گلی ماندگار| اولین دور مناظره‌های انتخاباتی روز شنبه از صدا و سیما پخش شد. اولین دوری که به مسائل اقتصادی می‌پرداخت و قرار بود کاندیداها برنامه‌های خود را در زمینه پیشبرد اهداف اقتصادی کشور و سر وسامان بخشیدن به اوضاع کنونی مطرح کنند. این روزها برای خیلی از مردم مسائل اقتصادی بر هر مساله دیگری ارجحیت دارد. خیلی از مردم این روزها زیر فشار اقتصادی کمرشان خم شده است. یک سال‌و نیم است که کرونا هم مزید بر علت شده و شیرازه خیلی از کسب و کارها را از هم پاشیده. حالا دیگر خرید نان هم شاید برای برخی سخت باشد. این روزها خبر گرانی بیش از هر چیزی مردم را می‌آزارد. اینکه شکر با افزایش قیمت همراه شده، اینکه نان گرانتر شده و اینکه حتی وسایل حمل و نقل عمومی هم کرایه‌هایشان افزایش پیدا کرده و این در حالی است که هیچ یک از این افزایش‌ها با افزایش حقوق کارگران و مستمری بگیران همخوانی ندارد. اما اولین دور مناظره‌های انتخاباتی هم آن چیزی نبود که مردم انتظارش را داشتند. اینکه 7 کاندیدا به جای اینکه برنامه‌های اقتصادی خود را برای برون رفت از این وضعیت ارایه بدهند، در تمام مدت مناظره قصد داشتند تقصیرها را به گردن دیگری بیندارند و طوری رفتار کردند که انگار از کره دیگری آمده‌اند و تا به حال در این کشور مقام و منصبی نداشتند.
مشاجره سخیف
پروانه سلحشوری، نماینده سابق مجلس، مناظره را یک «مشاجره سخیف» خوانده و از تقلیل سطح جامعه به ریاست‌جمهوری یکی از کاندیداها ابراز تاسف کرده است. او نوشت که بازنده بزرگ مناظره مردم ایران بودند.
بی اهمیت به کرونا
بی‌توجهی کاندیداها به موضوع کرونا یا سیاست خارجی نیز مورد توجه کاربران بوده است. امیر رشیدی، کارشناس امنیت اینترنت نوشت: «بیشتر از ۸۰هزار نفر از کرونا در ایران کشته شدند و این عدد اونقدر برای نامزدها بزرگ نبود که یک خط فقط یک خط برنامه بدهند برای کرونا.»
از کوزه همان برون تراود که در اوست
عباس عبدی، تحلیلگر سیاسی و روزنامه‌نگار توییت کرد: «رد صلاحیت همیشه بوده. در عین حال از میان تایید‌شدگان فردی پیدا می‌شد که بشود به او رای داد. ولی این‌بار این روزنه را هم بستند. معلوم نیست چطور این گزینه‌ها تایید شده‌اند. آیا اینها معرف جامعه ایران هستند؟» او در توییت بعدی نوشت: «انتظار بهتر داشتن توقع بیهوده‌ای است؛ از کوزه همان برون تراود که در اوست.» عبدی هم مانند تنی چند از کاربران شبکه‌های اجتماعی این پرسش را مطرح کرده که چرا کاندیداها درباره مذاکرات وین حرفی نزدند.
جای خالی کاندیداهای پرقدرت و باسواد اقتصادی
محمد مهاجری، فعال رسانه‌ای اصولگرا اما درباره اولین مناظره انتخاباتی نوشت: اولین مناظره انتخاباتی نامزدها یک آرتیست بسیار منفی داشت: علی زاکانی.
علی زاکانی مانند خیلی از ما اصولگراها خودش را مبادی آداب نمی‌داند؛ بنابراین رفتارش برای من کاملا طبق انتظار بود و حتی انتظار دارم در جلسات بعد کارش به فحش‌های رکیک برسد.
اما محسن رضایی کاملا خارج از توقع جلوه کرد. اشتباهش این بود که نمی‌دانست طرف مقابلش کیست؟ تهدید به دستگیری همتی و برخی اعضای دولت دوازدهم نیز نشان از عدم کنترل بر اعصاب داشت.
