گروه صنعت
بازار فرش ایران طی سال‌های اخیر تحت تاثیر عواملی چون تحریم و کاهش تقاضای جهانی فرش قرار داشت و همین موارد سبب شده که صادرکنندگان فرش بازارهای صادراتی خود را از دست بدهند و از رقبای خود در عرصه جهانی باز بمانند. اما با وجود این موانع، متوسط صادرات فرش ایران قبل از برجام سالانه 300میلیون دلار بوده است، اما پس از توافق برجام و حذف تحریم‌ها، میزان صادرات فرش دستباف به لحاظ وزنی 13.46درصد و از نظر ارزشی 23.80درصد رشد را تجربه کرده است. آمارها گویای این است که حتی در دوران تحریم، ایران در صدر صادرکنندگان فرش دستباف جهان قرار دارد و «هند و پاکستان» رقبای بعدی ایران هستند. از سوی دیگر اگرچه صادرات فرش ایرانی به امریکا در دوران تحریم به‌طور کامل متوقف شد، اما با اجرای برجام، درهای این کشور به روی تجار ایرانی باز شد. به‌طوری که با گذشت یک ماه پس از برجام، نخستین محموله فرش دستباف ایران به امریکا راه پیدا کرد. همچنین بر اساس آمارها، کل صادرات فرش دستباف در سال گذشته 359میلیون دلار بوده که به 80کشور دنیا صادر شده، که در این میان میزان صادرات مستقیم به امریکا بیش از 97 میلیون دلار گزارش شده که رتبه اول واردات فرش ایرانی را این کشور در اختیار دارد. از طرفی آمار 4ماه منتهی به تیرماه سال جاری حاکی از این است که نزدیک به 90میلیون دلار فرش ایرانی به بازارهای هدف صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد 7 درصدی داشته است.
معرفی بازارهای هدف
در همین راستا رییس مرکز ملی فرش ایران در نشست خبری روز گذشته خود با اشاره به صادرات ۸۹میلیون دلاری فرش دستباف گفت: ۷درصد صادرات فرش دستباف در ۴ ماه ابتدای سال جاری نسبت به مدت مشابه افزایش یافت. حمید کارگر همچنین به بیان برنامه کاری سازمان متبوع خود برای ایجاد خانه فرش برای توسعه بازارهای صادراتی این محصول ایرانی اظهار کرد: فرش را از دو بعد داخلی و خارجی دنبال می‌کنیم به‌طوری که اکنون در برخی استان‌های کشور پاتوق‌هایی تحت عنوان خانه فرش برای فعالان و متخصصان این بخش ایجاد کرده‌ایم. به گفته او «آلمان» به عنوان کشور هدف در این طرح مدنظر قرار گرفته است، اما با توجه به اینکه از گذشته اتحادیه‌یی در این خصوص در آلمان برای صادرات فرش به اروپا داشتیم، نمی‌توانیم به شکل دستوری و حاکمیتی اقدام کنیم، زیرا ممکن است آسیب‌رسان باشد.
وی با بیان اینکه برای توسعه بازار در چین نیز اقدامات مشخصی در این راستا صورت گرفته است، تصریح کرد که این کشور در گذشته رقیب ایران به حساب می‌آمد، اما اکنون وارد‌کننده فرش ایرانی شده و در غرب و شرق نیز نمایشگاه فرش ایران برگزار می‌شود. رییس مرکز ملی فرش ایران ادامه داد: بعضی از تجار ما در چین انبار دارند و در منطقه ویژه شانک‌های پاویون اقتصادی ایران برگزار می‌شود که 500 متر آن مربوط به فرش ایرانی است.
وی همچنین با اشاره به اقدامات دولت یازدهم در حوزه فرش دستباف گفت: در دولت یازدهم ثبت مناطق جغرافیایی در سازمان مالکیت خصوصی برای حراست از نام و نشان فرش ایرانی انجام شد و بدین منظور از 47منطقه از سال 92 تا 95 حدود 29 منطقه جغرافیایی فرش دستباف در وایپو به ثبت جهانی رسید. کارگر در عین حال یکی از اصلی‌ترین دلایل افت خرید فرش دستباف در بازارهای داخلی را فرهنگ غلط جامعه عنوان کرد که باعث شده بازار فرش ایرانی در داخل کشور با افت مواجه شود؛ به نحوی که اکنون کفپوش، پارکت و سرامیک جای استفاده از فرش دستباف را گرفته و سهم بیشتری را به فرش ماشینی داده‌اند.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه پرداخت وام 10میلیون تومانی را به‌طور آزمایشی برای فرش دستباف در نظر گرفته‌ایم، گفت: فرش دستباف گران نیست و این تنها تصور اشتباهی بوده که در میان مردم رواج دارد. کارگر توضیح داد: برای رونق حمایت از تولیدات داخلی، اجرای آزمایشی وام خرید فرش دستباف تا سقف ۱۰میلیون تومان در استان آذربایجان غربی آغاز شده؛ این در حالی است که پرداخت تسهیلات خرید فرش دستباف، موضوع تفاهمنامه‌یی بود که میان مرکز ملی فرش ایران و صندوق کارآفرینی امید بسته شد.
