تعادل|
نزدیک عید که می‌شود بازار خرید و فروش گونه‌های کمیاب جانوری مثل سمندر، لاک پشت دریایی، جوجه تیغی و... گرم می‌شود و همین مساله باعث حساسیت دوستداران محیط زیست و مسوولان شده و سیل انتقادها و هشدارها هم جاری می‌شود. اما چرا برخی افراد به نگهداری چنین حیواناتی علاقه دارند؟ همیشه حیواناتی مانند گربه و سگ بهترین گونه‌ها برای زندگی مسالمت آمیز با انسان بوده‌اند، اما حالا چه اتفاقی افتاده که عقاب و شاهین، پلنگ و سمندر و... هم شده‌اند جزو حیواناتی که انسان‌ها به نگهداری آنها علاقه نشان می‌دهند. البته تا وقتی که مسوولان به دنبال مجرم انگاری کسانی باشند که سگ دارند کشتن سگ‌ها جزو برنامه‌های شهرداری‌ها باشد، باید هم بازار چنین حیواناتی داغ شود. قطعا دیگر کسی مجبور نیست پلنگ یا سمندر خود را برای گردش به سطح شهر ببرد، اما سگ‌ها نیاز به گردش دارند و به دردسرهای بعدی‌اش نمی‌ارزد. اما مشکل فقط این نیست. از نگاه جامعه‌شناسی افراد وقتی در دنیای مادی خود غرق می‌شوند، به نشانه‌هایی برای بروز داشته‌هایشان دارند. همانی که ما در فرهنگ عامه به آن لاکچری بازی می‌گوییم.
این کار عشق به حیوانات نیست
فرشته فدایی، فعال محیط زیست، در پاسخ به این پرسش که چه عواملی باعث می‌شود تا افراد اشتیاقی به نگهداری گونه‌های نادر داشته باشند به «تعادل» می‌گوید: این مساله بر خلاف تصورها بیشتر بعد اجتماعی دارد تا روانی. هستند افرادی که با نگهداری از سگ یا گربه افسردگی‌شان درمان می‌شود، کودکان مبتلا به اتیسم با سگ‌ها ارتباط خوبی برقرارمی کنند و باعث می‌شود آرام و قرار داشته باشند، اما وقتی صحبت از حیوانات و گونه‌های نادر می‌شود، موضوع بیشتر رنگ و بوی تفاخر به خود می‌گیرد. این روزها افراد بیشتر از هر زمان دیگری به دنبال این هستند که داشته‌های خود را به رخ بکشند. این کار حتی با نگهداری از حیوانات نادر هم می‌تواند رخ بدهد. مثلا اینکه آنها به جای ماهی قرمز سفره هفت سین سمندر را انتخاب می‌کنند، نوعی به رخ کشیدن داشته‌هاست. در واقع این افراد به دیگران نشان می‌دهند که توانایی خرید هر آنچه را که بخواهند داشته باشند دارند. در حالی که خیلی‌ها ممکن است توان خریدن حتی همان ماهی قرمز را هم نداشته باشند. هر چند که سال‌هاست فعالان محیط زیست خریدن ماهی قرمز را هم اشتباه می‌دانند. او می‌افزاید: بسیاری از کسانی که اقدام به خرید این حیوانات می‌کنند، نمی‌دانند که چه ضربه مهلکی بر میحط زیست جانوری وارد می‌کنند. بسیاری از آنها این آگاهی را ندارند که نگهداری این حیوانات در میحط بسته خانه و دست‌آموز کردن آنها باعث انقراض نسل این‌گونه‌ها می‌شود. وقتی شما برای خرید یک گونه نادر میلیون‌ها تومان پول پرداخت می‌کنی، باید به این مساله فکر کنی که چرا باید کسی دست به فروش این حیوانات بزند، متاسفانه هیچ‌وقت در مورد این مسائل فرهنگ‌سازی صورت نگرفته است. البته مردم هم خیلی به عواقب کاری که انجام می‌دهند توجه نمی‌کنند، مثل ریختن زباله در طبیعت، این همه فعالان محیط زیست در این باره تذکر می‌دهند، خواهش و تمنا می‌کنند ولی باز هم افراد به کار خودشان ادامه می‌دهند. در واقع تا وقتی یاد نگیریم به سرزمینی که در آن زندگی می‌کنیم، به حیواناتی که در این سرزمین با ما شریک هستند، احترام بگذاریم اینچنین رفتارهایی باز هم بروز خواهد کرد.
