تعادل
طی سالیان اخیر به دلیل افزایش آلودگی هوا کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه صنعتی به سمت تولید خودروهای برقی گام‌های مهم و قابل توجهی برداشته‌اند؛ این موضوع در حالی است که خودروسازان ایرانی از تولید این نوع خودروها برای حفظ محیط زیست غافل مانده‌اند. از این‌رو فعالان بازار خودرو برای عدم عقب‌ماندگی در تولید این نوع خودروها معتقدند که باید دستگاه‌های متولی کشورمان از توان لازم برای تامین برق نیروگاه‌ها و شارژ سریع خودروها در طول روز برخوردار باشند و علاوه بر آن توسعه شبکه شارژ در کشور از مساله تولید خودروهای برقی مهم‌تر است؛ بر این اساس هماهنگی و همکاری دستگاه‌هایی نظیر وزارت نیرو، شهرداری‌ها، راهداری‌ها و وزارت کشور از جمله موضوعاتی مهم در روند تولید و توزیع خودروهای برقی به شمار می‌رود. حال با توجه به پیشرفت تکنولوژی در ساخت خودروها باید این پرسش را مطرح کرد که آیا فضا برای تولید قطعات خودروهای برقی از سوی قطعه‌سازان کشورمان فراهم است یا خیر؟ محمدرضا نجفی‌منش عضو هیات نمایندگان اتاق تهران می‌گوید که «قطعات خودروهای برقی به مراتب ساده‌تر از خودروهای با سوخت فسیلی است و مطمئنم در صورت تصمیم‌گیری دولت و خودروسازان کشورمان برای تحقق این مهم، مشکلی در تامین قطعات این خودروها نیز نخواهیم داشت. او اظهار می‌کند: موضوع اصلی در خودروهای برقی، تامین باتری آنهاست و امروز بسیاری از کشورهای اروپایی سازنده خودروهای برقی نیز باتری‌های مورد نیاز خود را از چین تهیه می‌کنند. در صورتی که بتوان مشکل تهیه و تامین این قطعه مهم را در خودروهای برقی حل کرد، خودروسازان کشورمان مشکل خاصی در تولید این اتومبیل‌ها نخواهند داشت.
در همین راستا دبیر انجمن صنایع همگن نیرو محرکه و قطعه‌سازان کشور تاکید کرد: با توجه به فراوانی منابع گاز طبیعی در کشور، تولید خودروهای هیبریدی متشکل از سوخت گاز طبیعی و برقی می‌تواند به جای تمرکز بر تولید خودروهای برقی گزینه مناسب‌تری باشد. آرش محبی‌نژاد افزود: تولید خودرو برقی در کشورمان که گاز طبیعی به وفور وجود داشته و امکان تولید خودروهای گازسوز میسر است، نمی‌تواند به عنوان یک اولویت مطرح باشد. او گفت: استفاده از خودروهای برقی در کشورهایی که از منابع انرژی تجدیدپذیر فراوان برخوردارند، به کاهش آلودگی‌های زیست محیطی و جلوگیری از گرم شدن کره زمین کمک می‌کند اما چنانچه قرار باشد برق تولیدی کشورمان را با نیروگاه‌هایی با سوخت فسیلی توسعه دهیم، به همان اندازه در آلودگی محیط زیست و گرم شدن زمین تاثیر خواهد داشت. محبی‌نژاد افزود: موضوع خودروهای برقی در کشور فقط در حد پروژه «فاز صفر» آن یعنی مرحله مقدماتی مطرح است و هنوز خودروسازان کشور در این زمینه اقدام عملی نکرده‌اند. این مسوول صنفی عنوان کرد که قطعه‌سازان نیز تاکنون برای تامین قطعات خودروهای برقی اقدام عملی نداشته‌اند.
در این زمینه به مطالعه شرایط نیازمندیم که موضوع از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) در دست بررسی است. محبی‌نژاد گفت که امروز خودروهای برقی تولیدی در کشورهای مختلف با معضلات اساسی روبه‌رو هستند که از جمله آنها، ضایعات و زباله‌های باتری‌های استفاده شده در آنها، محل دفنشان و خسارت‌های وارد به محیط زیست است. علاوه بر آن، این خودروها در طول شب به شارژ شدن نیاز دارند که استفاده تعداد زیادی از خودروها از شارژ برق، توان الکتریکی بالایی در شبکه می‌طلبد.
فضا برای مهیاسازی تامین قطعات خودرو برقی
از سوی دیگر عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران با اشاره به توان بالای قطعه‌سازان ایرانی و تولید 60درصد قطعات خودرویی کشور در داخل بر توفیق قطعه‌سازان ایرانی در همکاری و کار مشترک با خارجی‌ها و تامین خدمات مورد نیاز آنها اطمینان‌خاطر داد. محمدرضا نجفی‌منش عنوان کرد که در سال‌های گذشته شاهد روند افزایشی تیراژ و رونق در صنعت خودرو کشور بودیم؛ به‌طوری که تولید خودرو از حدود 750 هزار دستگاه در سال 92 سال گذشته به یک‌میلیون و 350هزار دستگاه افزایش یافت و مطابق برنامه‌ریزی‌های انجام شده امسال به یک‌میلیون و 600 هزار دستگاه افزایش خواهد یافت. به گفته او، این موضوع و همچنین سایر موارد همچون عقد قرارداد خودروسازان با شرکت پژو (که تولید آن آغاز شده)، عقد قرارداد با شرکت سیتروئن (که تا چند ماه دیگر نخستین محصول آن وارد بازار می‌شود) و عقد قرارداد جوینت‌ونچری (سرمایه‌گذاری و تولید مشترک) با رنو (که افزایش تیراژ و تولید سالانه خودرو رنو را به دنبال خواهد داشت) همگی دال بر موفقیت‌آمیز بودن گفت‌وگوهای پسابرجامی است. این عضو اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران ادامه داد: در عین حال شاهدیم شرکت‌های بزرگ قطعه‌ساز مانند بوش آلمان دفتر کاری خود را در ایران برپا کرده و شرکت زیمنس نیز به دنبال فعالیت مجدد در کشورمان است؛ همچنین در نمایشگاه اخیر قطعات، لوازم و مجموعه‌های خودرو تهران شاهد بودیم کشورهای ترکیه، چین، تایوان، کره‌جنوبی، هند و آلمان به صورت گروهی حضور یافتند که همگی از جمله دستاوردهای برجام در صنعت خودرو و سایر صنایع وابسته به آن است.
