تعادل|
با اینکه چند روزی از ورود سویه «امیکرون» به کشور می‌گذرد اما هنوز تعداد مبتلایان به این سویه مشخص نشده و البته از آنجایی که قدرت سرایت این واریانت کرونا بسیار بیشتر از واریانت‌های قبلی است می‌توان حدث زد که ممکن است تعداد قابل توجهی از افراد مبتلا شده باشند. از آنجایی که این روزها نه محدودیت‌های کرونایی اجرا می‌شود و رعایت پروتکل‌ها هم به پایین‌ترین حد خود رسیده‌اند، دور از ذهن نیست که سویه جدید کرونا موج تازه‌ای را در کشور به راه بیندازد و باز هم بیمارستان‌ها دچار ازدحام شوند. این در حالی است که بسیاری از کارشناسان حوزه بهداشت و درمان طی روزهای گذشته بارها و بارها در این رابطه که باید مدارس تعطیل شوند، محدودیت‌های کرونایی از سر گرفته شود و رعایت پروتکل‌ها جدی باشد، صحبت کرده‌اند. حالا کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کرونا در مطلبی نسبت به خطر بروز موج ششم کووید۱۹ با سویه اُمیکرون هشدار داد و راهکارهای پیشگیری از آن را تشریح کرد. در یادداشت کمیته اپیدمیولوژی و پژوهش کمیته علمی کرونا با عنوان «خطر موج ششم با سویه اُمیکرون احساس می‌شود: چه می‌توان کرد؟ » که در اختیار ایسنا قرار گرفته، آمده است: با نگاهی به وضعیت اپیدمی کووید ۱۹ در سایر کشورهای مانند انگلستان، دانمارک، آلمان و ... پس از بروز سویه اُمیکرون می‌توان تهدید شروع موج بعدی اپیدمی در کشور را احساس کرد.
این ادامه این یادداشت بیان شده است: هرچند که در پایان پاییز و شب یلدای ۱۴۰۰ همه‌چیز در کشور ما ظاهرا آرام است و اکثر نقاط کشور آبی است، اما با توجه به شرایط حاکم بر کشور، تهدید شروع موج بعدی به صورت جدی وجود دارد. با توجه به آنچه تاکنون اتفاق افتاده و علیرغم اینکه لزوماً همیشه پیش‌بینی‌ها درست از آب در نمی‌آید (خصوصا وقتی صرفاً بر اساس مدل‌های ریاضی این کار صورت گرفته باشد) ولی در عمل ناچاریم با توجه به شواهد و قرائنی که در دست داریم، تصویری (هرچند شاید غیر دقیق) برای آینده کشور و جامعه خود ترسیم نماییم. توجه به وضعیت کشورهای دیگر می‌تواند تصویری از وضعیتی که ممکن است پیش روی کشور ما باشد را نشان دهد و نگاه به وضعیت کشورهایی که در غلبه واریانت اُمیکرون از کشور ما جلوتر هستند می‌تواند راهنمای خوبی باشد.
آنچه تاکنون می‌توانیم فرض کنیم:
۱- به دلیل نحوه ارتباطات بین‌المللی در کشور ما، به نظر می‌رسد که عمده موارد اُمیکرون از طریق اروپا وارد کشور ما شده یا خواهند شد.
۲- از چند روز گذشته وجود موارد اُمیکرون در کشور رسما اعلام شد و فرض قریب به یقین این است همین الان اُمیکرون در کشور ما در حال گردش در سطح جامعه است.
