گلی ماندگار|
انگار قرار نیست کرونا دست از سر جهان بردارد، همزمان با بالا رفتن تعداد مبتلایان در کشورهای اروپایی در ایران نیز یک بار دیگر خیزش ابتلا به این ویروس باعث شده تا متخصصان در این رابطه هشدار بدهند. بر اساس اعلام وزارت بهداشت و درمان طی دو هفته اخیر موارد ابتلا به کرونا در کشور 3 برابر شده است. این در حالی اتفاق می‌افتد که چندی قبل یکی از مسوولان در مورد برداشتن ماسک در فضاهای عمومی اعلام کرده بود که این مساله ایرادی ندارد و مردم می‌توانند در فضای عمومی که سر بسته نباشد بدون ماسک تردد کنند. البته طی ماه‌های گذشته مردم در یک اقدام خود خواسته رعایت پروتکل‌های بهداشتی را به حداقل ممکن رساندند و شاید همین رویه بود که باعث شده حالا یک بار دیگر مساله افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در کشور بر صدر اخبار قرار بگیرد. هر چند که واکسیناسیون امکان فوت در این بیماری را به حداقل رسانده و بسیاری از افراد بعد از ابتلا می‌توانند با گذراندن دوران بیماری دوباره سلامت خود را به دست بیاورند، اما اگر میزان مبتلایان افزایش چشمگیر داشته باشد و مراکز درمانی دوباره مملو از افرادی شود که مبتلا به کرونا شده‌اند، دیگر شاید واکسیناسیون هم مانع از مرگ و میر بیمارانی که به دلیل ازدحام پشت درهای بیمارستان می‌مانند نشود. این روزها در حالی که بسیاری از مردم نگران ابتلا به تب کریمه کنگو و یا آبله میمون بودند کرونا یک بار دیگر نشان داد که می‌تواند از هر بیماری دیگری به ما نزدیک‌تر و خطرناک‌تر باشد. اینکه حالا وزارت بهداشت و درمان از افزایش سه برابری بستری و سرپایی بیماران کرونایی خبر می‌دهد زنگ خطر دیگری است که بیخ گوشمان به صدا در آمده و قبل از اینکه به روزهای تلخ گذشته برگردیم باید به فکر راه چاره باشیم. مساله اصلی واکسیناسیون است که طبق آمار اعلام شده از سوی مسوولان وزارت بهداشت و درمان تا کنون بیش از 64 میلیون نفر دوز اول، بیش از 58 میلیون نفر دوز دوم و نزدیک به 28 میلیون نفر دوز سوم واکسن را تزریق کرده اند. این در حالی است که باید کل جمعیت واکسینه باشند تا میزان خطر ابتلا به این بیماری به کمترین حد خود برسد. اما از سوی دیگر بی توجهی مسوولان و عدم نظارت دقیق بر رعایت پروتکل‌های بهداشتی در جامعه خود دلیل دیگری است که می‌تواند باعث بروز موج تازه کرونا در کشور شود هر چند که متخصصان این موج را برای ماه پایانی تابستان یا اول پاییز پیش بینی کرده‌اند اما باز هم کرونا بارها و بارها ثابت کرده اصلا قابل پیش بینی نیست.
بی توجهی‌ها منجر به فاجعه می‌شود
دکتر مسعود مردانی در رابطه با افزایش تعداد مبتلایان به کرونا طی هفته‌های اخیر به «تعادل» می‌گوید: بی توجهی به رعایت پروتکل‌ها می‌تواند فاجعه تازه‌ای را رقم بزند، هر چند این ویروس ضعیف شده و میزان مرگ و میر آن به پایین‌ترین سطح رسیده است اما فراموش نکنیم با خیزش دوباره این بیماری مراکز درمانی دیگر توانایی گذشته را برای مقابله با آن ندارند، کادر درمان هنوز خسته‌اند و شرایط طوری نیست که بتوانند از سیل دوباره بیماران محافظت و نگهداری کنند، از سوی دیگر وقتی میزان ابتلا افزایش پیدا می‌کند و بیمارستان‌ها از بیمار پر می‌شود، دیگر کنترل کردن مرگ و میرها هم کار آسانی نخواهد بود. به همین خاطر است که باید هر چه زودتر با افزایش میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی از رخداد یک فاجعه دیگر جلوگیری کنیم.
