40 سال پیش درست در روز هشتم مهرماه سال ۱۳۵۸، لایحه قانونی تشکیل وزارت نفت به تصویب شورای انقلاب رسید، این در حالی است که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، مجموعه صنعت نفت در قالب شرکت ملی نفت ایران شکل گرفته بود و وزارت نفت وجود خارجی نداشت. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با تغییر رویکرد نظام و قانون اساسی نسبت به صنعت نفت، ضرورت تأسیس وزارتخانه‌ای به عنوان وزارت نفت احساس شد از این رو دولت موقت، تاسیس این وزارتخانه را به شورای انقلاب پیشنهاد کرد. این شورا هم پس از بررسی‌های لازم در ۸ مهر ۱۳۵۸ در جلسه‌ای که بیش از سه ساعت به طول انجامید، قانون تاسیس وزارت نفت را تصویب و برای اجرا به دولت ابلاغ کرد. براساس قانون تاسیس وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران، شرکت ملی گاز، صنایع پتروشیمی و همه شرکت‌های تابعه به عنوان زیرمجموعه وزارت نفت قلمداد می‌شدند به‌طوری که موظف بودند پس از تهیه و تدوین آیین‌نامه‌ها، مقررات و اتخاذ روش‌ها و سیستم‌های تشکیلاتی، تمام امور خود را زیرنظر وزیر نفت انجام دهند. تا پیش از تصویب قانون تاسیس وزارت نفت، شرکت ملی نفت ایران، تنها مالک مخازن نفتی و گازی کشور بود به‌طوری که درآمدهای حاصل از فروش نفت نیز به این شرکت تعلق می‌گرفت اما با تصویب شورای انقلاب و ایجاد وزارت نفت، مالکیت نفت کشور به نمایندگی از حکومت اسلامی در اختیار این وزارتخانه قرار گرفت. به دنبال این تصمیم، مهندس بازرگان، نخست‌وزیر دولت موقت، مهندس علی‌اکبر معین‌فر را به عنوان نخستین وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران به کار فراخواند.
معین فر که دارنده مدرک مهندسی راه و ساختمان از دانشکده فنی دانشگاه تهران در سال ۱۳۳۰ و مهندسی زلزله از دانشگاه واسدا (Waseda University) توکیو در ژاپن در سال ۱۹۶۰ میلادی بود در نخستین گفت‌وگوی مطبوعاتی خود اعلام کرد که شرکت نفت در تمام سطوح به تدریج پاکسازی خواهد شد. وزیر جدید نفت با بیان اینکه سیاست آینده فروش نفت و صدور آن به خارج در حال حاضر تغییری نخواهد یافت، گفت که کماکان روزانه ۴ میلیون بشکه نفت تولید می‌شود که ۷۰۰ هزار بشکه آن به مصارف داخلی خواهد رسید و بقیه صادر خواهد شد. گفتنی است در لایحه قانونی متمم لایحه قانونی وزارت نفت، هدف از ایجاد وزارت نفت اعمال اصل مالکیت و حاکمیت ملی ایران بر ذخایر و منافع نفت و گاز کشور، صنایع و تأسیسات نفت، گاز و پتروشیمی و وابسته به آن در بهره‌برداری و بازاریابی اعلام شده بود.