اما برخورد مهرعلیزاده با رییسی بر سر مدرک تحصیلی بیشتر جنبه تخریبی داشت تا اطلاع‌رسانی. تلاش او برای اینکه خود را ادامه دولت اصلاحات بنامد، خوب ظاهر نشد و به گمانم با بیان بهتری می‌توانست به هدف خود برسد.
جلیلی خسته می‌نمود و هرچند دوست داشت به دولت روحانی بتازد و همزمان ایده‌های اقتصادی‌اش را بازگو کند، علی‌رغم ٨ سال کار پژوهشی، حرف تازه‌ای مطرح نکرد.
رییسی، متأسفانه بیش از حد نیاز به تعریف از خود پرداخت. تعریف‌هایی که نه در خور شأن او بود و نه برایش ارزش افزوده خلق کرد. اینکه مثلا من دو میلیون فالوئر دارم، چه مزیتی دارد برای شخصیتی که رییس قوه قضاییه است؟ از سویی برنامه‌های اقتصادی او که با زبانی نه چندان گویا بیان شد، او را در جایگاه بالایی قرار نداد؛ همچنین تلاش او برای مواجهه با دولت روحانی نیز چندان هوشمندانه صورت نگرفت.
همتی با هشتگ «پنج نفر در برابر یک نفر» آمد. طبیعی است که باید عصبانی‌تر ظاهر می‌شد اما نوعی دستپاچگی و خشم باعث شد در موارد متعدد کنترلش را از دست بدهد. با این حال او به خوبی توانست موضوع «کاندیدای پوششی» را جا بیندازد.
و سرانجام امیرحسین قاضی‌زاده‌هاشمی بهترین مناظره‌کننده به نظر رسید. ایده‌هایش ساده بود و او هم با زبانی ساده بیانش می‌کرد. خیلی زود خودش را از زاکانی و رییسی جدا کرد و جام اخلاق و ادب و حسن برخورد را از آن خود کرد.
علی علیزاده، تحلیلگر سیاسی نوشت:
سوال اصلی این است که چرا باید علیرضا زاکانی یا قاضی‌زاده هاشمی که بندگان خدا خودشان هم ذره‌ای خیال یا توهم ریاست‌جمهوری ندارند باید اینجا باشند و فردی مثل مسعود پزشکیان که می‌توانست نماینده بخشی از طبقه متوسط باشد حذف شود؟
گمانم تنها جواب این است که فردی مثل پزشکیان شانس پیروزی داشت. همین!
اغلب ما دورو برمان یک نفر مثل مهرعلیزاده داریم. یک نفر که تا بحث شروع می‌شود به جای اینکه به خرد عمومی تمکین کند و استدلال بیاورد، مدرکش را بیرون می‌آورد و به رخ می‌کشد. این سخیف‌ترین نوع مدرک‌زدگی است. همان مدرک زدگی که باعث شده کرسی‌های تدریس دانشگاه توسط مدیران اجرایی اشغال شود.
هر هفت نامزد با نقاشی و نمودارهای رنگی سعی دارند بگویند توان اداره کارآمد کشور هشتاد و پنج میلیونی ایران را دارند. با مناظره به این شکلی که نمی‌شود این ادعاها را قضاوت کرد. به نظرم بهتراست به هر نامزد یک روستا برای یکماه بدهیم و ببینیم چگونه اداره‌اش می‌کنند تا بشود ادعاهای گل درشت‌شان را قضاوت کرد!!
آقای رییسی با عصبانیت اعتراض کردند که مردم قدرت مدیریت را می‌خواهند، مساله مردم این نیست که این اقتصادی چه می‌گوید و آن اقتصادی چه می‌گوید. به نظرم باید این حرف را قبل از آمدن به صداوسیما می‌گفتند و از مناظره اول مرخصی می‌گرفتند چون موضوع مناظره اول در هر صورت اقتصاد است نه مدیریت!
یک لحظه تصور کنید اگر صداوسیما واقعا رسانه ملی بود و در چهار سال گذشته هفته‌ای یک‌بار بین یک نماینده دولت و یک منتقد دولت یک مناظره واقعی گذاشته بود، فضای عمومی اینقدر بی‌در و پیکر می‌شد که نامزدی بتواند ادعاهای غیرواقعی مطرح کند و جرات کند به دیگران تهمت بزند؟
مخاطب قانع نشد
عباس موسایی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب و عضو حزب توسعه ملی نیز در مورد مناظره اول چنین گفت: عدم حضور کاندیداهای اصلی جریان اصلاحات، در عرصه انتخابات و مناظرات انتخاباتی، بالاخص آقای تاج‌زاده برای طیف وسیعی از مخاطبان، اظهر من الشمس بود. به عبارتی جای خالی کاندیدای جنبش اصلاح‌طلب دموکراسی خواه در این عرصه، به وضوح احساس می‌شود. تاج‌زاده می‌توانست نماینده برجسته این جریان باشد.