مقابله با خرید و فروش غیرقانونی گونه‌ها
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور اما در نشست خبری روز گذشته گفت: امسال رویکرد ما برای مقابله با خرید و فروش غیرقانونی گونه‌ها جدی‌تر بوده است. جمشید محبت خانی افزود: ما امسال زودتر از سال‌های گذشته اقداماتی را برای مبارزه با اقدامات مجرمانه در بازارهای فروش گونه‌های غیرمجاز مانند لاکپشت دریایی، مار دریایی و سمندر لرستانی انجام دادیم. برخورد محیط بانان ما نیز در مقابله با متخلفان جدی‌تر بوده است.
ردیف بودجه مستقل برای یگان حفاظت محیط زیست برای اولین‌بار
او اظهار داشت: حفظ محیط زیست یک فعالیت دینی و انقلابی است. طبق قولی که داده بودیم، امسال برای اولین‌بار یگان حفاظت دارای ردیف مالی و بودجه‌ای مستقل شد همچنین جیره غذایی محیط بانان به ارزش ۱۴ میلیارد و ۲۰۰ محیط بانان در استان‌ها تقسیم شد و افزایش بیمه و سقف تعهدات بیمه محیط بانان نیز در دستور کار قرار گرفت.
تشکیل کمیته جلوگیری از قاچاق حیات وحش
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور افزود: ما به هیچ‌وجه نمی‌خواهیم محیط بانان ما به واسطه سلاح تعریف شوند. محیط بانان که حافظان محیط زیست و جان گونه‌های جانوری و گیاهی هستند و نمی‌توانند جان یک انسان را بگیرند اما در صورت درگیری آخرین راهکار استفاده از سلاح است همچنین ما در جریان دیداری که با رییس اینترپل کشور داشتیم؛ به نتایج خوبی رسیدیم. خروجی این جلسه تشکیل کمیته جلوگیری از قاچاق حیات وحش است تا به این وسیله بتوانیم افرادی که بیرون از کشور در زمینه قاچاق گونه‌ها فعالیت می‌کنند را به کشور برگردانیم و با آنان برخورد کنیم. یگان حفاظت و شخص بنده در چهار سال اخیر در دو مرحله میان یگان‌های حفاظت کشور در دستگاه‌های مختلف رتبه برتر را به دست اورده‌ایم که این دستاورد به سبب اقدامات قابل تقدیر محیطبانان ماست.
ثبت ۴۰۴ مورد تخلف زیست‌محیطی از ابتدای اسفند
وی افزود: امسال یگان حفاظت محیط زیست پیشدستانه از اول اسفندماه برای ایام عید دستورالعمل صادر کرده است و برای برخورد و پیشگیری تخلفات تلاش می‌کند. در این مدت ما پنج پرونده و ۴۰۴ مورد تخلف ثبت کردیم و ۱۱ مار آبی و ۱۱ لاکپشت کشف و هشت نفر دستگیر شده‌اند. از مردم نیز می‌خواهیم تا اگر با متخلفان روبرو شدند یا از محل فعالیت آنان آگاهی یافتند، به ما از طریق سامانه ۱۵۴۰ یا به صورت حضوری اطلاع بدهند.
تبعات رهاسازی ماهی قرمز در رودخانه‌ها
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور با اشاره به حضور مردم در طبیعت در ایام نوروز گفت: در ایام عید نوروز به‌خصوص روز طبیعت حضور مردم در محیط زیست بیشتر می‌شود. برخی از مردم سبزه‌ها و ماهی قرمز را هرجایی رها می‌کنند. ماهی قرمز اگر در زیستگاه خودش نباشد باعث ایجاد مشکل در رودخانه‌ها و تالاب‌ها و دریاچه‌ها می‌شود و آلودگی ایجاد می‌کند. سبزه‌ها نیز می‌توانند تبدیل به کود شوند اما در صورت دفع نادرست سبب آلودگی می‌شوند بنابراین افراد اگر می‌توانند سبزه‌های کوچک‌تری تهیه و در دفع آنها نیز دقت کنند. برای مدیریت زباله در محیط زیست نیز بهتر است از کیسه زباله استفاده شود.
