گلی ماندگار| حوادث کار همیشه در اولین رده‌های دلیل مرگ و میر در کشور بوده‌اند. هنوز حادثه‌ای که در پلاسکو اتفاق افتاد را فراموش نکرده ایم. حادثه‌ای که باعث عزادار شدن خانواده‌های بسیاری شد. حادثه‌ای که به مرگ دلخراش 17 آتش‌نشان انجامید. شاید حوادثی از این دست است که باعث می‌شود ایران در رده‌های ابتدایی کشورهایی قرار بگیرد که ایمنی کار در آن به درستی رعایت نمی‌شود. کافی است وقتی از کنار یک ساختمان در حال ساخت می‌گذرید نگاهی به بالای ساختمان بیندازید، محال است کارگر یا کارگرانی را نبینید که بدون داشتن هیچ گونه لباس ایمنی در بالای داربست‌هایی که هر لحظه ممکن است زیر پایشان را خالی کند. این معضل سال‌هاست که در کشور ما وجود دارد، زمانی که به مسوولان مراجعه می‌کنید و از آنها می‌خواهید که جوابگوی این بی توجهی‌ها باشند، مساله را به گردن پیمانکار می‌اندازند، پیمانکارهم می‌گوید کارگر خودش رعایت نمی‌کند و می‌گوید این وسایل دست و پا گیر است. اینچنین می‌شود که ایران در برابر معضل نبود ایمنی کارگران همچنان اندر خم یک کوچه مانده است. البته این حوادث تنها برای کارگران ساختمانی رخ نمی‌دهد، در هر کارخانه و کارگاهی این امکان وجود دارد که کارگری دچار حادثه شود، یا جان خود را از دست بدهد، یا راهی بیمارستان شود و یا اینکه تا آخر عمر مجبور باشد کنج خانه بماند و به اصطلاح از کارافتاده به حساب آید. مساله مهم این است که اکثریت کارگاه‌های ما در کشور ایمنی لازم را ندارند.
مرگ سالانه هزار نفر در حوادث ناشی از کار
آمار مرگ سالانه هزار نفر بر اثر حوادث ناشی از کار تکان‌دهنده است. دلیل عمده این مرگ و میر اما به گفته کارشناسان بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار، بی‌احتیاتی کارفرما و کارگر توامان با هم است. در واقع این مرگ‌ها بیشتر به این دلیل اتفاق می‌افتد که اصول ایمنی در اکثر کارگاه‌ها رعایت نمی‌شود. حسن مهدی، متخصص بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار در این باره به «تعادل» می‌گوید: اگر بخواهیم این مساله را به طور ریشه‌ای حل کنیم باید در هر کارگاهی یک فرد متخصص ایمنی کار حضور داشته باشد، فرق نمی‌کند کارگاه ساختمانی باشد یا صنعتی یا هر کارگاه دیگری که ممکن است جان کارگر در آن به خطر بیفتد. اما متاسفانه این مساله در هیچ کارگاهی رعایت نمی‌شود. او که سابقه کار در چند پروژه بزرگ ساختمانی را داشته می‌گوید: در کارگاه‌های ساختمانی بنا به وسعت آنها از یک تا سه متخصص بهداشت حرفه‌ای و ایمنی کار باید حضور داشته باشند، اما متاسفانه در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی بزرگ حتی یک نفر برای حفظ جان کارگران حضور ندارد. متاسفانه درمورد این مساله همه تقصیر را به گردن دیگری می‌اندازند. اما اگر نهادهای ناظر به درستی کار خود را انجام دهند، آمار جان باختگان بسیار کمتر خواهد شد. حسن مهدی در بخش دیگری از سخنانش می‌افزاید: بیشتر در مورد پروژه‌های ساختمانی صحبت می‌کنم که در آن تخصص دارم، مثلا همین خانه‌سازی و برج‌سازی‌هایی که سطح شهر انجام می‌شود، اگر نکات ایمنی رعایت نشود نه تنها جان کارگران که جان رهگذران هم در خطر است، تا به حال چندین بار اتفاق افتاده که خبری مبنی بر اصابت آهن، آجر و مصالح ساختمانی به سر رهگذران باعث فوت آنها شده است. این مساله بسیار حیاتی است. با جان انسان‌ها سر و کار دارد. فرقی نمی‌کند، آن فرد کارگر باشد یا رهگذر. اما از آنجایی که کارفرما و پیمانکار ترجیح می‌دهند هزینه‌های خود را پایین بیاورند متاسفانه در اکثر مواقع از بخش ایمنی کار کم می‌گذارند.
پیشگیری و کاهش حوادث
با کاربرد دانش ایمنی
دکتر مصطفی پویاکیان عضو هیات علمی دانشکده بهداشت و ایمنی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی نیز در این باره می‌گوید: هر ساله حوادث زیادی در کشور روی داده و سبب مرگ، جراحت و معلولیت افراد زیادی می‌شود. از سوی دیگر این حوادث علاوه بر آسیب‌های جانی خسارت‌های مالی هم به دنبال دارد. اگرچه در ارایه آمارها گهگاه تناقض وجود دارد، ولی به‌طور تقریبی سالانه حدود هزار نفردر اثر حوادث ناشی از کار در ایران فوت می‌کنند. دکتر پویاکیان با بیان اینکه آمار مذکور جدا از تعداد افرادیست که به دلیل اینگونه حوادث درگیر جراحات و معلولیت‌‌های موقت و دایم می‌شوند، ادامه داد: گذشته از درد و رنج ناشی از آسیب دیدگی برای حادثه دیدگان این رویدادهای تلخ، بخش بزرگی از ثروت و تولید ناخالص ملی کشور به دلیل نبود ایمنی از بین می‌رود.
شاید وقتی دیگر
اما آنچه مسلم است رسیدن به استانداردهای جهانی در زمینه بهداشت و ایمنی کار در ایران، راه درازی را در پیش دارد. راهی که اگر مسوولان تعجیل بیشتری در پیمودن آن نداشته باشند می‌تواند آسیب‌های زیادی را به سلامت افراد وارد کرده و از سوی دیگر هزینه‌های مادی زیادی را بر گردن دولت و مردم بگذارد. به همین خاطر است که نباید در این یک مورد خاص به «شاید وقتی دیگر» اکتفا کنیم.