او درباره جو حاکم بر این مناظره و تصویر ایجاد شده در ذهن مخاطب گفت: جو حاکم بر مناظره و مواضع آشکار نامزدها، به وضوح، به مخاطب آرایش ۵ به ۲ را القاء می‌کرد. آقایان مهر علیزاده و همتی در دفاع از گفتمان عادی‌سازی، فراتر از انتظار ظاهر شدند و آرایش صحنه را به خوبی بیان و عیان کردند. مواضع و مانع آفرینی جریان ضد اصلاحات در سال‌های گذشته را به نیکی بیان و نقدهای اساسی را در برابر رقیب طرح کردند و با صراحت کاندیدای اصلی جریان مقابل را مورد پرسش قرار دادند. موسایی با اشاره به نحوه حضور ابراهیم رییسی به عنوان کاندیدای اصلی اصولگرایان در این مناظره و میزان موفقیت او گفت: آقای رییسی بسیار می‌کوشید از موضع پاسخگو به موضع مطالبه‌گر شیفت کند، که به نظرم نتوانست مخاطب را قانع کند. ایشان در پاسخ به نقدهای رادیکال و پرسش‌های اساسی آقایان همتی و مهرعلیزاده پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای نداشت. ️وی درباره گزینه برآمده از فضای موجود در این انتخابات و اظهارات محسن رضایی در این مناظره گفت: آقای محسن رضایی با تقلیل مشکلات کشور به دولت روحانی، نتوانست ذهنیت و توجه مخاطب را نسبت به مبانی و مشکلات اساسی کشور جلب نماید. ایشان تلاش وافری داشت تا خود را در جایگاه «دیگری» دولت روحانی قرار دهد و ضعف‌های دولت را بدون توجه به مبانی آن، متوجه آقای همتی کند. سکوت رضایی در برابر رییسی نکته‌ای بود که ادعای استقلال ایشان را با سئوال اساسی مواجه می‌کند. ️وی درباره موقعیت احتمالی مهرعلیزاده و همتی در آینده در جریان رقابت انتخاباتی در میان جریان اصلاحات گفت: علی‌رغم اینکه آقایان مهرعلیزاده و همتی در مناظره اول، هر دو فراتر از انتظار ظاهر شدند، اما نمی‌توان با این مناظره قضاوت کرد که کدامیک کاندیدای نهایی مورد حمایت اصلاح‌طلبان می‌توانند باشند.
به نظرم اصلاح‌طلبان در سطوح مختلف با مشاهده مناظره اول، منطق موقعیت را با وضوح بیشتری از گذشته درک کرده و انگیزه‌ای بیش از پیش برای تاثیرگذاری بر نتیجه انتخابات بیابند. با شناختی که از بزرگان اصلاحات و بالاخص مسوولیت‌شناسی ملی اندیش و بزرگ مهندس اصلاحات جناب آقای مهندس بهزاد نبوی، رییس جبهه اصلاحات دارم و شناختی که ایشان از زمان عضویت در سازمان جوانان جبهه ملی، انقلاب اسلامی، دوران جنگ، سازندگی، اصلاحات و پسا اصلاحات و… و امیال و برنامه‌های جریان اصلاح ستیز دارند، یقین دارم جبهه اصلاحات را به سوی تصمیم درست سوق خواهند داد و وحدت و انسجام و امیدی دوباره در عرصه سیاسی کشور شکل خواهد گرفت. وی در پایان گفت: به نظرم ورود کاندیداهای رد صلاحیت شده عضو جبهه اصلاحات و فراتر از آن کاندیداهای رد صلاحیت شده جریان عادی ساز، در حمایت از کاندیدای عادی‌سازی که در نظرسنجی‌ها، پیشتر است، نتیجه انتخابات را به نفع طرفداران منافع و مصالح ملی تغییر خواهد داد.