به گفته او در تفاهم اولیه مبلغ اعتبار لازم برای اعطای این وام‌ها ۵۰میلیارد تومان عنوان شد که بعد با چانه‌زنی وزیر صنعت، معدن و تجارت این مبلغ تا ۵۰۰میلیارد تومان افزایش یافت؛ ولی به دلیل فراهم نبودن برخی زیرساخت‌ها از سوی صندوق کارآفرینی امید پرداخت این تسهیلات به تعویق افتاد؛ ضمن اینکه منظور از زیرساخت‌ها استقرار دستگاه‌های کارتخوان در فروشگاه‌هاست که هنوز صندوق کارآفرینی امید موفق به این کار نشده است. کارگر همچنین درباره چگونگی بازپرداخت تسهیلات فرش دستباف گفت: این تسهیلات به صورت حواله‌های بانکی پرداخت می‌شود، نه کارت‌های اعتباری. این تسهیلات تا ۳۶ماه قابلیت تقسیط دارد و با نرخ بهره 4درصد در اختیار متقاضیان قرار خواهد گرفت.
وی در خصوص مشکل اصلی قالیبافان نیز گفت: بیمه قالیبافان به دلیل اینکه دولت باید 20درصد سهم کارفرما را بپردازد، تعهد سنگین مالی بر دوش دولت می‌اندازد و بنابراین اعتبار لازم برای این کار مصوب نشده است. از سوی دیگر در بودجه امسال 720 میلیارد تومان برای بیمه قالیبافان مصوب شد در حالی که برای بیمه 500هزار قالیباف به هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. به گفته او براساس برآوردهای مرکز ملی فرش ایران جمعیت قالیبافان کشور حدود یک میلیون نفر است که 700هزار نفر از این تعداد به صورت تمام‌وقت و بقیه به‌صورت پاره‌وقت فعالیت دارند. از این تعداد فقط 320هزار نفر بیمه قالیبافی دارند، قانون بیمه قالیبافان در مجلس مصوب و اجرا شده و تاکنون حدود 590هزار نفر قالیباف هم به بیمه تامین اجتماعی معرفی شده‌اند اما به علت کمبود نقدینگی همه این افراد بیمه نیستند.
رییس مرکز ملی فرش ایران عنوان کرد که بسیاری از مردم بر این باورند که فرش دستباف ایرانی گران است؛ در حالی که فرش دستباف لزوما فرش‌های ریزبافت نفیس نیستند، بلکه فرش‌های درشت‌بافت عشایری ایران نیز بسیار ارزشمند، زیبا و با قیمت بسیار مناسب عرضه می‌شوند. وی در ادامه به برگزاری بیست و ششمین نمایشگاه فرش دستباف اشاره کرد و افزود: این رویداد به یقین بزرگ‌ترین رویداد بین‌المللی و جهانی فرش دستباف است؛ چراکه در هیچ زمانی در هیچ جای دنیا، تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان، تجار و صادرکنندگان فرش دستباف ایران در این کمیت و کیفیت گردهم نمی‌آیند. کارگر با اشاره به قطعی شدن حضور بیش از
٩٠ بازرگان خارجی در هفته آینده در تهران برای بازدید و خرید از نمایشگاه گفت: امریکا و ژاپن هریک با ١٤بازرگان پرتعدادترین مشتریانی هستند که برای پیوند بیشتر با فرش ایرانی در نمایشگاه حضور خواهند یافت.
براساس این گزارش، نمایشگاه فرش دستباف در مساحتی بالغ بر 30هزار مترمربع با حضور 700تولیدکننده و صادرکننده فرش دستباف و با حضور بازرگانان مختلف کشورهای ژاپن، امریکا و... از یکم تا هفتم شهریورماه در محل دایمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شود. رییس مرکز ملی فرش ایران همچنین از برگزاری هفتمین جشنواره فرش برتر خبر داد وگفت: این جشنواره با هدف معرفی بهترین دست‌بافته‌های ایرانی و الگوسازی در این زمینه همزمان با نمایشگاه بیست و ششم برگزار می‌شود و آثار منتخب در سالن ٥ نمایشگاه به نمایش درمی‌آیند.
