تعادل |
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت ضمن تاکید بر اهمیت الگوی تغذیه‌ای مناسب در پیشگیری از ابتلا به کرونا، در عین حال نسبت به کاهش مصرف منابع پروتئین حیوانی به ویژه گوشت و شیر در دهک‌های پایین درآمدی هشدار داد. زهرا عبداللهی در نشست خبری به مناسبت اطلاع‌رسانی بسیج ملی تغذیه گفت: ادامه‌دار شدن این مساله می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد. او افزود: بسیج ملی تغذیه سالم امسال هم طبق روال سال‌های گذشته از ۱۵ تا ۳۰ دی به مدت دو هفته در سطح کشور با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی و همینطور بخش‌های ذیربط از جمله آموزش و پرورش، شهرداری، بهزیستی، معاونت‌های بهداشت و درمان نیروهای انتظامی، سپاه و... در کشور اجرا می‌شود. هدف برگزاری بسیج، انتشار پیام‌هایی است که در شرایط فعلی کرونا و به دلیل نقش تغذیه صحیح در مدیریت کرونا اهمیت می‌یابد. در دو هفته بسیج امسال بر این دو موضوع متمرکز می‌شویم که این پیام را به مردم کشور برسانیم که با رعایت یک الگوی غذایی درست در شرایط فعلی حتی می‌توان بیماری کرونا را کنترل کرد.
الگوی تغذیه‌ای مناسب برای پیشگیری از کرونا
عبداللهی افزود: تغذیه صحیح نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد. اصولا در افرادی که سیستم ایمنی بدن به دلیل تغذیه نامناسب تضعیف می‌شود، قاعدتا مقاومت بدن در برابر این ویروس کمتر بوده و حتی ممکن است شدت و حدت بیماری و دوره بهبودی و نقاهت نیز افزایش یابد.
چگونگی تغذیه هنگام واکسیناسیون
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت با اشاره به تاثیر تغذیه در زمان انجام واکسیناسیون، بیان کرد: نحوه تغذیه حتی قبل و بعد از تزریق واکسن اهمیت دارد تا بدن پاسخ مناسب‌تری به واکسن بدهد، پاسخ مناسب بدن به واکسن وابسته به عملکرد مناسب سیستم ایمنی بدن است. به عنوان مثال می‌گوییم موقع واکسیناسیون ناشتا نباشید زیرا ناشتایی موقع واکسیناسیون در برخی افراد منجر به افت فشار خون می‌شود. توصیه دیگر این است که باید به میزان کافی آب و مایعات مصرف کنید؛ در یک برنامه غذایی صحیح باید روزانه بین ۶ تا ۸ لیوان آب و مایعات مصرف کرد. خوردن آب و مایعات قبل و بعد از واکسیناسیون سبب بهبود عملکرد سیستم ایمنی می‌شود چون کم آبی بدن سبب عملکرد نامطلوب سیستم ایمنی می‌شود. انواع مایعات و غذاهای آبکی علاوه بر آب قبل و بعد از واکسیناسیون مناسب است. او تاکید کرد: نکته مهم چه برای واکسیناسیون و چه برای پیشگیری از ابتلا به کرونا داشتن الگوی غذایی مناسب است؛ یعنی الگویی که در آن مصرف قند و نمک و چربی در آن کم است. مصرف زیاد مواد قندی از جمله نوشابه‌ها، شیرینی و ...
می‌تواند سبب تضعیف سیستم ایمنی بدن شود. بنابراین باید از مصرف زیاد و بی‌رویه مواد قندی و شیرین پرهیز کنیم. پیام دیگر ما مصرف کم نمک است زیرا ما بیش از ۲ برابر مقدار توصیه شده نمک مصرف می‌کنیم، میزان مجاز روزانه به‌طور متوسط ۵ گرم است. مصرف نمک زیاد به طرق مختلف رخ می‌دهد که یکی از آنها نمک پنهان در انواع فست فودها و سس‌ها است. از سوی دیگر افراط در مصرف غذاهای چرب و پر ادویه که معمولا هضم سنگینی دارند و حاوی اسیدهای چرب اشباع و اسیدهای ترانس هستند هم عاملی برای تضعیف سیستم ایمنی دارد.
