تعادل
جزئیات نتایج پایش کسبوکار در تابستان سال 96 روز گذشته از سوی اتاق ایران منتشر شد. داده‌های این پژوهش از وضعیت مولفه‌های محیط کسبوکار کشور در تابستان 1396 از فعالان اقتصادی زیرمجموعه 3 اتاق (اتاق بازرگانی ایران، اتاق تعاون و اتاق اصناف) تهیه و مورد استفاده قرار گرفته‌اند. داده‌های این پژوهش از وضعیت مولفه‌های فضای کسب و کار در تابستان سال جاری نشان می‌دهد که وضعیت شاخص‌ها در این فصل بدتر از فصل بهار بوده است در حالی که در سه فصل قبل از تابستان، وضعیت کسب و کار رو به بهبود حرکت کرده بود. نکته قابل توجه این است که در 4 دوره پاییز و زمستان 1395 و بهار و تابستان 1396، کماکان مهم‌ترین مانع کسب و کار از نظر فعالان اقتصادی عضو اتاق‌ها، «دشوارى تامین مالى از بانک‌ها» عنوان شده است. طی 4 فصل گذشته این برای نخستین بار است که نمره شاخص ملی کسب و کار وضعیت بدتری را نسبت به فصل ماقبل نشان می‌دهد. بر اساس نتایج حاصل از پایش ملی محیط کسبوکار ایران در تابستان 1396، رقم شاخص ملی 5.77 (نمره بدترین ارزیابی 10 است) محاسبه شده که تا حدودی بدتر از وضعیت این شاخص نسبت به ارزیابی فصل گذشته (بهار 1396 با میانگین 5.69) است. همچنین این ارزیابی بیانگر آن است که از دید فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، وضعیت اکثر مولفه‌های موثر بر محیط کسب وکار ایران در تابستان 1396 تا حدودی نامساعدتر شده است.
براساس این گزارش نتایج این پژوهش ملی نشان می‌دهد در تابستان 1396 رقم شاخص ملی 5.77 (نمره بدترین ارزیابی 10 است) محاسبه شده که تا حدودی بدتر از وضعیت این شاخص نسبت به ارزیابی فصل گذشته یعنی بهار 1396 با میانگین 5.69 است. همچنین این ارزیابی بیانگر آن است که از دید فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش، وضعیت اکثر مولفه‌های موثر بر محیط کسب وکار ایران در تابستان 1396 تا حدودی نامساعدتر شده است. همچنین در پاییز 1395 نمره شاخص ملی کسب و کار در این فصل 5.86 بوده است که هر چه رقم پایین‌تر باشد، نشان‌دهنده بهبود محیط کسبوکار است. البته میانگین شاخص ملی محیط کسب و کار در زمستان 95 نیز 5.83 را نشان می‌دهد. همچنین در بهار 96 نیز میانگین کل در این فصل 5.69 است. حال باید گفت که درصد تغییرات فصل تابستان نسبت به فصل گذشته 1.52 برآورد می‌شود.