او یادآوری کرد که اکنون فقط 60 شرکت قطعه‌ساز ایرانی با شرکت رنو فرانسه کار مشترک انجام می‌دهند و همه آنها از تولیدات کیفی با قابلیت صادرات برخوردارند و انتظار می‌رود با قراردادهای منعقد شده با این شرکت و سایر خودروسازان، فعالیت این شرکت‌‌ها نیز روند رو به رشد یابد.
این فعال بخش خصوصی تصریح کرد: شرکت‌های قطعه‌ساز ایرانی در زمان تحریم‌ها نیز بیکار نبوده‌اند و به اشکال مختلف به ارتقای توانمندی‌های علمی و تکنولوژیکی خود پرداخته و علم روز را در اختیار گرفته‌اند؛ بر این اساس آنها قادرند تا نیازهای شرکت‌های بزرگ خودروساز در بازار ایران و سایر کشورهای هدف صادراتی آنها را تامین کنند.
ایران مرکز منطقه‌ای صادرات باتری خودرو
در عین حال فعالان بازار خودرو معتقدند که ایران توان تبدیل شدن به مرکز منطقه‌یی صادرات باتری خودرو را دارد. رییس اتحادیه سازندگان و فروشندگان باتری و خدمات برق تخصصی خودرو استان تهران نیز در این رابطه گفت: تمایل بالای شرکت‌های خارجی برای همکاری با ایران در زمینه تولید مشترک باتری، فرصت مناسبی برای تبدیل شدن ایران به مرکز صادراتی این محصولات به کشورهای منطقه و همسایگان فراهم کرده است. گویک نرسسیان از اشتیاق کشورهای بزرگ در زمینه تولید باتری خودرو برای همکاری مشترک با تولید‌کنندگان ایرانی خبر داد و افزود: پس از اجرای برجام، شرکت‌هایی از جمهوری کره و ترکیه برای همکاری مشترک با ایران اعلام آمادگی کرده‌اند.
به گفته این مقام صنفی، زمانی در سال‌های نه چندان دور ایران یکی از بزرگ‌ترین بازارهای مصرفی باتری‌های تولیدی این کشورها بود، اما با اقدام‌های انجام شده اکنون عمده بازار این محصولات در اختیار شرکت‌های ایرانی است. به گفته فعالان اقتصادی؛ نزدیک به 17میلیون خودرو در سطح کشور وجود دارد و سالانه به 12میلیون باتری خودرو نیازمند هستیم که 10میلیون باتری در داخل کشور به صورت کاملا بومی تولید می‌شود. او بیان کرد: در 2 سال اخیر به ویژه با اجرایی شدن برجام، محدودیت‌های بین‌المللی از سر این صنعت در کشور برداشته شد و فعالان این صنف توانستند با واردات خطوط تولید و فناوری‌های جدید کیفیت تولیدات خود را بهبود بخشند. در همین پیوند و به دلیل افزایش طول عمر و کاهش مصرف سالانه باتری، نیاز به محصولات مشابه خارجی کاهش یافته است.
رییس اتحادیه سازندگان و فروشندگان باتری و خدمات برق تخصصی خودرو استان تهران اظهار کرد که وضع تعرفه 55درصدی بر واردات باتری، کاهش چشمگیر واردات این محصولات را به دنبال داشته است. او ادامه داد: ایران علاوه بر در اختیار داشتن بازار داخلی، فرصت خوبی برای این کشورها برای انجام صادرات به بازار بزرگ با جمعیت بیش از 400 میلیون نفری منطقه و همسایگان است.
نرسسیان ادامه داد: هزینه‌های حمل زیاد و سایر هزینه‌های متفرقه، صادرات به کشورهای همسایه ایران را از سوی این کشورها با محدودیت و دشواری همراه می‌کند و به همین دلیل مشتاقند با شرکت‌های ایرانی به تولید مشترک بپردازند. او تصریح کرد: 2 مشکل اساسی در مسیر تبدیل شدن ایران به هاب صادراتی باتری خودرو در منطقه وجود دارد که نخستین آنها مشکلات بانکی و دشواری جابه‌جایی پول است؛ شرکت‌های خارجی متمایل به سرمایه‌گذاری در ایران هستند، اما برای انتقال فاینانس با مشکل مواجه‌اند. به گفته این مقام صنفی، مشکل دوم کمبود سرب به عنوان یکی از مواد اولیه مورد نیاز این صنعت است، زیرا عمده سرب تولیدی کشور به صورت خام صادر می‌شود.
