وقتی میدان تربار مهم‌تر از یک تپه تاریخی است!

۱۳۹۹/۰۲/۰۴ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۶۶۴۴۰
وقتی میدان تربار مهم‌تر از یک تپه تاریخی است!

گودبرداری‌ها را درست در کنار تابلوی معرفی تپه ثبت ملی شده «معصوم‌زاده» انجام داده‌اند. شاید پیام‌شان همین است؛ تاریخِ بجنورد در محوطه‌ای تاریخی که جزو مهم‌ترین منابع تاریخی خراسان شمالی است، برای‌شان اهمیتی ندارد بنابراین ایجادِ میدان میوه‌وتربارِ بزرگ‌تری برای بجنورد را مهم‌تر از حفاظت این محوطه تاریخی می‌دانند. عزت‌الله نگهبان اواسط دهه ۴۰ و وقتی بررسی‌های باستان‌شناسی‌اش به خراسان شمالی و در نهایت بجنورد رسید، متوجه شد مردم این شهر راه کاسبی متفاوتی از دیگر مردم دارند، او فهمید تعداد زیادی از مردم منطقه یکی از کاسبی‌های روزمره خود را از راه حفر چاه و گودال روی یک تپه و کشف آثار تاریخی و فروش آنها به دست می‌آورند. (برگرفته از کتاب پنجاه سال باستان‌شناسی عزت‌الله نگهبان) مردم نام آن محوطه را «معصوم‌زاده» می‌خواندند. تپه‌ای که دهه‌ ۴۰ کنترل زیادی روی آن نمی‌شد و شاید به همین دلیل بود که در نخستین قدم، دکتر نگهبان این محوطه‌ تاریخی را در فهرست آثار ملی به ثبت رساند. تا همین چند سال قبل هم خبرهای چندانی از وضعیت این محوطه تاریخی که درصد زیادی از آن زمین کشاورزی بود، در دست نبود. مگر چند فصل مطالعه و کاوش باستان‌شناسان که حتما با دیدن وضعیت تپه معصوم‌زاده هشدارهایی را مطرح می‌کردند، اما به نظر می‌رسد نتیجه‌اش تاکنون درست مانند همین امروز بوده است. برخی بومی‌های منطقه در سال‌های گذشته معتقد بودند با آغاز اقدامات اجرایی میراث فرهنگی برای حفاظت از این محوطه، برخی افراد به ساخت‌وساز روی این محوطه روی آوردند و محوطه را به یک «پنیر سوییسی» تبدیل کردند. وضعیت به مرور آن‌قدر بغرنج شد که از حدود پنج سال بار دیگر فعالان میراثی قدم‌های محکم‌تری را برای نجات این محوطه برداشتند، تا امروز که باز هم خبرهایی از آغاز تخریب‌های بیشتر از این محوطه به گوش می‌رسد. اکنون محمدرضا محمدی - دانش‌آموخته باستان‌شناسی و فعال میراث فرهنگی - با اشاره به شناسایی و ثبت ملی این محوطه تاریخی در سال ۱۳۴۶ و توسط عزت‌الله نگهبان می‌گوید: تاکنون سه مرحله کاوش‌های باستان‌شناسی در این تپه انجام شده است، در دهه ۶۰ بخش وسیعی از تپه که در بخش جنوب شرقی شهر بجنورد، برای ساختِ بخش‌های مسکونی و اداری انتخاب و ساختمان‌ها تاسیس شدند تا سرانجام در سال ۱۳۷۰ لباف خانیکی - باستان‌شناس - کاوشی گسترده در این محوطه انجام داد. پس از آن در فاصله ۱۰ ساله ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ دو مرحله کاوش باستان‌شناسی در منطقه انجام شد که استقرار بسیار بزرگی از دوره ساسانی و اسلامی را نشان داد. او ادامه می‌دهد: با وجود ثبت ملی این تپه تاریخی، بی‌توجهی‌های میراث فرهنگی و دخالت‌های بی‌جای شهرداری که بدون گرفتن استعلام از میراث فرهنگی مجوز کاربری‌های مختلف در منطقه را صادر می‌کند، آسیب‌های زیادی به این محوطه وارد کرده است و در حال حاضر نیز قصد دارد که در عرصه این محوطه تاریخی، یک میدان میوه و تره‌بار بزرگ بسازد، به اندازه‌ای که تاکنون در کنار تابلوی ثبت اثر، شهرداری اقدام به پی‌کنی کرده است.

 

ارسال نظر