مخبرالسلطنه والی آذربایجان شد

۱۳۹۸/۰۶/۰۲ - ۰۰:۰۰:۰۰
کد خبر: ۱۵۱۴۴۹
مخبرالسلطنه والی آذربایجان شد

دوم شهریور 1288، حاج مخبرالسلطنه والی جدید آذربایجان از اروپا وارد تبریز شد و ستارخان، باقرخان و دیگر مشروطه خواهان از او استقبال کردند. پس از صدور فرمان مشروطیت، مخبرالسلطنه که از شخصیتی فرهنگی تبدیل به یکی از رجال سیاسی ایران شده بود، ابتدا رابط بین مجلس و دولت شد و در تنظیم نظامنامه انتخابات دست داشت. سپس در اولین کابینه مشروطیت که به سرپرستی وزیر افخم تشکیل شد به مقام وزارت رسید و وزارت علوم را برعهده گرفت. در دولت بعدی که ریاست آن با میرزا علی اصغرخان اتابک بود وی در شغل وزارت علوم تثبیت شد. در کابینه ناصرالملک همدانی وزارت عدلیه را عهده‌دار گردید و متعاقبا در سه کابینه زودگذر حسین قلی‌خان نظام السلطنه وزیر علوم بود تا اینکه از وزارت به والی‌گری آذربایجان ماموریت یافت و چندی در آنجا حکومت کرد. پس از به توپ بستن مجلس و انحلال مشروطیت مخبرالسلطنه نسبت به جان خود بیمناک شد و از راه روسیه به آلمان رفت. پس از پایان استبداد صغیر و پیروزی آزادیخواهان و استقرار مشروطیت دوم به ایران آمد و دوباره والی آذربایجان شد. او در این ماموریت با دشواری‌های فراوانی مواجه بود، از جمله وجود ستارخان و باقرخان در تبریز که خود را فاتح مشروطیت می‌دانستند و اختیارات او را به حداقل رسانده و خواسته خود را جامه عمل می‌پوشاندند. مخبرالسلطنه پس از قتل برادرش صنیع الدوله بار دیگر از تبریز به اروپا رفت و قریب یک سال در آنجا باقی ماند. پس از مراجعت به ایران این‌بار استانداری فارس نصیب او شد و سه سال در آن خطه به حکمرانی مشغول بود. پس از مراجعت به تهران در دو کابینه مستوفی الممالک به وزارت عدلیه و کشور منصوب گردید و در کابینه عین الدوله هم وزیر عدلیه شد. سرانجام در ۱۲۹۷ خورشیدی برای بار سوم والی آذربایجان شد. در این دوره از استانداری وی در آذربایجان حوادث بسیاری پیش‌آمد، از جمله قیام شیخ محمد خیابانی و کشته شدن وی، که منتقدین هدایت او را در وقوع آن دخیل می‌دانند. بلوای ابوالقاسم لاهوتی و ژاندارم‌های بندر شرفخانه و نیز شورش سمیتقو از اهم دیگر مسائلی بود که والی با آن مواجه شد.  در کودتای ۱۲۹۹ و روی کار آمدن سیدضیاءالدین طباطبایی، مخبرالسلطنه به خلاف سایر رجال چون قوام‌السلطنه، مصدق‌السلطنه و صارم‌الدوله نه تنها در مقام اعتراض برنیامد بلکه هزار تومان از حقوق ماهیانه خود را نیز به دولت انقلابی کودتا بخشید. در انتخابات دوره چهارم مجلس که بخشی از آن در دوران ریاست وزاریی وثوق الدوله انجام یافته بود مخبرالسلطنه به وکالت از تهران انتخاب شد. پس از افتتاح مجلس چهارم وی در صف نمایندگان مجلس قرار گرفت و با اعتبارنامه او به علت واقعه خیابانی مخالفت شد. اواخر ۱۳۰۱ در کابینه مستوفی‌الممالک وزیر فوائد عامه و تجارت شد. بعد از سقوط دولت ظاهرا شغلی به او ارجاع نشد.

 

ارسال نظر