او درباره راهکارهای جلوگیری از افزایش تعداد بیماران در کشور می‌افزاید: در این شرایط شاخص‌هایی مانند مرگ و بستری یا رنگ‌بندی شهرها که از اساس غیرعلمی است ما را گمراه خواهد کرد. حال سوال این است، پس در این شرایط چه باید کرد؟ اولین کاری که باید انجام داد، تقویت بیماریابی فعال با افزایش تست در جمعیت عمومی به ویژه در مبادی ورودی کشور و مکان‌های پرخطر است. دومین اقدام شناسایی کانون‌های ابتلا و طغیان‌های پراکنده در کشور و اقدامات فوری برای مهار آنهاست. تقویت تیم‌های واکنش سریع که معلوم نیست چرا وزارت بهداشت آن را تعطیل کرد برای این امر بسیار مهم است. متاسفانه مسوولان برای اینکه اعلام کنند کرونا به پایان رسیده عجله دارند و همین عجله هم
تا کنون چند باری کار دستمان داده و باعث شده که با موج‌های عظیم این بیماری مواجه شویم. اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند هیچ بعید نیست که موج هفتم کرونا را در شهریور یا اوایل مهر تجربه کنیم و هیچ کس نمی‌داند قرار است چه اتفاقی رخ بدهد. اگر می‌خواهیم به این وضعیت نرسیم باید هر چه سریعتر اقدامات لازم برای کنترل را انجام دهیم.
کاهش رعایت پروتکل‌ها، افزایش ابتلا
مینو محرز، عضو کمیته علمی کشوری مقابله با کرونا نیز در این باره به تعادل می‌گوید: وقتی در یک برنامه تلویزیونی مجری برنامه که هیچ سمتی در هیچ حرفه پزشکی ندارد و از مقوله علمی در مورد کرونا هیچ نمی‌داند مردم را به برداشتن ماسک تشویق می‌کند و البته مورد توبیخ هم قرار نمی‌گیرد بروز مشکلات از این دست و افزایش دوباره ابتلا به کرونا کاملا عادی است. نه اینکه مردم فقط به حرف این مجری توجه کرده‌اند، نه! مساله این است که مسوولان هم در این زمینه مقصرند و دیگر در مورد رعایت پروتکل‌های اجتماعی مثل ماسک زدن و رعایت فاصله اجتماعی و ... سخت‌گیری صورت نگرفته است. به این ترتیب وقتی به جرات می‌توان گفت که در حال حاضر بیش از 95 درصد مردم ماسک را کنار گذاشته‌اند، افزایش آمار مبتلایان کاملا عادی است.
او می‌افزاید: زمانی که سویه امیکرون وارد کشور شد، اعلام کردیم که این سویه شاید ضعیف‌تر باشد و تعداد مرگ و میر در آن کمتر اما از قدرت سرایت بالاتری برخوردار است و می‌تواند در مدت زمان کوتاهی افراد بیشتری را مبتلا کند. در حال حاضر هم می‌بینیم که در اکثر کشورهای اروپایی یک بار دیگر تعداد مبتلایان افزایش چشمگیری یافته است در ایران هم همین طور یکی از دلایل آن شروع مسافرت‌ها، برگزاری جشن‌ها و مهمانی و ... است.