۳- زمان دو برابرشدن موارد این بیماری در کشورهای مختلف بین ۲.۵ تا ۳.۵ روز بوده است. این موضوع به عوامل بسیاری بستگی دارد. گرچه ممکن است با استدلال‌هایی این زمان را کمی بیشتر (نسبت بالاتری از افراد که مبتلا شده و دارای ایمنی طبیعی شده‌اند یا سطح نسبتاً بالاتر واکسیناسیون در کشور که عمده آنها نیز اخیراً واکسیناسیون خود را کامل کرده‌اند) استفاده از واکسن‌هایی با کارایی نسبتاً پایین‌تر در مقایسه با واکسن‌های دیگر در نظر گرفت. اما در عمل زمان دو برابر شدن را ۲ یا ۳ یا ۵ روز در نظر بگیریم، تفاوت زیادی ندارد. آنچه مهم است این است که با تایید حداقل یک مورد ابتلا (هرچند وارده)، باید منتظر تعداد موارد بسیار بیشتری در روزهای آتی و البته با سرعت افزایش بیشتری باشیم زیرا در اغلب کشورهایی که وجود این سویه را گزارش کرده‌اند، نه تنها طی ۲ تا ۴ هفته این سویه توانسته جای سویه دلتا را بگیرد، بلکه در همین مدت به سرعت تعداد موارد نیز در این کشورها افزایش یافته است.
۴- ماهیت رشدنمایی اپیدمی به گونه‌ای است که در ابتدا و تا زمان ابتلای روزانه هزار نفر انتظار نداریم در آمار کشوری افزایش موارد، تظاهر و پیامد زیادی داشته باشد یا توجه‌ها را چندان جلب کند. تظاهر بالینی خفیف‌تر اُمیکرون به دلیل درصد بالای ایمنی در جامعه ایرانی (به دلیل واکسیناسیون و ابتلای طبیعی به عفونت) می‌تواند توجه به این موارد و انجام تست تشخیصی و شناسایی موارد را به تاخیر بیندازد و با توجه به اینکه نظام مراقبت ما عمدتا بر مبنای پایش موارد بستری است، می‌توان انتظار داشت نسبت به موج‌های قبلی دیرتر این موج را کشف کنیم. البته این موضوع در استان‌های مختلف کشور متفاوت است.
۵- در بیشتر کشورها بین شناسایی اولین موارد اُمیکرون تا رخداد یک افزایش شدید با شیب تند موارد بیماری، کمتر از دو هفته فاصله زمانی بوده است. در کشور انگلستان پیش‌بینی شده است که تا اول ژانویه روزانه یک میلیون ابتلا در آن کشور رخ بدهد و بعضی برآوردها بیانگر این است که این موج اُمیکرون در آن کشور موجب مرگ ۲۵ تا ۷۵ هزار نفر خواهد شد. البته مسوولان این کشور اقداماتی را به‌طور جدی در حال اجرا دارند که شاید بتوانند آثار این موج اُمیکرون را کمتر کنند. توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌های وضعیت کشورمان با آنجا، می‌تواند به ما کمک کند تا تصویری از آنچه در کشور ما رخ خواهد داد به دست بیاوریم.
۶- با فرض اینکه از مدت‌ها قبل از شناسایی و تایید اولین مورد ابتلا به واریانت اُمیکرون، این واریانت در کشور ما در حال گردش بوده (و در صورتی که نظام مراقبت ژنومیک قابل قبولی می‌داشتیم باید پیش از این وجود آن را گزارش می‌کردیم)، می‌توان انتظار داشت که در یک یا دو هفته اول دی ماه اولین آثار افزایش موارد بیماری را در نقاطی از کشور و در آمار کلی کشور مشاهده کنیم و به فاصله دو هفته از آن یعنی هفته سوم و چهارم دی ماه شاهد موج ششم واضح و بزرگی از موارد عفونت کووید باشیم. هرچند ممکن است به دلیل اینکه سیستم شناسایی و گزارش موارد در کشور ما عمدتاً مبتنی بر انجام تست از افراد علامت‌دار می‌باشد، این امکان وجود دارد که ما همه موارد عفونت را نتوانیم شناسایی و گزارش کنیم.