خطر کرونا در مبتلایان به چاقی
او افزود: کاهش مصرف قند و نمک و چربی و دقت در مصرف مواد غذایی و استفاده از غذاها و نوشیدنی‌هایی که قند، چربی و نمک کمتری دارند سبب می‌شود که بدن بتواند مقاومت بهتری در برابر انواع بیماری‌ها داشته باشد. باید با رعایت تعادل و تنوع غذایی وزن بدن را کنترل کنیم؛ زیرا افراد چاق معمولا احتمال بیشتری برای ابتلا به کرونا دارند و در صورت ابتلا هم شدت بیماری در آنها بیشتر بوده و دوره بهبودی نیز بیشتر طول می‌کشد. بنابراین در کنار کاهش مصرف قند، نمک و چربی باید مصرف بیشتر سبزی‌ها و میوه‌ها به میزان ۴۰۰ گرم در روز، کنترل وزن بدن و... را در برنامه غذایی خود بگنجانیم. با این توصیه‌ها می‌توان به مقاومت بدن کمک کرد.
افزایش روند چاقی در کودکان زیر پنج سال
عبداللهی با اشاره به شعار امسال هفته بسیج تغذیه امسال مبنی بر «تغذیه، واکسیناسیون و کرونا»، گفت: می‌خواهیم به مردم بگوییم با رعایت اصولی در برنامه غذایی روزانه می‌توانیم به سیستم ایمنی بدن کمک کنیم. الان روند چاقی در کودکان زیر ۵سال و دانش‌آموزان افزایشی است و در بزرگسالان هم بر اساس آخرین بررسی‌ها حدود ۶۰ درصد جمعیت بالای ۱۸ سال دچار اضافه وزن و چاقی بوده و بیش از ۲۰ درصد دانش‌آموزان دچار چاقی هستند وحتی چاقی شکمی در دانش‌آموزان داریم. این روند افزایشی به دو دلیل رخ می‌دهد. عامل اول الگوی غذایی غلط شامل استفاده زیاد از مواد غذایی چرب، شور و شیرین و مصرف کم میوه و سبزی است؛ از طرفی تحرک بدنی نیز ناکافی است یعنی ۵۰ درصد مردم تحرک بدنی کافی ندارند. هر فرد باید به مدت ۵روز در هفته ۳۰ دقیقه پیاده روی تند داشته باشد که حداقلی‌ترین حالت است. در شرایط کرونا که به دلیل ضرورت پروتکل‌های بهداشتی حضور در جاهایی که جمعیت زیاد است باید در خانه با انجام حرکات کششی یا هر شکلی فعالیت بدنی داشته باشیم. عدم فعالیت بدنی و تنها انجام فعالیت نشسته عاملی برای افزایش وزن است.
حضور کمرنگ شیر و گوشت در سفره دهک‌های پایین درآمدی
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت ادامه داد: سیستم ایمنی بدن برای عملکرد درست به ویتامین‌ها و مواد معدنی و پروتئین‌ها نیاز دارد که بهترین منبع برای پروتئین‌ها منابع حیوانی است ولی ما پروتئین‌های گیاهی هم داریم. در یک برنامه غذایی درست توصیه می‌شود سهمی از پروتئین گیاهی و سهمی از پروتئین حیوانی وجود داشته باشد. منابع پروتئین حیوانی شامل گوشت و لبنیات باید در برنامه غذایی روزانه به ویژه برای افرادی که در معرض آسیب بیشتری هستند ضروری است. اکنون به دلیل افزایش قیمت منابع پروتئین حیوانی دسترسی دهک‌های درآمدی پایین به این اقلام کاهش یافته و حتی مطالعات ما نشان می‌دهد مصرف مواد غذایی مانند شیر و گوشت در این افراد کاهش یافته است و حضور آن در سفره مردم کم شده است که ادامه‌دار شدن این مساله می‌تواند عوارضی به دنبال داشته باشد؛ چون رشد کودکان مختل می‌شود که اول به صورت لاغری و سپس به صورت توقف رشد قدی خود رانشان می‌دهد یا اینکه رشد نامناسب جنین را سبب می‌شود.
