اولین پیامد طرد اجتماعی محرومیت از حقوق شهروندی است و به هراندازه این پدیده در جامعه گسترش یابد این افراد از دایره شمول دسترسی به حقوق شهروندی خارج خواهند شد. دومین پیامد دیگر محرومیت از فرصت‌های اجتماعی ارزشمند مانند تحصیل و کسب و کار و کوشش‌های فرهنگی و بسیاری از فرصت‌های دیگر است و امکان دسترسی به آنها را نخواهند داشت. محمد باقر تاج‌الدین خاطرنشان کرد: پیامد دیگر در طرد اجتماعی از دست رفتن منزلت و پایگاه اجتماعی افراد است و منزلت اجتماعی است که یک جایگاه مهم و ارزشمند برای افراد در پی دارد. چهارمین کنگره آنلاین بین‌المللی و سی و ششمین همایش مددکاری اجتماعی در ایران به مناسبت روزهای ملی و جهانی مددکاری اجتماعی برگزار شد. محمد باقر تاج‌الدین در این کنگره با اشاره به گرفتار شدن افراد در چرخه شوم فقر و محرومیت از پیامدهای طرد اجتماعی است، تصریح کرد: خروج از این شرایط بسیار سخت خواهد بود. گرفتار شدن در چرخه آسیب‌های اجتماعی نیز از دیگر موارد ناشی از این شرایط است. محرومیت از آزادی‌های اجتماعی نیز در خصوص افرادی که دچار طرد اجتماعی می‌شوند، صادق است. این استاد دانشگاه بیان کرد: خارج شدن از دایره برابری اجتماعی نیز از دیگر آسیب‌هایی است که شامل حال طرد‌شدگان جامعه است و توزیع عادلانه ثروت و قدرت را نیز شامل نمی‌شوند. اضمحلال طبقه متوسط نیز در قالب بررسی شرایط طرد اجتماعی مطرح است و با خروج برخی افراد در قالب طرد‌شدگان، به مرور شاهد از بین رفتن طبقه متوسط خواهیم بود. پیامد دیگر افراد طردشده، فرسایش سرمایه‌های اجتماعی کشورها است و پیامد آخر مهاجرت‌های گسترده ناشی از این شرایط است.
لزوم جهانی کردن مددکاری اجتماعی
مالکلم پین، نظریه‌پرداز معاصر حوزه مددکاری اجتماعی نیز با بیان اینکه کار مددکاران اجتماعی به مراقبت، کمک و مشاوره مرتبط است، گفت: مددکاری اجتماعی خود را با ارزش‌های اجتماعی انطباق می‌دهد و در واقع تامین نیازهای اجتماعی را به دنبال دارد. وی یادآور شد: توجه اصلی ما بر ارزش‌های فرهنگی و توسعه زندگی خانوادگی است که مددکاری اجتماعی باید بتواند منجر به افزایش روحیه افراد شود. رویه‌ها متاثر از کارایی مددکاری اجتماعی هستند و اهمیت مددکاری اجتماعی از این منظر دارای اهمیت ویژه‌ای است. این نظریه‌پرداز معاصر حوزه مددکاری اجتماعی با بیان اینکه تئوری مددکاری اجتماعی توجه کلی به حوزه رویه‌های حل و فصل و ایجاد تغییر در زندگی دیگران دارد، خاطرنشان کرد: ایجاد تغییر بین افراد در زندگی بسیار مشکل است و برای این مهم یکسری مقاومت‌ها وجود دارد و توجه به اهداف کمک مددکاران اجتماعی بسیار مهم است و ما باید به شکلی رویه‌ها را پیاده‌سازی کنیم که نیت‌های دوگانه‌ای را موجب نشود. پین ادامه داد: ما به عنوان مددکاران اجتماعی باید بتوانیم برای افراد جایگاهی را در اجتماع ایجاد کنیم و ارتباط بین افراد، اماکن و جایگاه‌ها را تعریف و برقرار کنیم. باید از طریق مهارت‌آموزی بتوانیم افرادی را که توانایی کمتری دارند برای حضور در اجتماعی ترغیب کنیم و از این راستا قدر افراد را بدانیم. وی تصریح کرد: در واقع یکی از ارزش‌های حوزه فعالیت‌های مددکاری اجتماعی در ارتباط با افراد جامعه، شمول اجتماعی است. تئوری‌های مددکاری اجتماعی فی‌نفسه وارد جزییات مرتبط با این حوزه می‌شوند. در واقع مددکاری اجتماعی را می‌توانیم از دیگران فرا بگیریم.