۷- به دلیل درصد بالایی از مردم کشور که در موج‌های قبلی مبتلا شده‌اند و همچنین با توجه به پوشش بالای واکسیناسیون افراد در جامعه می‌توان انتظار داشت که ایمنی نسبی خوبی در درصد قابل توجهی از جامعه ایرانی وجود داشته باشد، اما با توجه به توانایی عفونت‌زایی مجدد اُمیکرون در افراد با ایمنی قبلی و همچنین بخشی از جامعه که هنوز مبتلا نشده‌اند یا واکسن نزده‌اند (که این‌بار به احتمال زیاد به سویه اُمیکرون مبتلا خواهند شد)، به احتمال زیاد، موارد ابتلای وسیعی را شاهد خواهیم بود، هر چند به دلیل ایمنی نسبی قبلی در بخش قابل توجهی از مردم می‌توانیم امیدوار باشیم که درصد کمتری از مردم نیاز به دریافت خدمات درمانی یا بستری داشته باشند. در عین حال، به دلیل تعداد بسیار بالای موارد ابتلا، می‌توان انتظار داشت که مراجعین زیادی به مراکز درمانی داشته باشیم و متعاقب آن، افزایش موارد بستری و حتی افزایش موارد مرگ را شاهد باشیم.
۸ - می‌توان انتظار داشت تا هفته آخر دی ماه و هفته‌های اول بهمن ماه، بزرگی موج ششم، فعالیت‌های اجتماعی ما را تحت‌تاثیر قابل توجهی قرار دهد و نظام سلامت کشور مجددا تحت فشار فزاینده‌ای قرار بگیرد.
۹- برای اینکه تصویر ما از اینکه این موج چقدر طول خواهد کشید، بزرگی آن چقدر خواهد بود و موجب چه حجمی از بستری و مرگ خواهد شد کامل شود، باید صبر کنیم ببینیم سیر وقایع در کشورهای جلوتر از ما در منحنی اپیدمی چگونه خواهد بود. با این وجود، به نظر می‌رسد درنگ برای افزایش دقت برآورد از موج آتی جایز نبوده و احتیاط حکم می‌کند تا همین جا و بر اساس همین اطلاعات فعلی، اقدامات جدی پیشگیرانه را شروع کنیم.
چه باید کرد؟
آنچه تاکنون در کشورهای دیگر دیده‌ایم تصویری نسبی از آنچه در کشور ما رخ خواهد داد را روشن می‌کند. ممکن است آنچه در کشور ما رخ می‌دهد تطابق کاملی با سایر جاهای دنیا نداشته باشد، ولی احتمال رخداد آن و آثار آن به قدری هست که بر اساس آن بتوان تصمیمات عاجلی گرفت تا آسیب‌های ناشی از آن را کاهش داد. به احتمال زیاد جلوی این موج بزرگ ابتلا و شاید بستری را در کشور نتوانیم بگیریم، ولی اگر بتوانیم سرعت انتشار آن را کاهش دهیم می‌توانیم با فشار و آسیب کمتری آن را طی کنیم. همچنین با تعویق رخداد موج ششم می‌توانیم زمان خریده و اقداماتی از قبیل تکمیل واکسیناسیون و روش‌های ترویج و تشویق انجام آن را که در ادامه ذکر می‌گردد سرعت ببخشیم تا بتوانیم ابتکار عمل را در دست داشته باشیم. وضعیت ما مانند دریافت هشدار سونامی است که هر چند نمی‌توان با شنیدن این هشدار جلوی رخداد آن را گرفت (و دقیقا هم نمی‌دانیم این سونامی چقدر بزرگ و مخرب خواهد بود) ولی با اقداماتی باید آثار تخریبی آن را کاهش داد.
البته اجرای اقدامات کنترلی موجب فشار معیشتی بیشتری بر قشر بزرگی از مردم کشور خواهد شد و آن را نیز نباید نادیده گرفت و همواره معتقد بوده‌ایم که در توصیه به هر اقدامی (بستن مدارس و دانشگاه‌ها و کسب‌وکارها) باید آثار منفی این اقدامات بر روی معیشت و آموزش و تعاملات اجتماعی مردم و (به صورت غیر مستقیم) سلامت مردم را در کفه دیگر ترازو قرار داد و نباید فقط به بستن و تعطیلی بدون آثار مخرب آن اندیشید.
