس، دهقانی نیا در این مورد گفته است که ماده 32 و 35 آیین‌نامه اجرای ماده 5 و 6 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مشخصا تصریح کرده که تمامی تبادل اطلاعات باید از سامانه جامع تجارت عبور کند و این اطلاعات در سامانه شناسایی و مبارزه با قاچاق کالا و ارز ثبت شود. در سامانه انبار‌ها حدود 517 هزار مرکز تخلیه و بارگیری ثبت شده و اکنون وارد فاز رسید حواله شده‌ایم تا صحت سنجی داده‌ها را بالا ببریم. او ادامه داد: گمرک ایران حدود 38 هزار  مورد داده در حوزه انبارها دارد و این را باید تبادل کرد و توافق شده که این هفته این اطلاعات رد و بدل شود.

   انبارها زیر ذره بین

از سوی دیگر، اما استفاده از زیرساخت های پایگاه داده برای جلوگیری از بروز احتکار اما توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت هم دنبال شده است. به‌طوری‌که بنابه اظهارات مدیرکل دفتر بازرگانی وزارت صنعت، از ابتدای سال‌جاری تا پایان مردادماه، بیش از 157 هزار فقره بازرسی از انبارها انجام شده که به تشکیل 4120 مورد پرونده منجر شده است. محمد قبله ارزش کل کشفیات را به میزان 254 میلیارد ریال عنوان کرده وگفته است: با توجه به بهره برداری از فاز دوم سامانه جامع انبارها و شفاف شدن ثبت کالاها، به تدریج احتکار موضوعیت خود را از دست می دهد. او

در‌خصوص اقدامات صورت گرفته در این حوزه اینگونه توضیح داده است که با اقدامات انجام شده، نقشه حرکت کالا برای سیاست‌گذاری و تصمیم‌گیری مشخص است و در این مسیر کالا در کوتاه‌ترین و  بهینه ترین زمان ممکن به دست مصرف‌کننده خواهد رسید. همچنین بنابه گفته قبله، در ماههای اخیر به دلیل بروز مشکلات ارزی و به تبع آن کاهش یا عدم عرضه کالاهای حساس، ضروری و مورد نیاز عمومی توسط تولیدکنندگان و عرضه کنندگان، مبارزه با احتکار و اختفا شدت یافته است.   همچنین براساس اعلام وزارت صنعت، معدن و تجارت، در 18 ماه گذشته بیش از 510 هزار انبار شناسایی شده و بیش از 90 درصد از بارنامه هایی که از مبادی و مقاصد صادر می شود، از طریق سامانه جامع انبارها مورد استعلام قرار می گیرد. به این ترتیب، اگر انباری در این سامانه ثبت نشود، محتویات انبار، اختفا و احتکار محسوب شده و به این طریق عملا بخش مهمی از جریان گردش کالا در کشور ردیابی می شود. وزارت صنعت البته امیدوار است به این ترتیب، زمینه برای پیشگیری از قاچاق کالا فراهم ‌شود. این در حالی است که با ابلاغ وزیر صنعت، معدن و تجارت، ستاد تشدید مبارزه با احتکار و اختفا با مسوولیت معاونت امور اقتصادی و بازرگانی وزارت صنعت، معدن و تجارت و عضویت سازمان تعزیرات حکومتی، معاونت اقتصادی وزارت اطلاعات، گمرک جمهوری اسلامی ایران تشکیل شده است.