بستری برای شنیدن صدای کودکان وجود داشته باشد
در ادامه این همایش، مرضیه تکفلی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی نیز گفت: نیازسنجی و اولویت دهی مسائل مرتبط با کودکان باید در راستای ادغام اجتماعی موردتوجه قرار گیرد و باید بستری برای شنیدن صدای کودکان وجود داشته باشد. وی با بیان اینکه در ادغام اجتماعی، افراد قادر به ایفای نقش در جامعه هستند، تصریح کرد: در رابطه با بحث تصمیم‌گیری‌های فردی و جمعی مرتبط با کودکان باید موضوع ادغام بررسی شود. در خصوص بعد نظری اینکه چگونه می‌توان به مفهوم ادغام اجتماعی پرداخت باید بحث شود. باید تمرکز کنیم که به نظریه‌های مرتبط به کودکان توجه داشته باشیم که این نظریات توسط بزرگسالان طراحی شده است. تکفلی گفت: هرگاه نظریات مربوط به دوران کودکی را مطالعه می‌کنیم باید ببینیم که تا چه حد تجربه زیستی کودکان مورد توجه در این نظریه بوده است. مفاهیم نظری ما نیاز دارند که از دیدگاه کودکان و نوجوانان بررسی و نظارت آنان در این نظریات دیده شود. اگر توسعه ادغام اجتماعی را در حوزه نظریات اجتماعی دنبال می‌کنیم باید روابط کودک را مورد تبیین قرار دهیم. در خصوص عوامل اصلی ادغام اجتماعی کودکان عدم دسترسی، نابرابری و فقر باید مورد بررسی قرار گیرند. عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی ادامه داد: نهادهای اجتماعی در راستای ایفای نقش در حوزه ادغام اجتماعی مرتبط با کودکان باید بسترهای کودکان و تعهدات اخلاقی این حوزه را بشناسند. یونیسف دستورالعمل کلی در خصوص چارچوب اخلاقی کار درباره کودکان را طراحی کرده است. وی خاطرنشان کرد: سیاست‌گذاران باید به دنبال بازبینی سیاست‌های کودکان در چارچوب پیمان نامه حقوق کودک باشند و تغییرات را در راستای کاهش نابرابری برای کودکان در دستور کار داشته باشند. در سیاست‌های کلان باید آگاه‌سازی کودکان و بازبینی فرایندهای سیاست‌گذاری این حوزه را مدنظر قرار داد. در رابطه با کودکان تجربه زیسته و ایفای نقش در تمام فعالیت زندگی آنها باید مدنظر باشد و تصمیم‌گیری‌هایی که این کودکان دارند در این حوزه مورد بحث است.
تاثیر مددکاری اجتماعی در شکل‌گیری آثار مثبت در جامعه
روری تروئل دبیرکل فدراسیون جهانی مددکاران اجتماعی نیز در این کنگره اظهار کرد: فراگیری و ادغام اجتماعی نکته بسیار ارزشمند و پر مصداقی است و برای مددکاران بسیار مهم است. وی با بیان اینکه مددکاران اجتماعی باید به صورت گروهی کار کنند تا نقاط ضعف آینده را بهتر شناسایی کنند ادامه داد: اینگونه تجربیات خودشان را به دیگران گزارش می‌دهند که برای جلوگیری از بحران‌ها و پشتیبانی از مردم موثر است. اگر همه مددکاران اجتماعی به عنوان یک گروه واحد کار کنند و مددکاران اجتماعی بتوانند فلسفه خودشان را پیاده کنند در این صورت کار این گروه بسیار موثرتر خواهد شد. تروئل تصریح کرد: باید عقیده داشته باشیم به صورت منسجم در یک سازوکار فعالیت کنیم و چالش‌ها را بشناسیم تا مشکلات را حل کنیم، به مددکاران اجتماعی اعتقاد داریم و چشم‌انداز خوبی دارند زیرا حمایت از افراد آسیب پذیر را انجام می‌دهند و همه باید به مددکاران اجتماعی برای مشارکت اجتماعی و انسجام اجتماعی