او تاکید کرد: ما یک بررسی هنگام آغاز شیوع کرونا در کشور با همکاری انستیتو تحقیقات تغذیه و صنایع غذایی کشور انجام دادیم مشخص شد که برای برخی اقلام غذایی به علت افزایش قیمت تا ۳۵ درصد، کاهش مصرف یافته است. این اقلام شامل گوشت قرمز، گوشت مرغ و شیر و بلنیات و میوه بود و این مساله وجود دارد و امیدوارم با سیاست‌های درست و اختصاص یارانه به دهک‌های درآمدی پایین بتوان این مشکل را برطرف کرد که منابع پروتئینی و ریز مغذی‌ها به سفره مردم وارد شود.
حبوبات می‌توانند جایگزین گوشت شوند؟
عبداللهی افزود: وقتی سیستم ایمنی بدن ضعیف باشد ابتلا به بیماری‌ها و مرگ و میر هم می‌تواند بیشتر باشد. جایگزین‌هایی برای تامین پروتئین نظیر حبوبات وجود دارد که منبع ارزان‌تر پروتئین است که در ترکیب با غلات به عنوان پروتئین جایگزین کمک می‌کند اما این به معنای آن نیست که مردم فقط با مصرف حبوبات می‌توانند سالم مانده و پروتئین مورد نیاز بدنشان را تامین کنند. حبوبات جایگزین مناسبی است که به نسبت قیمت پایین‌تری از گوشت، شیر و تخم مرغ دارد. پروتئین گیاهی منبعی ارزان‌تر است و در هرم غذایی ایرانی هم آمده است اما نمی‌توان پروتئین حیوانی را از رژیم غذایی حذف کرد.
افزایش شیوع سوءتغذیه در کودکان مناطق محروم طی دو سال گذشته
مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی مجددا تاکید کرد: رصد وضعیت تغذیه کودکان زیر ۵ سال در مناطق محروم کشور را انجام می‌دهیم و الان اطلاعات به دست آمده نشان می‌دهد ظرف دو سال گذشته به دلیل مسائلی از جمله کرونا، خشکسالی و تورم و افزایش قیمت‌ها شیوع سوءتغذیه در کودکان افزایش یافته و شاید یک شیوع دوبرابری در استان‌هایی مثل سیستان و بلوچستان و بیرجند گزارش شده است. همینطور کم‌خونی و کمبود ویتامین A به دلیل مشکلات رخ داده است. در مناطق محروم، ناامنی غذایی خانوار بیشتر شده است که اگر به موقع اقدامات مداخله‌ای انجام نشود در کوتاه‌مدت افزایش مرگ و میر و ابتلا به بیماری‌ها، کم خونی، کاهش قدرت یادگیری و... را خواهیم داشت و در دراز مدت توقف رشد قدی و حتی کاهش بهره هوشی در کودکان اتفاق می‌افتد و برای جلوگیری از این مشکل همه بخش‌ها باید کمک کنند.
طرح کمک معیشتی ادامه یابد
او ادامه داد: ما به عنوان وزارت بهداشت مکمل‌های غذایی برای گروه‌های سنی به صورت رایگان ارایه می‌دهیم و از طریق سیستم PHC کودکان و مادران باردار و شیرده دچار سوءتغذیه نیازمند را شناسایی کرده و به کمیته امداد و وزارت رفاه معرفی می‌شوند تا سبد تغذیه رایگان دریافت کنند و در غالب طرح شهید سلیمانی هم بسته‌های حمایتی به خانواده‌های نیازمند انجام می‌شود. طرح کمک معیشتی که وزارت رفاه پارسال اجرا کرد و اقدامات اینچنینی باید ادامه یابد و کمیته امداد باید اعتبارات کافی داشته باشد تا کودکان و مادران باردار و شیرده دچار سوءتغذیه را تحت پوشش سبد رایگان غذایی قرار دهد.