محرز با تاکید بر اینکه باید بدانیم کرونا تمام نشده و هیچ‌جای دنیا از دست این ویروس رهایی پیدا نکرده، ادامه می‌دهد: این ویروس مدام در حرکت است و این روزها با افزایش مسافرت‌ها و کم شدن رعایت پروتکل‌های بهداشتی قطعا افراد بیشتری را درگیر می‌کند. از سوی دیگر بارها و بارها اعلام کرده ایم که رنگ بندی شهرها چندان قابل اعتماد نیست در واقع این رنگ بندی‌ها بیخود است، مثلا اعلام می‌کنند این تعداد شهر آبی است، اما دو روز بعد تعداد این شهرها کاهش پیدا می‌کند، این رنگ‌بندی‌ها براساس سرعت انتشار ویروس به‌شدت متغیر هستند و نمی‌توان به این جداول اعتماد کرد. مبنای قضاوت راجع به وضعیت اپیدمی در کشور اگر بر پایه رنگ‌بندی شهرها باشد اشتباه است، علت این است که عملاً رنگ‌بندی شهرها موید وضعیت خطر اپیدمی در مناطق مختلف نیست. رنگ‌بندی‌ها صرفاً بر پایه تعداد موارد بستری به ازای جمعیت است، اما بستری تنها یکی از متغیرهایی است که می‌تواند سطح خطر ناشی از اپیدمی را در مناطق مختلف نشان دهد. درحالی‌که متغیرهای دیگری هم مانند تعداد مرگ و ابتلا، نسبت تست‌های مثبت به کل تست‌ها، طغیان‌ها، تحرک جمعیتی، عدم رعایت پروتکل‌ها هم وجود دارند. بنابراین اساس قضاوت ما راجع به اپیدمی نمی‌تواند بر پایه رنگ‌بندی باشد، چراکه متاسفانه رنگ‌بندی‌ها ذهنیت کاذب ایجاد کرده و حتی سیاست‌گذارها و مدیران بخش‌های مرتبط با کرونا را گمراه کرده است.
۲ روز بدون فوتی کرونا در هفته‌ای که گذشت
البته در هفته گذشته طی دو روز سه‌شنبه - هفتم و چهارشنبه - هشتم تیر ماه، آمار فوتی‌های کرونا در کشور صفر بود و هیچ فوتی کرونایی در این دو روز ثبت نشده است. در عین حال بر اساس اعلام وزارت بهداشت، در هفته اول تیر ماه 1401 مصادف با هفته 123 همه‌گیری کرونا در کشور، کاهش یا ثبات بیماران بستری کرونا در 21 استان کشور، افزایش در پنج استان کشور و افزایش مختصر در پنج استان دیگر گزارش شده است. همچنین در هفته اول تیر ماه، کاهش یا ایستایی موارد مثبت متوفی در 30 استان کشور گزارش شده است. همچنین بر اساس اعلام گزارش وزارت بهداشت از وضعیت این بیماری در هفته اول تیر ماه مصادف با هفته ۱۲۳ همه‌گیری کرونا در کشور، موارد بستری و سرپایی ناشی از کووید در کشور سه برابر شده است.
این در حالی است که به گفته حمید سوری، رییس کمیته کشوری اپیدمیولوژی کرونا، اکنون با توجه به ایام حج و بازگشت زائران عتبات، لازم است اقدامات ویژه برای زوار و سایر مسافرانی که به کشور بازمی‌گردند انجام شود. در مدیریت اپیدمی کووید 19 هنوز سوالات بی پاسخ فراوانی برای تحلیل وضعیت و برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری داریم. برای مثال هنوز ما نمی‌دانیم عوارض احتمالی واکسن‌هایی که تزریق کرده‌ایم چه بوده است؟ هنوز نمی‌دانیم سطح ایمنی مردم برای مقابله با بیماری چقدر است؟ هنوز نمی‌دانیم واریانت غالب یا واریانت‌های جدید دقیقا چه هستند؟ و هنوز با لجاجت از در اختیار گذاشتن داده‌های اپیدمی به محققان خودداری می‌شود و این داده‌ها در انحصار تعداد معدود و انگشت شماری است که دانش کافی برای تحلیل و استنتاج علمی از آنها را ندارند و هر کسی جز خود را نامحرم می‌دانند.