وضعیت زیرشاخص‌های کسبوکار
از سوی دیگر نتایج این تحلیل نشان می‌دهد در تابستان 1396 فعالان اقتصادی مشارکت‌کننده در این پایش سه مولفه: 1-دشواری تامین مالی از بانک‌ها 2- بی‌ثباتی و غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها (مواد اولیه و محصولات) و 3- رویه‌های غیرمنصفانه و ناعادلانه ممیزی و دریافت مالیات را نامناسب‌ترین و سه مولفه: 1-محدودیت دسترسی به برق 2-محدودیت دسترسی به سوخت (گاز، گازوییل و...) و 3-محدودیت‌های دسترسی به ارتباطات (تلفن همراه و اینترنت) را مناسب‌ترین مولفه‌های محیط کسب وکار کشور نسبت به سایر مولفه‌ها ارزیابی کرده‌اند. همچنین باید گفت که در هر 4 دوره اجرای طرح «دشواری تامین مالی از بانک‌ها» و «محدودیت دسترسی به برق» به ترتیب نامساعدترین و مساعدترین مولفه کسبوکار ارزیابی شده‌اند. مهم‌ترین مشکل در مجموع سه اتاق دشوارى تامین مالى از بانک‌ها عنوان شده است. اولویت دوم در اتاق ایران رویه‌هاى غیرمنصفانه و ناعادلانه ممیزى و دریافت مالیات و در اتاق هاى تعاون و اصناف ایران، بی‌ثباتی و غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها (مواد اولیه و محصولات) تعیین شده است. اولویت سوم در اتاق ایران بی‌ثباتی و غیرقابل پیش‌بینی بودن قیمت‌ها (مواد اولیه و محصولات) و در اتاق تعاون ایران، بى‌ثباتى سیاست‌ها، مقررات و رویه‌هاى اجرایى ناظر به کسبوکار و در اتاق اصناف ایران، ضعف دادگاه‌ها در رسیدگى به شکایات و پیگرد موثر متجاوزان به حقوق دیگران عنوان شده است.
وضعیت کسبوکار در استان‌ها
همچنین بر اساس یافته‌های این طرح در تابستان 1396 استان‌های «خراسان‌شمالی»، «سیستان و بلوچستان» و «لرستان» به ترتیب دارای بدترین وضعیت محیط کسبوکار و استان‌های «گیلان»، «فارس» و «مرکزی» به ترتیب دارای بهترین وضعیت محیط کسبوکار نسبت به سایر استان‌ها ارزیابی شده‌اند که عدد شاخص در 4 استان کشور دارای نوسان قابل توجه (بیش از 10درصد) نسبت به فصل گذشته بوده که عمدتا به دلیل تغییر در تعداد پرسشنامه‌های تکمیل شده در آن استان‌ها بوده است. همچنین اختلاف عدد شاخص وضعیت محیط کسب وکار در بهترین و بدترین استان حداکثر معادل 1.16 واحد است که نشانگر عدم وجود تفاوت قابل توجه در وضعیت شاخص استان‌ها نسبت به یکدیگر است.
شرایط کسبوکار در حوزه اقتصادی
براساس نتایج این پایش در تابستان 1396، وضعیت محیط کسبوکار در بخش کشاورزی در مقایسه با بخش‌های صنعت و خدمات مناسب‌تر ارزیابی شده است. در بین رشته فعالیت‌های اقتصادی، رشته فعالیت‌های: 1-آموزش 2-ساختمان و 3-اداری و خدمات پشتیبانی به ترتیب دارای بدترین وضعیت کسبوکار و رشته فعالیت‌های: 1-خدمات مربوط به تامین جا و غذا 2-املاک و مستغلات و 3-آب‌رسانی، مدیریت پسماند، فاضلاب و فعالیت‌های تصفیه به ترتیب بهترین وضعیت کسبوکار را در مقایسه با سایر رشته فعالیت‌های اقتصادی در کشور داشته‌اند. بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین، شاخص ملی محیط کسبوکار ایران در تابستان 1396، عدد 5.92 (عدد 10 بدترین ارزیابی است) به دست آمده است که تا حدودی بدتر از وضعیت این شاخص در ارزیابی فصل گذشته یعنی بهار 1396 با میانگین 5.81 است. میانگین ارزیابی محیط اقتصادی عدد 5.84 است که در ارزیابی فصل گذشته عدد 5.77 حاصل شده بود و میانگین ارزیابی محیط نهادی عدد 5.98 است که در فصل گذشته عدد 5.84 ارزیابی شده بود. نگاه اجمالی نشان می‌دهد همانند فصل گذشته محیط جغرافیایی با عدد 4.24 و محیط مالی با عدد 7.93 به ترتیب مساعدترین و نامساعدترین محیط‌ها بر اساس نظریه عمومی کارآفرینی شین بوده‌اند.
