حوادثی که در مدارس و مراکز آموزشی رخ می‌دهد از حساسیت بیشتری برخوردار است، چرا که اولا از جمله مراکز تجمعی هستند و دوما کودکان و نوجوانان در آن تجمع دارند و جزو گروه آسیب‌پذیر هستند. همین چند روز پیش بود که در یکی از شهرهای شمالی دیوار مدرسه‌ای به علت گود‌برداری غیراصولی فرو ریخت و چند معلم و دانش‌آموز مصدوم شدند، این خبر را در کنار اخباری از جمله انفجار آبگرمکن در یک مهدکودک و مصدومیت 4 کودکی و یک مربی بگذاریم، یا اخباری که طی سال‌های اخیر بسیار تلخ‌تر و جان سوزتر بوده و خبر از مرگ یا سوختگی شدید دانش‌آموزان به علت غیر استاندارد بودن وسایل گرمایشی در مدارس داشته است. تمام این اخبار باعث به وجود آمدن طرحی با نام مدارس آماده پیگیری شد که البته این طرح هم از آن دسته طرح‌هایی بود که هیچ‌وقت به مرحله اجرا نرسید و در حد همان طرح باقی ماند. البته کرونا می‌توانست فرصت خوبی باشد تا آموزش و پرورش و دیگر سازمان‌های مرتبط برنامه‌های مدونی برای ایمن‌سازی مدارس را طرح‌ریزی کرده به اجرا درآورند که البته این فرصت هم در سایه بی‌توجهی از دست رفت.
طرح مدارس آماده
محمدرضا مرشد دوست مدیرعامل انجمن کودک ایمن ناجی فردا در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص طرح مدارس آماده و لزوم توجه به ایمنی در مدارس و مراکز آموزشی کودکان و نوجوانان اظهار کرد: در طرح مدارس آماده که طی چند سال گذشته انجام شد، قرار شد که سه اقدام انجام شود. در مرحله اول پرسنل مدرسه، از جمله مربیان، مدرسان و مدیران، آموزش‌های ایمنی ببینند. در مرحله دوم ارزیاب‌های صنعت مخاطرات، همان ارزیاب‌های خطرات طبق چک لیست‌های ارایه شده مدرسه را از لحاظ ایمنی بررسی کنند که بخشی از آنها بررسی‌های سازه‌ای بود که مربوط به فرسودگی سازه و مقاومت آن در برابر زلزله و.. بود و بخش دیگری از آن هم در مورد تجهیزات، راه‌های خروج، عرض پله‌ها و... بود.
تقسیم‌بندی مدارس به سه رنگ
او ادامه داد: در طرح مدارس در نهایت مدارس به سه رنگ تقسیم می‌شدند که سبز، زرد و قرمز بود. در ارزیابی ریسک معمولی، میان ریسک و پر ریسک در رنگ زرد فقط اخطار داده می‌شود، اما در رنگ قرمز اخطار داده می‌شود که برگزاری کلاس‌های آموزشی در این محل امکانپذیر نیست. این کارشناس ایمنی اظهار کرد: در مرحله سوم هم برای بحث آموزش‌های شهروندی ارزیاب‌های صنعت مخاطرات وارد کانون خانواده می‌شدند تا آموزش‌های لازم را مطرح کنیم. مرشد دوست گفت: در بسیاری از این بازدیدها مشخص می‌شد که ریسک این ساختمان‌ها بالاتر از میزان معمولی است که آموزش و پرورش در موضعی اظهار می‌کرد که این طرح را شهرداری‌ها انجام می‌دهند و ما بودجه‌ای برای این‌کار نداریم و از سوی دیگر نیز شهرداری‌ها اظهار می‌کردند که این فضاها متعلق به آموزش و پرورش است و آموزش و پرورش باید هزینه‌های لازم را به عهده بگیرد. در موقعیتی که پیش‌بینی‌ها برای ایمن‌سازی مدارس و مراکز آموزشی انجام شده بود، پیشگیری صورت نگرفت و اقدام خاصی صورت نگرفت.
نداشتن برنامه اضطراری حوادث در مدارس
این کارشناس ایمنی گفت: متأسفانه برخی از مدیران نیز در این خصوص آگاهی نداشتند و آمادگی یک مرکز آموزشی را وابسته به کپسول‌های اطفای حریق می‌دیدند. این در حالی است که یک مدرسه باید برنامه اضطراری داشته باشد، مربی آموزش دیده باشد که اگر اتفاقی افتاد و دانش‌آموزان یک دفعه از کلاس خارج شدند چگونه آنها را کنترل کند.
مرشد دوست با اشاره به حادثه انفجار یک آبگرمکن در مهدکودک و مصدوم شدن چهار کودک و یک خانم ۲۱ ساله گفت: اگر در این مرکز آموزشی اسناد مخاطرات به درستی انجام می‌شد شاید شاهد این حادثه و مشابه آن نبودیم. او با بیان اینکه تعطیلی‌های مرتبط با ویروس کرونا فرصت خوبی برای انجام ایمن‌سازی‌های لازم در مدارس و مراکز آموزشی بود، اظهار کرد: دو سال است مدارس تعطیل است، آیا کسی نمی‌دانست که این مدارس بازسازی نیاز دارد یا بخشی از آن باید اصلاح شود؟ اگر قرار است کودکان و نوجوانان به مدارس و مراکز آموزشی بازگردند باید برخی نکات ایمنی مثل آموزش مربیان، راه‌های خروج، وسایل پرخطر و ... بررسی شود.
او گفت: یک مدرسه ۳۰۰ دانش‌آموز دارد و زنگ تعطیلی یک مدرسه به گونه‌ای است که همه دانش‌آموزان سر همان ساعت تعطیل می‌شوند. بارها شاهد شکستگی دست و پای دانش‌آموزان به دلیل افتادن از راه پله‌های مدرسه در زمان شلوغی بوده‌ایم. برای همین قطعا چرخه خروج از مدرسه هم باید مدیریت شود و این تنها یکی از نکات ایمنی در مدارس است. یعنی یا باید دو راه پله برای خروج دانش‌آموزان از مدارس وجود داشته باشد یا خروج دانش‌آموزان از مدرسه مدیریت شود. مثلا کلاس اولی‌ها ساعت ۱۲، کلاس دومی‌ها ساعت 12:15 و... تعطیل شوند. این کارشناس ایمنی اظهار کرد: به نظر می‌رسد که می‌توانیم در این مدت باقی مانده نیز طرح مدرسه آماده را در همه مدارس اجرا کنیم تا حوادث ناشی از نا ایمنی‌ها کاهش پیدا کند.