محبت خانی ضمن توضیح درباره وضعیت تالاب میانکاله اظهار کرد: من در میانکاله حضور میدانی و با مسوولان بندر ترکمن و فرمانده دریابانی منطقه تعامل داشتم. حمله شکارچیان غیرمجاز به تالاب میانکاله و درگیری با محیطبانان در سه مرحله اتفاق افتاده بود و در جریان مقابله با آنان ۱۷ قبضه سلاح کشف و ضبط شد و لیدرهای این حرکت شناسایی و به مقامات قضایی ارجاع داده شدند. یکی از راهکارهای جلوگیری از تکرار اتفاقات اینچنینی، استفاده از ظرفیت استانی مازندران و گلستان به خصوص شورای تامین این دو استان است که باید نقش فعال خود را ایفا کند.
دوصدایی و ناهماهنگی بین مسوولان تنها به سود تاجران محیط زیست است
محبت‌خانی افزود: مساله شکار در فریدونکنار نیز از این منطقه فراتر رفته است و در نقاط دیگر نیز دیده می‌شود. یکی از مشکلات ما در این مساله، اختلاف نظری است که میان مسوولان استان مازندران وجود دارد. نباید حرف‌ها متناقض باشد و دوصدایی باعث شده تا تنها تاجران گونه‌ها از این آب گل آلود ماهی بگیرند. ما با همکاری دولت جدید سعی می‌کنیم تا با دام‌های هوایی مبارزه کنیم و تا الان نیز اصلی‌ترین متخلفان نیز شناسایی شده‌اند. ما کاری با افرادی که برای ارتزاق فعالیت می‌کنند، نداریم و هدف ما افرادی است که در میزان چندهزارتایی و با استفاده از دام‌های هوایی پرندگان حلال و حرام گوشت را با هم شکار می‌کنند. در کل ما از خروجی کار در فریدونکنار راضی نیستیم و امیدواریم با دولت جدید موفقیت بیشتری داشته باشیم. محبت خانی با اشاره به کارنامه یگان حفاظت در قالب آمار گفت: تا پایان بهمن ماه ۶۲ هزار و ۶۵۴ مورد صید غیرمجاز آبزیان، ۱۰ هزار و ۱۵۹ شکار غیرمجاز پرندگان، ۱۷۰۳ مورد شکار پستانداران، ۳۵۹۱ تاکسیدرمی، ۵۹۲۲ قبضه سلاح غیرمجاز، ۵۸ قبضه سلاح جنگی و ۱۴ هزار و ۱۸۴ مورد آلودگی زیست محیطی گزارش شده است همچنین ۱۴ هزار و ۶۹۹ نفر دستگیر شدند و تعداد کل متخلفین به ۱۵ هزار و ۵۳۲ نفر می‌رسد. کل پرونده‌های تشکیل شده ۱۷ هزار و ۲۶۵ مورد بوده است. همچنین ما در حوزه سایبری نیز با هماهنگی پلیس فتا مرکزی طراحی کردیم و ۸۰ مورد تخلف سایبری خروجی مستقیم این همکاری بوده است.
حرف آخر
این روزها یاد بگیریم بیشتر به میحط زیست احترام بگذاریم، اینکه در روز درختکاری یک نهال بکارید، نمی‌شود احترام به محیط زیست، اینکه در تمام روزهای سال مراقب زمینی که در آن زندگی می‌کنید باشید و به آن احترام بگذارید، یعنی دوستدار محیط زیست هستید. از ریختن زباله تا نخریدن گونه‌های کمیاب جانوری همه و همه می‌تواند ما را به عنوان فردی دوستدار طبیعت و محیط زیست معرفی کند. برای به رخ کشیدن دارایی تان حیوانات بیگناه را قربانی نکنید.