کمک کنیم. آناماریا کمپینی رییس انجمن جهانی دانشگاه‌های (مدارس) مددکاری اجتماعی نیزگفت: مددکاران اجتماعی می‌توانند افراد جامعه را توانمند کنند و باید بدانیم که اشکال مختلف مددکاری اجتماعی می‌تواند طرد اجتماعی را کاهش دهد. وی افزود: مددکاران باید مداخلات خود را توسعه دهند، مددکاران اجتماعی می‌توانند افراد جامعه را توانمند کنند و باید بدانیم که اشکال مختلف مددکاری اجتماعی می‌تواند طرد اجتماعی را کاهش دهد و در واقع باید با استانداردسازی به دنبال افزایش کارایی باشیم و باید بر مداخلات خوب متمرکز باشیم. باید خدماتی به کاربران ارایه کنیم که موجب افزایش توانمندی افراد شود و ما باید اعمال تغییرات اجتماعی و توسعه توانمندسازی افراد ضعیف را از طریق ابزارهای مدل‌های عدالت اجتماعی مدنظر داشته باشیم. وی با اشاره به اینکه تعریف بین‌المللی مددکاری اجتماعی نقش حرفه و ارتقاء تغییرات اجتماعی را بر حوزه رفاه و عدالت اجتماعی مطرح می‌کند، گفت: باید رویه‌های ضدتبعیض را ببینیم و در حیطه‌های شخصی نیز به دنبال غلبه بر مسائل از نظر آموزش باشیم. وی با بیان اینکه انجمن بین‌المللی مدارس مددکاری اجتماعی انتقال‌دهنده تعالی است که در حقیقت باید به دنبال ایجاد جامعه برابر باشیم و این سوال را مطرح کنیم که چگونه دانشجویان را به تعهدات اجتماعی حساس کنیم، گفت: همچنین باید خدماتی را در حوزه آموزش ارایه دهیم که دانش علمی به آنها انتقال داده شود. وی ادامه داد: باید به دنبال ظرفیت کاری دانشجویان فعال در حوزه مددکاری و حاضر در این حوزه باشیم. راه‌های مختلفی برای آموزش در این حوزه وجود دارد که اجازه دادن به افراد برای انتقال تجربیات در حوزه مددکاری اجتماعی یکی از آنهاست. به این ترتیب می‌توانیم تجربیات طرد اجتماعی را به اشتراک بگذاریم و در این صورت می‌توان به درک بیشتر دانشجویان این حوزه کمک کرد. درک برای دانشجویان می‌تواند کمک کند که از نقطه نظر تئوری خارج شوند.
مددکاری اجتماعی به دنبال توسعه و پیوستگی اجتماعی
به گزارش ایسنا، فردین علیپور، عضو گروه مددکاری اجتماعی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، نیز در این کنگره با بیان اینکه در توانبخشی اجتماعی بر کارکردهای اجتماعی و بازگشت افراد به جامعه تاکید شده و هدف اصلی در اینجا افزایش مشارکت اجتماعی افراد است، تصریح کرد: مددکاری اجتماعی و توانبخشی اجتماعی در حوزه ادغام اجتماعی فعالیت دارد و مشارکت گروه هدف در این حوزه‌ها دیده می‌شود. این در حالی است که پس از هر حادثه و بحران برای تعادل بخشی بین نیازهای روانی اجتماعی کوتاه و بلندمدت دچار چالش هستیم. موضوع توانبخشی مجرمان پس از بازگشت از زندان نیز با مسائل مختفی روبروست که تاکید بر مفهوم سرمایه اجتماعی و محیط و حمایت‌های اجتماعی در این خصوص مطرح است. وی همچنین این را هم گفت که در افراد ضایعه نخاعی نیز مهم‌ترین چالش‌ها جامعه ناتوان‌کننده، محیط‌های عاری از موانع و ارایه ناکافی خدمات بشمار می‌روند. علیپور تاکید کرد: برای توانبخشی اجتماعی راه زیادی در پیش است و در نهایت مددکاری و توانبخشی اجتماعی باید در یک نگاه کل‌گرا درگیر شوند و رفاه و فرصت‌های موجود در جامعه را افزایش دهند.
