کمبود کلاس درس، نبود کلاس‌های ایمن و فرسوده بودن مدارس از مشکلاتی است که آموزش و پرورش سال‌ها با آن دست و پنجه نرم کرده و در این بین دانش‌آموزان و خانواده‌هایشان هزینه‌های جانی و مالی زیادی پرداخت کرده‌اند. از سوختن در آتش بخاری‌های غیر استاندارد گرفته تا حضور در کلاس‌های درسی که ناگهان سقفشان فرو ریخته و دیوار مدرسه روی سر دانش‌آموزان آوار شده است. همین چند روز پیش بود که سرویس مدرسه‌ای در کرمانشاه تصادف کرد و چند دانش‌آموز جان باخته و تعداد دیگری مجروح و زخمی شدند، واقعا تا کی باید این دانش‌آموزان باشند که تاوان سهل انگاری مسوولان را با جانشان پرداخت کنند. هر چه هست کمبود‌های بی‌شمار زیادی است که نمی‌توان به سادگی از کنار آن گذشت. در این بین اما سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس از انبوه‌سازانی گله‌مند است که وظیفه داشته‌اند در قبال ساخت 200 واحد مسکونی یک مدرسه هم بسازند که البته بسیاری از آنها با ساخت 199 واحد این قانون را دور زده و از زیر بار مسوولیت شانه خالی می‌کنند. این اتفاق در سایه بی‌توجهی مسوولانی رخ می‌دهد که باید شاهد و ناظر اجرای قوانین باشند و برای اجرایی شدن آنها راهکارهای مناسب در نظر بگیرند.
ساخت مجتمع‌های آموزشی در دستور کار است
اما مساله مهم دیگری که باید به آن پرداخته شود، قانونی است که در مورد ساخت مجتمع‌های آموزشی و تجمیع مدارس در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش لحاظ شده است. مساله‌ای که اگر همراه با تمامی نکات ایمنی نباشد خود می‌تواند فجایع دیگری را رقم بزند، مثل همان چیزی که در کرمانشاه اتفاق افتاد. در واقع باید این سوال مطرح شود که سرویس این مدارس تجمیع شده تا چه حد استاندارد خواهند بود، افرادی که قرار است رانندگان این سرویس‌ها باشد از چه جنبه‌هایی مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت؟ اینکه آموزش و پرورش در نظر دارد تا از ساخت مدارس کوچک خودداری کرده و مجمتع‌های آموزشی بنا کند، آیا نیروی لازم برای کنترل این مجمتع‌ها را در اختیار دارد. در حالی که بسیاری از فرهنگیان از وضعیت معیشتی خود ابراز نارضایتی می‌کنند، اجرایی شدن چنین قانونی تا چه اندازه می‌تواند واقعی باشد؟
مهرالله رخشانی مهر، رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور در گفت‌وگو با ایلنا، در واکنش به تصادف سرویس مدرسه در استان کرمانشاه که منجر به فوت دو دانش‌آموز و مصدومیت ۱۶ نفر در مسیر رفتن به مدرسه شد، آن هم به این علت که در روستای محل سکونت خود مدرسه نداشته‌اند و مجبور شده‌اند به روستای دیگری بروند، با توجه به وقوع این حادثه به نظر شما تجمیع مدارس با چشم پوشی از وضعیت راه‌ها و جاده‌های کشور چه عواقبی در پی دارد؟ گفت: زیر نظام فضا و تجهیزات برگرفته از سند تحول بنیادین آموزش و پرورش است، که در آن ذکر شده است، سازمان نوسازی مدارس به سمت ساخت مدارس بزرگ و مجتمع‌های آموزشی حرکت کند و از ساخت مدارس کوچک خودداری کند. او بیان کرد: وقتی از ساخت مدارس کوچک خودداری می‌شود و ما یک مجتمع می‌سازیم، معنی‌اش این است که دانش‌آموزان را از نقاطی که تعداد کمتری هستند به مجتمع آموزشی یا مدرسه بزرگی که احداث شده بیاوریم. وقتی جمعیت دانش‌آموزان کنار هم زیاد باشد، تعاملات اجتماعی، فرهنگی و مهارت برقراری ارتباط آنها نیز بیشتر می‌شود.
رخشانی مهر در پاسخ به این سوال که آیا تجمیع مدارس از روستاهای مختلف در یک روستای دیگر با توجه به وضعیت جاده و راه‌ها اقدام درستی است؟ گفت: یک سری قوانین بالادستی به ما می‌گویند که به کدام سمت حرکت کنیم. نقش تربیتی مجتمع‌های آموزشی نسبت به مدارس کوچک به مراتب بیشتر است. رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور بیان کرد: بعدها ما این چارچوب را یک مقدار آسان کردیم، یعنی برای مدارس ابتدایی این تجمیع اتفاق نخواهد افتاد یا حتی کمتر خواهد بود. مشخصا نباید دانش‌آموزان مدارس ابتدایی را تجمیع و با سرویس جابه‌جا کرد و برای مدارس ابتدایی شعاع کمتری تعریف شده است.
مدارس کانکسی همچنان باقی است
او اشاره کرد: به همین خاطر از دل این تصمیمات کانکس بیرون می‌آید، جمعیتی که یک کانکس می‌تواند داشته باشد عمدتا زیر ۱۵ نفر است و ترجیح داده شد که مساله مدارس ابتدایی با جمعیتی که دارند با همان کانکس یا مدرسه سنگی مرسوم همان منطقه حل شود. رخشانی‌مهر افزود: اما برای متوسطه اول و عمدتا متوسطه دوم، مدارس شبانه روزی تعریف شد. مدارس شبانه‌روزی برای مناطقی است که جاده ندارند و صعب العبور هستند. ماهیت مدارس شبانه روزی برای این است که دانش‌آموزان پراکنده در روستاهای مختلف را جمع کرده و یک جا مستقرشان کند تا مدام رفت و آمد نکنند. رییس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور گفت: در جایی که امکان گذاشتن سرویس است، برای آنها سرویس گذاشته می‌شود. اتفاقا خیلی از مناطق آموزش و پرورش و مردم روستا می‌گویند، درست است که شما مدرسه شبانه روزی ساخته‌اید، اما ترجیح ما بر رفت و آمد فرزندان به مدرسه و مجتمع آموزشی است و در متوسطه آموزش و پرورش ترجیح می‌دهند که دانش‌آموزان به مدرسه بزرگ‌تری بروند.
